رحمت محمد رسول‌الله بر مردم روس

نویسنده: احمد وخشیته*

دیپلماسی ایرانی: سال ها پیش، در دوره شوروی و یا حتی پس از آن، باور کردن این که روزی بانگ محمد رسول الله در سینمای مرکزی مسکو شنیده شود بسیار دور از ذهن بود؛ اما این هفته سالن سینما اکتیابر میزبان مسلمانان و حتی مسیحیانی بود که مشتاقانه به استقبال پیامبر رحمت آمده بودند و اتفاق فرهنگی خوبی میان دو کشور ایران و روسیه محقق شد.

سینمای مرکزی مسکو میزبان فیلم «محمد رسول الله(ص)» به کارگردانی "مجید مجیدی" بود تا علاوه بر مسلمانان، دوستداران پیامبر رحمت نیز به تماشای این فیلم بنشینند. فیلمی که توانست اشک را از چشمان "نیکیتا میخائیل کوف" کارگردان بزرگ روس و "دبیر محی الدین" معاون جامعه مفتیان فدراسیون روسیه سرازیر سازد.

مجیدی پیش از نمایش فیلم با تاکید بر این موضوع که تلاش کرده است تمامی آراء معتبر شیعه و اهل تسنن را در ساخت این فیلم اعمال کند به خبرنگاران گفت: "ما در جهانی زندگی می کنیم که متاسفانه امروز قرائت های خیلی زشتی از اسلام به تصویر کشیده می شود؛ قرائت هایی که هیچ نسبتی با ذات اسلام عزیز ندارد. در رابطه با ترور، خشونت، آدم کشی و جنایاتی که امروزه به اسم اسلام صورت می گیرد، باید گفت که آنها نام اسلام را به سرقت برده اند و این اسلام نیست. کشور روسیه نیز درگیر نگاه خشونت آمیز از سوی گروه های تندرو می باشد و امروز ایران و روسیه در یک جبهه متحد علیه خشونت و تروریسم قرار دارند و امیدوارم از طریق مسائل فرهنگی بتوانیم چهره واقعی اسلام را معرفی کنیم. من تلاش کردم با ساخت این فیلم دریچه تازه ای به دنیای غرب باز کنم و چهره صحیحی از اسلام را معرفی کنم."

وی در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر چرایی عدم مجوز پخش این فیلم در برخی کشورهای عربی گفت: "این فیلم توسط برخی کشورها ندانسته و ندیده تحریم شده است و من بارها از همه علما دعوت کرده ام که فیلم را کامل ببینند و گفتگو کنند تا چهره تازه ای از اسلام معرفی شود. من فکر می کنم دلیل آن سیاسی است؛ چرا که این فیلم در ایران ساخته شده است."

میخائیل کوف نیز پیش از نمایش فیلم از روزی سخن گفت که رویکردش را نسبت به اسلام مشخص کرده است. وی به حضورش در جشن نوروز میان تاتارها در نیژنی نوگراد اشاره کرد و گفت در آن روز به بالای مناره مسجد شهر می رود و منظره زیبایی که منحصر به روسیه است را مشاهده می کند و متوجه می شود گاهی واقعا نیاز است با اسلحه از چنین مناظر زیبایی دفاع کرد. این کارگردان سرشناس روس که برنامه «من شارلی نیستم» را در تلویزیون روسیه اجرا می کند، تاکید کرد: "من می دانم که در مورد موضوع اسلام بسیار سودجویی می کنند. من می فهمم نباید انسان ها را کشت؛ چراکه اگر می خواهیم با آنها سروکار داشته باشیم باید با آنها به توافق برسیم، نه این که به آنها شلیک کنیم."

میخائیل کوف همچنین به ممنوعیت اکران این فیلم در عربستان و مصر اشاره کرد و افزود: "من خیلی خوشحال هستم که این فیلم درباره کودکی محمد (ص) است، چراکه می تواند به افرادی که در روسیه زندگی می کنند و درباره اسلام واقعی اطلاعاتی ندارند این امکان را بدهد که شناخت حاصل کنند."

کارگردان مشهور روسیه در انتهای صحبت هایش به مجیدی اشاره کرد و گفت: "بر روی جایگاه یک کارگردان بزرگ ایستاده است که مروج فرهنگ فارسی است؛ فرهنگی که با یک قلب بزرگ ارائه شده است. باید احترام گذاشت و احساس کرد، چراکه فقط احترام، عشق و احساس است که سبب می شود دست به اسلحه نبریم."

پس از نمایش فیلم میخائیل کوف چنان تحت تاثیر فیلم محمد رسول الله قرار گرفته بود که در میان خبرنگاران تاکید کرد اکنون به ذهنم رسید که من هم زندگی مسیح (ع) را به تصویر بکشم.

اما دیدگاه مسیحیان در رابطه با پیامبر اسلام پس از نمایش فیلم با ابتدای حضورشان در سالن متفاوت بود؛ آنها وجود پیامبر اسلام را برکت می دانستند و می گفتند ایشان نیز همانند مسیح در راستای صلح و ایجاد مهربانی قدم بر می داشته اند. سپس نظر دمیر محی الدین نایب مفتی های روسیه را جویا شدم و از او درباره علت اشک هایش پرسیدم که گفت: "ایده و فکر خوب از ذات خوب بر می آید، بسیاری ایده های خوبی دارند اما به ذات خوبی وابسته نیستند. تروریست ها این فیلم را نمی بینند اما هدف این فیلم و در واقع اسلام، ایجاد دوستی و زندگی درکنار یکدیگر با مهربانی بوده است."

گفتنی است در این مراسم که به کوشش دکتر رضا ملکی رایزنی فرهنگی ایران در مسکو برگزار شد، معاون جامعه مفتیان، مسئول بین الملل کلیسای ارتودکس، نمایندگی جمهوری های مسلمان نشین قفقاز و سفرای برخی کشورهای عربی نیز حضور داشتند.

* دانشجوی دکتری علوم سیاسی در دانشگاه دوستی ملل مسکو