در ایران شکلی از دموکراسی وجود دارد

ریس دابین

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و بسیاری از قانونگذاران این کشور، ایران را به عنوان یک دموکراسی دروغین، با جمعیتی خشمگین و سرکوب شده می بینند که قصد دارند از شر رهبران خودکامه و مستبد خود خلاص شوند. اخیرا ترامپ شخصا اعلام کرده است که مردم ایران آرزو دارند از دست یک نظام تفرقه انگیز و سلطه قومی، "به تاریخ غرورآفرین کشور خود، فرهنگ و تمدن گذشته خود بازگردند."

با اینکه ایران قطعا یک نمونه از حکومت دموکراتیک غربی نیست، اما حکومت آن، لزوما آن گونه که آمریکا تصور می کند، یک دموکراتیک سراسر دروغ و جعلی نیست. نظرسنجی جدیدی که از سوی یک جامعه شناس دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس، به انجام رسیده است، ایران را به صورت یک جامعه سیاسی و مدنی محدود اما فعال، با رأی دهندگانی فعال و پذیرا در عرصه مبارزه انتخاباتی، و وجود حساسیت به تغییر در افکار عمومی نشان داد.

نظرسنجی اجتماعی ایران که در دسامبر 2016 گرفته شد و قرار است هفته آینده منتشر شود، روی 5005 ایرانی انجام گرفت. این نظرسنجی با هدف پیگیری افکار عمومی و پیدا کردن ارتباط سیاسی بین گروه های مختلف، قومیت ها و احزاب سیاسی طراحی شده بود.

کیوان هریس، رهبر گروه تحقیقات، گفت: "من قصد ندارم ماهیت دولت انقلابی ایران را انکار کنم، اما با این نظرسنجی می خواستم نشان دهم که نظام اسلامی ایران از طرق مختلفی با اجماع ملت تلفیق شده است."

باربارا اسلاوین، مدیر پروژه "آیندۀ ایران" در شورای آتلانتیک، گفت: "در آمریکا برای سیاست داخلی ایران احترام زیادی وجود ندارد. در اینجا با یک مفهوم بسیار کلیشه ای رو به رو هستیم که به واسطه آن، حکومت ایران سه یا چهار نامزد را انتخاب می کند و آنها را در مقابل مردم قرار می دهد و همین! مردم در واقع انتخاب زیادی ندارند."

اما هریس می گوید، سیاست های بدنه ایران بسیار پیچیده تر از آن است که فکر می کنیم. اغلب در ایالات متحده این طور استدلال می شود که رای دهندگان ایرانی از سازمان های رفاه حمایت شده توسط دولت امتیاز می گیرند. در این دیدگاه، باور بر آن است که سیستم های سیاسی، برای پیروز شدن در انتخابات، از محل درآمدهای نفتی در میان توده مردم پول توزیع می کند؛ مانند آنچه در زمان هوگو چاوز در دوران اوج اقتصادی ونزوئلا شاهد آن بودیم و همچنین آنچه حکومت های سلطنتی در خلیج فارس انجام می دهند.

اما به نظر می رسد در مورد ایران این دیدگاه درست نیست. هریس می گوید هیچ ارتباطی بین دریافت خدمات رفاهی و مشارکت در انتخابات یا محبوبیت احزاب وجود ندارد. او گفت: "مردم در کنش های مرکزی شهری مشارکت می کنند و بین چگونگی ارتباط مردم با دولت و نحوه مشارکت آنها تمایزی وجود ندارد."

مسئله جالب توجه دیگر، میزان مشارکت مدنی در مبارزات سیاسی است. هریس صحنه هایی را در انتخابات شورای شهر در تبریز توصیف کرد که نامزدها کارت های تبلیغاتی در سطح شهر پخش می کردند و تلاش می کردند حامیان خود را در روزهای قبل از انتخابات، به انجام راه پیمایی عمومی و تبلیغات تشویق کنند. به گفته هریس، "این داستان ها را خارج از ایران نمی شود شنید. تلاش های بزرگی برای بسیج مردم برای رأی دادن وجود دارد که بسیار هم رقابتی است."

مطمئنا محافظه کاران مذهبی اغلب بر اساس قوانین سیاست های انتخاباتی بازی نمی کنند: شورای نگهبان کاندیداهای بالقوه را تحت بررسی های دقیق قرار می دهد، و دولت با مخالفان دست به گریبان می شود. با این وجود، هریس گفت که گروه های سیاسی در حال به روز رسانی پیام های خود هستند؛ آنها به گونه ای با فرهنگ مردم و رسانه های اجتماعی ارتباط برقرار می کنند که تا کنون چنین کاری انجام نداده اند. وی افزود: "این امر چیز بدی نیست. من فکر می کنم برعکس، نشانه ای از استقرار رقابت سیاسی در ایران است."

هریس توضیح داد برای اینکه محافظه کاران برای واگذاری قدرت، احساس راحتی کنند، باید مطمئن شوند که در سیاست ایران، جایگاه با اهمیتی برای احزاب شکست خورده وجود دارد. و "در ایرانی که یک نظام دموکراتیک دارد، جناح راست به یک باره ناپدید نمی شود. اگر بتواند انتقال قدرت به گونه ای تنظیم شود که در آن چشم پوشی از قدرت آسان باشد، گام مهمی به حساب می آید."

منبع : فارین پالیسی / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33

انتشار اولیه: سه شنبه 2 آبان 1396 / انتشار مجدد: چهارشنبه 17 آبان 1396