ایران و انتخابی دشوار

سیدعلی خرم استاد دانشگاه حقوق بین الملل در یادداشتی در روزنامه آرمان نوشت: در این میان شاید دونالد ترامپ سخت ترین مواضع را نسبت به ماندن در توافق هسته ای دارد و از این طرف هم ایران، روسیه و چین جواب رد می دهند و می گویند لزومی ندارد که یک توافق بین المللی بر حسب اینکه دولت جدید آمریکا آن را نمی پسندد را از دوباره جراحی کنیم و بخواهیم از دل آن یک توافق جدید دربیاوریم. درحقیقت اگر قرار شود هر دولتی در آمریکا بر سر کار می آید از توافق قبلی عدول کند، هیچ دلیلی وجود ندارد رئیس جمهور بعدی هم که بیاید از این مرحله حاضر عدول نکند. 

به عبارت دیگر اگر قرار باشد که توافق هسته ای یا یک توافق بین المللی محترم شمرده نشود در این صورت راه برای نقض مکرر یک توافق بین المللی برای همیشه باز می شود. در این میان اروپائی ها مقداری سعی می کنند به سوی ترامپ بروند اما نه به دلیل اینکه به او کمک کنند بلکه برای اینکه دل ترامپ را به دست بیاورند تا بتوانند روی او تاثیرگذار باشند و مقداری هم سعی می کنند با ایران همکاری کنند تا در نتیجه بتوانند ایران را در کنار خودشان داشته باشند. ما الان می بینیم همان سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان نسبت به اینکه بتوانند با سفر به آمریکا بر روی دونالد ترامپ موثر باشند و او را قانع کنند، دارند تلاش و فعالیت می کنند. 

تلاشی در جهت اینکه به صلاح امنیت بین الملل است که آمریکا از توافق هسته ای خارج نشود. در پایان ملاقات آقای امانوئل ماکرون و دونالد ترامپ ملاحظه کردیم که دونالد ترامپ پیشنهاد آقای ماکرون را نپذیرفت و گفت که روز دوازدهم ماه می معلوم می شود که من چه تصمیمی خواهم گرفت! معلوم بود که خودش هم هیچ تصمیم قاطعی فعلا در سر ندارد. آقای ماکرون در سخنرانی خود در کنگره آمریکا به صراحت گفت که فرانسه از توافق هسته ای خارج نمی شود اما نسبت به اینکه ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نکند هم توافق داریم. مشابه همین موضع را احتمالا آلمان و بریتانیا هم خواهند گرفت و سعی می کنند که اعضای کنگره را با خود همراه کنند که به دونالد ترامپ تجویز کنند نباید از توافق هسته ای خارج شود چون اگر آمریکا خارج شود و ایران ملاحظه کند که تحریم ها در حال بازگشت است و نمی تواند از این توافق هسته ای بهره مند شود، قطعا واکنش هایی نظیر خروج از ان پی تی و یا شروع مجدد فعالیت های هسته ای را در دستور کار خود قرار خواهد داد که ممکن است به برخی تحریم ها و تهدیدات بینجامد.

برداشت اروپایی ها این است که حاصل این به هر جهت یک درگیری نظامی در خاورمیانه را به ثمر خواهد رساند. در این میان، اروپایی ها مرتبا به ایران و به جهان می گویند که ما به دونالد ترامپ نزدیک می شویم برای اینکه دونالد ترامپ را در کنار خودمان داشته باشیم و ایران هم در مقابل می گوید اگر می خواهید با دونالد ترامپ کار کنید و او را در کنار خود داشته باشید، نباید از ایران مایه بگذارید. به عبارت دیگر نباید حق و حقوق ایران در توافق هسته ای را کم کنید و به قول رئیس جمهور هزینه اش را باید خود اروپا بپردازد و نه ایران. اما در تحت این شرایط می توان گفت که تصمیم سختی جلوی پای ایران، آمریکا و اروپا قرار دارد. تصمیمی که هر کدام از این بازیگران انتخاب کنند، می تواند آثار و تبعاتی برای جهان داشته باشد. 

خانم موگرینی که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاست با قاطعیت جواب دونالد ترامپ را داد و گفت که اروپا به توافق هسته ای پایبند است. حالا اگر قرار باشد در فاصله کمتر از سه هفته تصمیم گیری در این مورد بشود، هر کدام از این بازیگران باید به تبعات و تاثیراتی که تصمیمشان در منطقه خاورمیانه و جهان می گذارد، توجه کنند. برای کشور ما شاید سخت ترین تصمیم باشد زیرا که اگر یک طرف این قضیه این باشد که توافق هسته ای بخواهد نقض شود و حقوق ایران در این توافق کاهش یابد و ایران به آن تن در دهد، در این صورت دیگر این توافق، توافق هسته ای قبلی نیست و اگر ایران بخواهد متقابلا از حقوق خودش استفاده کند و از این توافق هسته ای بیرون بیاید، آثار و تبعات قابل احتساب نیستند و از این نظر تصمیم سختی است که مسئولان باید با حساب و کتاب و احتیاط بسیار و با درنظر گرفتن نگاه و انتخاب مردم صورت دهند که شرایط برای مردم ایران که دوران سخت گذشته را طی کرده اند و الان هم از نظر اقتصادی مشکلات متعددی برای آنها وجود دارد، بدتر نشود. ایران باید حساب همه این عوامل را بکند و انتخاب خود را صورت دهد. در اینجا همه باید عاقلانه بیندیشند.