به جای روسیه با ایران به تفاهم برسید

دیپلماسی ایرانی: امسال سومین سالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه نگار مشهور لبنانی را که ماحصل سفر هر ساله وی به امریکا است، با هماهنگی او ترجمه و منتشر می کند. یادداشت هایی که در پی دیدارهای او با مقام های امریکایی در واشنگتن و نمایندگی های جامعه جهانی در نیویورک نوشته شده اند و به دلیل به روز بودن آنها اهمیت خاصی دارند. همانند همیشه نعوم نامی از مصاحبه کننده نمی آورد اگر چه سمت او را ذکر می کند، و به رویه همیشگی اش مصاحبه اش بیش از آن که مصاحبه باشد، گفت وگو و بحثی خواندنی است.

نعوم در مقدمه امسال یادداشت های خود آورده است: در طول 15 سال شاید هم بیشتری که هر سال در ماه مارس به واشنگتن سفر می کنم و نزدیک به پنج هفته ای را که هر سال در آن جا می گذرانم، به اداره های مختلف امریکایی و مراکز پژوهشی متنوع و صاحب نامی که ارتباطات بسیاری با سیاست خارجی و داخلی امریکا دارند، سر زده ام. امسال نیز به عادت هر ساله نزد همه آنها رفتم و به نیویورک که بعضی ها به آن لقب جهان داده اند، نیز سر زدم. با مقام های عالی رتبه نهادهای بین المللی چه اعضای سازمان ملل، چه دیپلمات های کشورهای مختلف و چه پژوهشگران مشهور مراکز پژوهشی فعال در ایالات متحده نیز دیدار کردم و همانند همیشه با برخی از چهره های ذی نفوذ در نهادهای امریکایی و حتی صهیونیستی هم دیدار کردم و به گفت وگو نشستم. در سلسله جدید از یادداشت هایم درباره شرق و غرب جهان عرب و همچنین تحولات خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین ایران اسلامی و ترکیه به طور مفصل خواهید خواند. البته افغانستان و پاکستان و کشوری که به تازگی تهدیدی برای امنیت ملی امریکا شده، یعنی کره شمالی نیز از قلم نینداخته ام. درگیری های فلسطینی – اسرائیلی را نیز فراموش نکرده ام.

در زیر سی و ششمین بخش از سلسله نوشته های جدید سرکیس نعوم را می خوانید:

از منبع واقعا آگاه و از افراد نزدیک به دیپلماسی منطقه ای که در نیویورک ساکن است، پرسیدم، چرا اروپا به هم پیمانش، امریکا در سوریه کمک نمی کند؟ جواب داد: «اروپا هم پیمان سیاسی امریکا است. اما در مورد نظامی به رغم قدرت نظامی اش به اندازه بسیاری به امریکا وابسته است. و در بسیاری موارد سیاسی یا بر سر مصالح اقتصادی با آن اختلاف دارد. اما این اختلاف هیچ گاه به حد تناقض مثل آن چه میان روسیه و امریکا وجود دارد، نیست. با علم بر این که این دو هیچ گاه هم پیمان هم نبوده اند.» نظر داد: «آن چه تو می گویی صحیح است اما اروپا از اسلام گرایان تندرو و تروریست ها می ترسد. در کشورهای متعدد اروپایی مثل آلمان و فرانسه و شمال اروپا و بریتانیا مهاجران مسلمان به طور گسترده وجود دارند. به دلایل مختلف جریان های اسلامی تندرو در داخل آنها گسترش یافته اند و تبدیل به خطر شده اند.»

پرسیدم: «برای چه ترکیه به طور نظامی وارد بحران سوریه نمی شود، به رغم این که در تایید مخالفان سوری مبالغه کرد و وعده هایی برای حمایت از آنها داد. کما این که به سنیان عربی که از ایران ترسیده اند و از خواسته های شیعیان واهمه دارند نیز وعده و شاید وعده حمایت داد.» جواب داد: «برای این که عضوی از پیمان آتلانتیک شمالی است، در داخل پیمان توافقات و التزامات و تصیمیم هایی است، ترکیه نمی تواند تصمیمی خلاف آن بگیرد. و تا الآن هم تصمیم به دخالت نظامی نگرفته است.»

نظر دادم: «دخالت نمی کند برای این که مشکلات داخلی مدت ها حل نشده ای مثل کردها دارد، برخی مشکلات دیگر نیز سال ها وجود داشته اند و با گسترش درگیری ها در سوریه افزایش یافته اند، مثل علوی ها.»

پرسیدم: «نظرت درباره اردن چیست؟» جواب داد: «اردن ترسیده است. در گذشته فلسطینی ها از اعراب می خواستند که برای حل مشکلاتشان به آنها کمک کنند. و اولین خواسته اعراب از کشورهای بزرگ کمک به آنها در حل این مشکل بود. اما این دیگر مطالبه ای تاریخی شد. اعراب امروز در مکان و وضعیت دیگری هستند. آنها از ایران می ترسند و از دنیا می خواهند که تهدید آن را از بین ببرد. مشکل فلسطین یا قضیه آن، آن طور که خودشان به آن می گویند، در میان اولویت هایشان بسیار تنزل پیدا کرده است. شاید در آخر بخشی از فلسطینی ها در سرزمین های فلسطینی بمانند اما بدون این که کشور خاصی داشته باشند و قسمتی دیگر نیز در کشورهای همسایه عربی مثل لبنان و سوریه و اردن و عراق بمانند.»

سپس دوباره به سراغ سوریه برگشت و گفت: «جنگ در آن ادامه دارد. بعدا مخالفان در میان خودشان جنگ خواهند کرد و یکدیگر را خواهند کشت. نظام نیز مجبور خواهد شد بعد از آن که نفوذ خود را گسترش داد به جایگاه اولیه اش باز گردد.» نظر داد: «شاید به جایگاه علوی شان باز گردند. و باب را برای ایجاد کشوری شیعی و درزی و غیره ایجاد کنند.»

جواب دادم: «آن چه رخ خواهد داد تجزیه بر اساس عمل انجام شده است. (De facto) اما ممکن است دوام نیاورد.» پرسید: «راه حل در سوریه چیست یا این که چگونه می توان به آن رسید؟» جواب دادم: «با تفاهم میان روسیه و امریکا که ایران هم به آن جواب دهد و آن را بپذیرد. این مساله نمی تواند از طریق شورای امنیت و مشکلات موجود در آن به دلیل وجود وتوی روسیه و چین محقق شود.» نظر داد: «آن چه بیش از همه اهمیت دارد توافقی میان امریکا و ایران حاصل شود برای این که بحران سوریه مایه اختلاف شدید ایران با جامعه جهانی است.» جواب دادم: «من مدت ها است این نظر را دارم.» نظر داد: «می توان ایران را قانع کرد که در این صورت می تواند به راه حلی مشخص در پرونده هسته ای برسد. همچنین وعده سرمایه گذاری های کلان به آن داد. ایران کشور ثروتمندی است و سومین کشور تولید کننده نفت جهان و شاید بتوان گفت در منطقه است.» گفتم: «مشکل این است که ایران هنوز آماده مذاکره با امریکا نیست برای این که گمان می کند برایش هنوز فرصت تحقق دستاوردهای هسته ای وجود دارد. و برای این که می خواهد گفت وگویی شامل همه قضایای اختلافی با امریکا و نه فقط بر سر موضوع هسته ای انجام دهد.» نظر داد: «عالی است، چرا نه؟» جواب دادم: «برای این که از گفت وگو برای گرفتن زمان در تلاش برای رسیدن به دستاوردهای هسته ای استفاده می کند. اما حرف آخرمان این که جبهه النصره و شورشیان القاعده که در سوریه می جنگند و به تو گفتم که شمارشان زیاد نیست و نمی توانند مایه ترس شوند، و همچنین نا توانی مخالفان مسلح از دستیابی به سلاح مطرح است.» جواب داد: «آن چه تو می گویی صحیح است، اما آنها قدرتی اساسی برای جذب دیگران هستند. شاید تعداد گوسفندهای سیاه کم باشد اما می توانند جلو بروند و گوسفندهای سفید را پشت سرشان بیاورند.»