تغییر توازن قوا در خاورمیانه

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از فارن پالسی، پنتاگون اخیرا اعلام کرد که قصد فروش شش فروند هواپیمای عمود پرواز اوسپری به ارزش 1.3 میلیارد دلار به اسرائیل را دارد، سخت افزارهای آمریکایی (از جمله هلی کوپترهای آپاچی) برای مقابله با القاعده به کمک دولت عراق می روند و واشنگتن کمک نظامی به مصر را پس از وقفه ای کوتاه از سر گرفته است. اما آمریکا تنها کشوری نیست که مشغول ارسال تسلیحات به این منطقه است: حزب الله بخشی از موشک های مافوق صوت یاخونت روسیه را دریافت می کند که می توانند کشتی هایی با فاصله بیش از 75 مایل از ساحل لبنان را هدف قرار دهند، و بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه همچنان حجم بالایی از تسلیحات را از سوی مسکو و تهران دریافت می کند.

این جریان ها به علاوه جریان های دیگری از نقل و انتقال تسلیحات به شکل روزافزون در حال تغییر پویایی نظامی در خاورمیانه هستند. از گذشته این باور وجود داشته که اسرائیل از «مرز کیفیت نظامی» برخوردار است که این اصطلاح از سوی کنگره به «توانایی مقابله و شکست هر تهدید نظامی متعارف معتبر از سوی هر دولت یا ائتلاف احتمالی دولت ها یا بازیگران غیردولتی» تعریف شده است. آمریکا متعهد شده که این مرز نظامی اسرائیل را تضمین کند اما برنامه هسته ای ایران، در کنار جنگ های داخلی و تحولات سیاسی که اخیرا منطقه را درنوردیده، مسیر سنتی پیش بینی طراحان دفاعی از موقعیت خاورمیانه را تغییر داده است.

ارزیابی ظرفیت کشورها بخش آسانتر این معامله است. یک شخص با استفاده از منابع آزاد می تواند نوع و کیفیت تسلیحات یک کشور را دریابد اما حتی همین مسئله به ظاهر ساده هم می تواند مبهم شود.

در میانه آشوب های ناشی از بهار عربی، نیت خوانی به یک مسئله ای بسیار دشوارتر تبدیل شده است. اگر قدرت های جهان موفق به توافق با ایران نشوند، آیا اسرائیل آماده – یا حتی قادر- است برنامه هسته ای تهران را به تنهایی نابود کند؟ حال که ترکیه از اخوان المسلمین و حماس جانبداری می کند و حتی در دور زدن تحریم ها به ایران کمک می کند، آیا می توان انتظار یک درگیری تسلیحاتی با اسرائیلی ها را داشت؟

طراحان جنگی باید همچنین ائتلاف هایی را که یک دهه پیش غیرمحتمل می دانستند را در نظر بگیرند. برای مثال ایران و عراق در دوره حکمرانی صدام حسین مقابل یکدیگر بودند. حال با وجود دولت شیعه در بغداد، دو کشور بلوک نظامی بالقوه قدرتمندی را شکل داده اند. اگر این اتحاد به اندازه کافی تعجب آور نیست، و اگر خبرهای منتشر شده به قدر کافی دقیق باشند، طراحان جنگ در ایران حال باید اتحاد غیرمحتمل عربستان و اسرائیل را مدنظر قرار دهند.

بنیاد دفاع از دموکراسی برای ملموس تر کردن این محاسبات شش ماه اخیر را صرف گردآوری اطلاعات برای یک وب سایت کرده که به بازدیدکنندگان اجازه می دهد توازن پیچیده قوا در خاورمیانه را مجسم کنند. این سایت با وجود آنکه نمی تواند عوامل ناملموسی چون سطح حرفه ای نیروهای نظامی یا تمایل یک کشور برای جنگ را برآورد کند اما اطلاعات خوبی در این زمینه ارائه می دهد:

پیشرفت بازیگران غیردولتی 
حزب الله و حماس مجموعا بیش از 60هزار موشک و راکت دارند- سه برابر بیش از آنچه پس از جنگ 2006 لبنان داشتند. این رقم احتمالا بیش از آن چیزی است که سیستم های دفاع موشکی اسرائیلی، از جمله گنبد آهنی توانایی مقاومت در برابرشان را دارند. البته پیشرفت های نظامی حزب الله و حماس ار نمی توان تنها با درک کمیت تسلیحاتی آنها ارزیابی کرد. ضمن اینکه کیفیت تجهیزات آنها نیز رو به افزایش است.

 هواپیماهای بدون سرنشین تنها برای آمریکا و آمازون نیستند
ترکیه هم مانند اسرائیل، مراکش، امارات و ایران از این تجهیزات بهره مند هستند. ضمن اینکه تهران اعلام کرده هواپیماهای بدون سرنشین اش، مهندسی معکوس پهپاد سقوط کرده آمریکایی است. بغداد مقصد بعدی است: طی بهار سال آتی ارتش عراق 10 فروند هواپیمای بدون سرنشین عقاب تیزبین (ScanEagle) دریافت خواهد کرد و دولت نوری مالکی، نخست وزیر عراق مدعی است که این پهپادها را برای مبارزه با  تهدید القاعده نیاز دارد.

با گذشت زمان دیگر کشورها و بازیگران غیردولتی نیز از این فناوری که چند سال پیش تنها در اختیار نظامیان نخبه غربی بود، بهره مند خواهند شد.

ترکیه دارای صنعت تسلیحاتی روبه رشدی است
طی تابستان سال جاری بود که مقامات حزب حاکم ابراز نارضایتی کردند که صنعت تسلیحاتی آمریکا ریشه تمام مشکلات است. به عقیده آنها آمریکا مسئول آغاز فهرست بلندبالایی از جنگ ها یا شکست در پایان بخشیدن به دیگر جنگ ها بود- بدین معنی که آمریکا مایل به خون و خونریزی در آمریکا بود، اگر این حادثه باعث افزایش دلارهای پیمانکاران دفاعی این کشور می شد. اما امروز این آنکارا است که در حال ساخت مجتمع صنعتی- نظامی خود است: تحقیقات ما نشان می دهد که صنعت دفاعی ترکیه با سرعت بالایی رو به رشد است.

ترک ها پیش از این وابسته به تجیهزات ساخت غرب بودند اما حال به توسعه تانک های جنگی، هواپیماهای بدون سرنشین و هلی کوپترهای جنگنده داخلی روی آورده اند.

عربستان در حال خرید بی رویه است
سعودی ها دسته چک های خود را خرج خرید تجیهزات نظامی پیشرفته غربی می کنند. بودجه دفاعی عربستان که هفتمین بودجه هنگفت جهان محسوب می شود طی سال های 2003 تا 2012 معادل 111 درصد افزایش یافته است. این تجهیزات به منظور افزایش بازدارندگی در مقابل تهدیدات جدید از سوی ایران- نه اسرائیل- طراحی می شود.

حجم گسترده ای از اطلاعات برای تحقیق و جستجو و نتیجه گیری وجود دارد. اما پیام این اطلاعات کاملا مشخص است: تشخیص توازن قوا در خاورمیانه به شکل روزافزونی سخت شده و تغییراتی که این منطقه را درنوردیده، باعث می شود این تشخیص به این زودی ها آسان نشود.