63 درصد مردم ایران موافق توافق هستند

نویسنده: جنیوه عبدو *

دیپلماسی ایرانی: این که نخبگان سیاسی ایران در رابطه با توافق نهایی ایران با غرب بر سر برنامه هسته ای به دو دسته تقسیم شده اند، بر کسی پوشیده نیست. اما افکار عمومی حامی توافق است و این عامل مثبتی در رسیدن به توافق تا پایان مهلت ماه جاری است. در ویدئویی که 27 می منتشر شد، مهدی کوچک زاده نماینده تندروی مجلس ایران در یک اظهار تند و زننده جواد ظریف، وزیر خارجه که مسئول مذاکره هسته ای با شش کشور غربی است را متهم می کند.

با این حال یک نظرسنجی صورت گرفته نشان می دهد که اکثریت افکار عمومی موافق توافق جامع هستند. این نظرسنجی که در روزهای 27 تا 29 می توسط موسسه راه حل های اطلاعات و افکار عمومی انجام شده، نشان می دهد که 63 درصد از مردم از توافق حمایت می کنند. در سوال دوم این نظرسنجی از مخاطبان پرسیده شده است: «اگر ایران و غرب به توافق هسته ای دست پیدا کنند، شما موافق یا مخالف عادی سازی روابط میان ایران و ایالات متحده هستید؟» 52 درصد از مخاطبان موافق و 20 درصد مخالف بودند.

این نظرسنجی که از طریق تلفن و از میان 680 ایرانی 18 سال به بالا گرفته شده است، همچنین نشان می دهد که تنها 12 درصد از مخاطبان موافقت مشروط با توافق دارند، به عبارت دیگر آنها تنها در صورتی از توافق حمایت می کنند که مزایای مهمی برای ایران داشته باشد. نظرسنجی دیگری که توسط این موسسه در نوامبر 2014 انجام شده بود نشان می داد که 65 درصد مردم موافق توافق هستند و این نتایج همچنان باقی مانده است.

از سال 2010، حمایت افکار عمومی از برنامه هسته ای کاهش یافته است و در مقابل حمایت از مذاکرات هسته ای با غرب که به معنای محدود شدن برنامه هسته ای است، افزایش یافته است. این میزان حمایت از توافق، ابزار خوبی برای رئیس جمهور حسن روحانی و وزیر خارجه برای مقابله با تندروهایی همچون کوچک زاده است که مخالف توافق هستند.

چندین دلیل برای حمایت افکار عمومی از توافق وجود دارد، امری که سرمایه ای سیاسی برای دولت روحانی محسوب می شود.

اول: بسیاری از ایرانی ها معتقدند که به دنبال برنامه هسته ای رفتن، موجب پدید آمدن خساراتی به توسعه اقتصادی شده است و تاثیر مستقیمی بر زندگی آنها داشته است. براساس توافق جامع هسته ای تحریم های ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل لغو می شود و به ایران اجازه داده می شود تا نفت خود را در بازارهای جهانی بفروشد، امری که منجر به افزایش خیره کننده ذخایر ارزی کشور می شود.

اساتید علوم اجتماعی که در دو سال گذشته نتایج نظرسنجی های داخل ایران را بررسی کرده اند می گویند درک عمومی این است که تحریم ها فوراً پس از توافق لغو می شوند. این یکی از عواملی است که افکار عمومی از توافق حمایت می کند. همین مسئله در صورتی که محقق نشود می تواند به بهانه ای برای طیف مقابل تبدیل شود و آنها از توافق احتمالی انتقاد کنند.

دوم: و شاید مهمترین دلیل این است که سفر آزادانه و در دسترس قرار گرفتن ایالات متحده و اروپا برای ایرانی ها ارزشمند است. پژوهشگران ایرانی به ویژه دانشمندان و فیزیکدانان از این که نمی توانند با همتایان غربی خود مبادله داشته باشند، رنج می برند. رای دهندگان ایرانی در انتخابات سال 2013 از روحانی حمایت کردند، چون وی وعده ایجاد روند جدیدی در تعامل ایران با غرب به ویژه ایالات متحده را داده بود. در حالی که ممکن است بعضی از ایرانی ها دولت ایالات متحده را دوست داشته باشند، یا نداشته باشند، دشمنی با ایالات متحده مشخصه اصلی دولت محمود احمدی نژاد بود که پایان یافت.

سوم: اگرچه برخی از مقامات که به دنبال افزایش نقش ایران در جهان عرب هستند، معتقدند که توافق هسته ای به نفع منافع ایران نیست، مردم به طور کلی در مورد مسائل منطقه ای نگران نیستند. بنابراین مقاومت این افراد در مقابل توافق هسته ای تاثیر کمی بر افکار عمومی دارد.

* عضو مرکز استیمسون و محقق موسسه بروکینگز

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند