فرصت گمشده روحانی

دیپلماسی ایرانی:  روند روی خوش نشان دادن رئیس جمهور ایران به جامعه بین المللی در مجمع عمومی سازمان ملل به خوبی پیش رفت. او در سخنرانی مهرماه خود در سازمان ملل نشان داد که سرانجام لحن ایران ملایم تر شده و از آن موضع تند در سیاست خارجی که دولت احمدی نژاد بر آن اصرار داشت، دیگر خبری نیست. روحانی گفت به دنبال حل مساله هسته ای است. اما پس گرفته شدن دعوت دبیر کل سازمان ملل از ایران برای حضور در کنفرانس ژنو 2 نشان داد که روحانی به چیزی فراتر از این لحن ملایم و روی خوش نیاز دارد تا به ایزوله ایران پایان دهد.

روحانی به طور چشمگیری در ایجاد تمایز بین خود و لحن تند محمود احمدی موفق عمل کرد. تلاش های او برای برقراری روابط بهتر با همسایگان، جذب سرمایه گذاری خارجی، میانه روی و تعامل با غرب مورد استقبال قرار گرفت. در واقع، توافقنامه هسته ای که که اخیرا در ژنو منعقد شد، یکی از بزرگترین دستاوردهای دیپلماتیک ایران پس از انقلاب اسلامی به شمار می رود و از آنجایی که این توافقنامه مورد حمایت رهبری عالی جمهوری قرار دارد، بسیار ارزشمند است.

البته تعامل ایران با ایالات متحده برای کشورهای خاورمیانه نگران کننده است چرا که می تواند به قدرت گرفتن ایران در زمانی منجر شود که آمریکا به تدریج در حال خروج از منطقه است. اکنون پرسش مطرح این است که آیا میانه روی روحانی در قبال غرب یا تغییر سیاست خاورمیانه ایران به خصوص سیاست تهران در برابر سوریه، تکمیل می شود.

این در حالی است که بان کی مون تحت فشار آمریکا دعوتنامه خود از سوریه را پس گرفت و موضع گیری های روحانی در مورد سوریه نتوانست در این زمینه به تهران کمک کند. در واقع معارضان سوری ادعا می کنند که جمهوری اسلامی به اسد در سرکوب مخالفان کمک می کند و ایالات متحده نیز ادعا می کند تا زمانی که ایران با تشکیل دولت انتقالی که در ژنو یک به آن اشاره شده بود، موافقت نکند، نمی تواند در کنفرانس های مربوط به سوریه حضور داشته باشد.

روحانی در مجمع جهانی اقتصاد در داووس فرصت داشت با موضع گیری های قوی تر دیپلماسی منطقه ای ایران را احیا کند اما از این نظر سخنرانی روحانی در داووس فاصله زیادی با سخنرانی او در مجمع عمومی سازمان ملل داشت.

این در شرایطی است که روحانی باید درک کند، ضعف در موضع گیری در قبال سوریه به استراتژی دیپلماتیک او نیز آسیب خواهد زد.

البته سفر اخیر رجب طیب اردوغان به تهران و رایزنی در مورد سوریه، می تواند تا حدودی به کاهش تنش ها بر سر بحران سوریه کمک کند اما همچنان راه درازی تا نزدیک شدن مواضع آنکارا- تهران باقی مانده است.

موضع گیری روحانی در داووس در مورد سوریه یکی از دلایلی است که نشان می دهد چرا روی خوش نشان دادن رئیس جمهور ایران به جامعه بین المللی هنوز موجب تغییر دیدگاه جامعه بین المللی نشده و فشارها به حدی می شود که دبیر کل سازمان ملل دعوتنامه خود را از ایران پس می گیرد.

پروژکت سیندیکیت/ تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: سه شنبه 15 بهمن 1392/ باز انتشار: یکشنبه 20 بهمن 1392