ملل متحد سالانه 60میلیون دلار خرج ایران می‌کند
گری لوییس در بیش از دو دهه اخیر در بخش های مختلف سازمان ملل متحد و تقریبا در تمام قاره های کره خاکی ماموریت های متعددی برعهده داشته است که در این میان آخرین و شاید یکی از مهم ترین پست های وی «هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل در تهران» است.
او فوق لیسانس روابط بین الملل خود را از دانشگاه اقتصاد لندن گرفته و بخش عمده ای از فعالیت هایش روی مسائل مربوط به مقابله با موادمخدر در دفاتر آسیایی ملل متحد متمرکز بوده است. با این حال با مسائل اجتماعی، محیط زیستی و فرهنگی ایران به خوبی آشناست. آقای لوییس اهل باربادوس، جزیره ای در دریای کارآییب است اما می گوید تمایل دارد زبان شیرین فارسی را یاد بگیرد. در ادامه مشروح گفت وگوی بهار با لوییس را می خوانید که به خواسته خودشان ویرایشی روی آن انجام نشده است.
این طور به نظر می رسد که نظام هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل متحد کمی پیچیده است. ممکن است به شرح وظایفی بپردازید که تیم شما برعهده دارد؟
نظام هماهنگ کننده مقیم، بخشی از شبکه جهانی است که به منظور حصول اطمینان از هماهنگی فعالیت های جاری سازمان ملل متحد طراحی شده است. این جا در ایران ما 17 کارگزاری داریم که برای حمایت از مردم این کشور فعالیت می کنند. ما برای دهه های بسیاری این اقدام را انجام داده ایم. با شرکای دولتی خود، سازمان های غیردولتی، دانشگاهیان، نهادهای پژوهشی و رسانه ها کار می کنیم. هدف ما کمک به تهیه راه حل هایی برای پاره ای از چالش هاست که مردم با آن ها روبه رو هستند؛ چالش هایی چون فقر، سلامت عمومی، تهدیدهای زیست محیطی، فجایع طبیعی، موادمخدر و پناهندگان.
اجازه دهید همچنین بگویم این مهم است که تفاوت آشکاری باید قائل شد بین کار سازمان ملل متحد مشتمل بر آنچه ذاتا مرتبط با شورای امنیت و سازمان بین المللی انرژی اتمی است با آنچه مربوط به امر «توسعه و امور انسان دوستانه ملل متحد» می شود؛ هماهنگ کننده نظام ملل متحد در سراسر دنیا و به یقین، ما در ایران، منحصرا بر دومی تاکید داریم. نظام هماهنگ کننده مقیم، نهادهای گوناگون ملل متحد را به عنوان تیم کشوری گرد هم می آورد تا در فعالیت های عملیاتی سازمان ملل به هم پیوسته و مرتبط باشند. ما تیمی داریم که از 400 کارمند سازمان ملل متحد تشکیل شده است. نکته کلیدی این است که بیشتر آنان کارمند محلی هستند. به کلام دیگر، آنان ایرانیانی هستند که در کشور خودشان برای سازمان ملل کار می کنند. این نکته ای است که آنان را بسیار ویژه می سازد.
ایران چه مقدار کمک به سازمان ملل متحد ارائه می کند یا از آن دریافت می دارد؟ سپاسگزار می شوم اگر بتوانید در این باره عدد و رقم در اختیارمان بگذارید.
سازمان ملل متحد هر سال حدود 60 میلیون دلار در سراسر ایران برای اجرای راه حل ها اختصاص می دهد. این اقدام سازمان ملل، سلامت و توسعه را برای بسیاری از ایرانیان به ارمغان می آورد.
ایران مستعد زلزله های شدید و مکرر است. زلزله های اخیر در آذربایجان شرقی و بوشهر منجر به کشته و زخمی شدن عده بسیاری شد. تلاش های مدد رسانی سازمان ملل متحد در بینابین تحریم های غرب و محدودیت های نقل و انتقالات مالی در آن زمان از چه گستره ای برخوردار بود؟
واکنش سازمان ملل متحد نسبت به بلایای طبیعی در ایران معمولا فوری است. اما تمامی این بلایا در ایران به مداخله یا امداد رسانی ملل متحد یا جامعه جهانی نیاز ندارد. در حقیقت سازمان ملل متحد دریافته که ایران یکی از قوی ترین ظرفیت های مدیریت بحران در جهان را داراست. این نکته اخیرا در بازدیدی که خانم والری آموس، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و هماهنگ کننده امداد اضطراری برای دیدارهایی رسمی از تهران به عمل آورد، از سوی ایشان مورد تاکید قرار گرفت. بنابراین به نظر ما ایران معمولا می تواند با بلایای طبیعی در مقیاس زلزله های آذربایجان شرقی و بوشهر مقابله کند. من هنوز هنگامی که زلزله آذربایجان شرقی رخ داد، کارم را در ایران آغاز نکرده بودم.
اما هنگام زلزله بوشهر، تازه رسیده بودم. ما به سازمان ملی مدیریت بحران پیشنهاد امداد رسانی تقدیم داشتیم، اما مسئولان شرایط را تحت کنترل داشتند و پیشنهاد ما را نپذیرفتند که البته کاملا درک کردیم. در اغلب موارد اضطراری، چگونگی رویه عملیاتی استاندارد ما بدین شرح است: سازمان ملل متحد پیشنهاد کمک ارائه می دهد و چنانچه دولت محلی در هر هنگام خواستار آن باشد، آن کمک ها را تامین می کند.
کشورهای عضو ملل متحد به ما اختیار داده اند کمک های بین المللی را بسیج و هماهنگ کرده با همکاری کامل و هماهنگی با دولت کشوری که بلایای طبیعی در آن اتفاق افتاده، ارسال داریم. معمولا چنانچه نیاز به حمایت تدارکاتی و امدادی نباشد، سازمان ملل متحد بر ارائه حمایت مالی و فنی تمرکز می کند و ما همواره خدمات هماهنگی، ارتباطی و اطلاعاتی در اختیار می گذاریم.
درباره زلزله آذربایجان شرقی در 2012 سازمان ملل متحد و دیگر شرکا درباره لغو محدودیت های مالی از دیدگاه بحران انسان دوستانه به شدت لابی کردند. در نتیجه برای 45 روز لغو شدند تا کمک های مالی داوطلبانه اجازه ورود به ایران داشته باشند.
آقای روحانی و جنابعالی هر دو در دانشگاه گلاسگو تحصیل کرده اید. آیا باید در زمان دولت ایشان انتظار همکاری فراگیرتری بین ایران و این نهاد بین المللی داشته باشیم؟
به یقین باید انتظار همکاری فراگیرتری بین ایران و سازمان ملل متحد داشته باشیم، اما نه به دلیل این که ما دو نفر در گلاسگو درس خوانده ایم. در حالی که اینجانب در انتظار توفیق ملاقات با رییس جمهوری روحانی هستم، شاهد رفتار دقیق و راسخ ایشان بوده ام که درصدد نوسازی ارتباط ایران با جامعه بین المللی هستند.
من، جناب آقای دکتر صالحی، وزیر امور خارجه پیشین و جناب آقای دکتر ظریف، وزیر امور خارجه فعلی را ملاقات کرده ام. هر دو نفر با قدرت درباره تمایل شدید ایران نسبت به عهد و پیمان با جامعه بین المللی سخن گفته اند. آنان از سازمان ملل متحد خواسته اند اقدام بیشتری انجام دهد تا به ساخت چنین پل هایی کمک شود. و این کاری است که سازمان ملل متحد همان گونه که مدتی پیش شاهد بودید، مشغول انجام آن در نیویورک است.
اخیرا این جا در ایران دو مقام رسمی بسیار عالی رتبه سازمان ملل متحد یعنی آقای جفری فلتمن، معاون دبیرکل ملل متحد (در امور سیاسی) و خانم والری آموس، معاون دبیرکل ملل متحد (در امور انسان دوستانه) بازدید داشته اند. ممکن است به زودی برنامه مشابهی در پیش داشته باشیم. این رهبران عالی رتبه ملل متحد اشعار داشته اند که به گرمی از آنان استقبال به عمل آمده و این برای سازمان ملل متحد بسیار حائز اهمیت است که از نزدیک با ایران سروکار داشته باشند.
بنابراین لحن فعلی از هر دو سو این است که چگونه ایران و سازمان ملل متحد می توانند حتی به شیوه ای نزدیک تر با هم در سطح عملیاتی کار کنند تا راه حل ها برای بحران های منطقه ای را ارتقا دهند. و حال درباره گلاسگو. من خاطرات بسیار خوبی از گلاسگو دارم. در حقیقت همسرم و من 31 سال پیش در آن جا آشنا شدیم و امیدوارم فرصت این را داشته باشم هنگامی که بالاخره با آقای رییس جمهوری ملاقات کنم خاطره های خود از آن جا را با یکدیگر مرور کنیم.
کدام رییس جمهوری یا دولت ایران بهترین ارتباط با سازمان ملل متحد را داشته است؟
سازمان ملل متحد دهه ها در ایران حضور داشته است و طی تمام این مدت، کارگزاری های ملل متحد فعال در کشور همواره ارتباط خوبی با ایران داشته اند. اما به دلیل این که کارگزاری ها متمرکز بر توسعه و موضوع های بشردوستانه هستند، ما در طول این دهه ها در جریان سیاست بوده ایم و با تمامی دولت ها از نزدیک کار کرده ایم. برای مثال، فکر گفت وگوی تمدن های رییس جمهوری خاتمی تاثیر بسزایی داشت و در جامعه بین المللی با احترام و اقبال زیادی مواجه شد. به ویژه به این دلیل که قویا با نظریه غالب آن زمان مبنی بر برخورد تمدن ها مغایرت داشت. طی دوره ایشان، برنامه اجتماعی-اقتصادی ما و فعالیت هایمان در ایران به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یافت. طی دوره ریاست جمهوری جناب آقای احمدی نژاد، چارچوب فعلی کمک های توسعه ای ملل متحد و برنامه های کشوری بسیاری از کارگزاری ها، صندوق ها و برنامه ها در شرایطی تدارک دیده شد که مشارکت کامل برقرار بود. ما شاهد بوده و کماکان ناظر دخیل بودن دولت فعلی در سطح بالا در برنامه های سازمان ملل متحد هستیم. مایلم اضافه کنم ما در جامعه ملل متحد به شدت با گام هایی که رییس جمهوری روحانی برداشته، ترغیب شده ایم و اجازه دهید همچنین از دولت ایشان طی چند هفته آغازین کارش به دلیل تعامل با جامعه بین المللی در کل و سازمان ملل متحد به شکلی ویژه قدردانی کنیم.
نیویورک تایمز یک بار ایران را به عنوان هم پیمان نیرومند غرب در مبارزه با موادمخدر توصیف کرده بود. نظر شما در این باره چیست؟ آیا ایران در رویارویی با این چالش بزرگ موفق بوده است؟
قبل از هر چیز اجازه دهید بگویم این واژه «جنگ علیه موادمخدر» جزو واژگان ملل متحد نیست. من دیدگاهی محکم در این زمینه دارم زیرا برای 20 سال کارشناس سازمان ملل متحد در امر کنترل موادمخدر بوده ام و برای مدتی از این ایام، کار من با حمایت از ایران مرتبط بود. در کشورهایی که موادمخدر کشت می شود، واژه «جنگ علیه موادمخدر» به مفهوم جنگ با روستاییان فقیر به حاشیه رانده شده ای است که آن را می کارند. برای آنانی که به موادمخدر وابسته اند، «جنگ علیه موادمخدر» به مفهوم جنگ با کودکان مان است که مصرف کننده موادمخدر هستند. همچنین به معنای آن است که علیه افرادی بجنگیم که معمولا وادار شده اند پیک موادمخدر باشند. جنگ علیه هر چیز معمولا فکر اندیشمندانه ای نیست.
اما اگر سوال شما در واقع این است که نقش ایران در مقابله با تولید، قاچاق و سوءمصرف موادمخدر چیست، در آن صورت مطالب زیادی می توانم عنوان کنم. نخستین کاری که می توان انجام داد، همان گونه که همیشه کرده ام، ثبت قدردانی جامعه بین المللی است، از همکاری بسیار خوب ایران در متوقف کردن جریان موادمخدر از افغانستان و پاکستان هم به داخل ایران و هم از ایران به سمت کشورهایی که در غرب ما قرار دارند. طی حدود 30 سال گذشته، تقریبا چهار هزار پلیس ایرانی، پرسنل مجری قانون و نگهبانان مرزی در مبارزات مسلحانه با قاچاقچیان جان خود را از دست داده اند. علاوه بر آنان که کشته شده اند، حدود 15هزار مامور مجروح شده و معلولیت پیدا کرده اند. هنگامی که من در سیستان و بلوچستان در 1997 کار می کردم، یکی از دوستانم که سرتیپ بود به همین شکل کشته شد. بنابراین همواره مراتب همدردی خود را به خانواده های آنانی تقدیم می دارم که شرایط دشوار را تحمل و برای انجام وظیفه شان در حمایت از جان دیگران در قبال موادمخدر، فداکاری کردند. نتیجه اساسی این اقدام که ما هر روز در روزنامه ها در ایران درباره آن می خوانیم، اما متاسفانه در رسانه های بین المللی غالبا به آن اشاره نمی شود، این است که هرساله، ایران چهار پنجم توقیف تریاک در جهان و یک سوم توقیف هرویین جهان را انجام می دهد. و این به معنای آن است که موادمخدر کمتری به بازار می رسد تا زندگی جوانان ما را مسموم کند. در تمام این موارد با ارائه حمایت فنی به ستاد کنترل موادمخدر ایران، سازمان ملل متحد همکاری می کند. ما همچنین از طریق ابتکاری سه جانبه در راستای ارتقای همکاری بین سه کشور ایران، افغانستان و پاکستان در کنترل موادمخدر، در مسیر مقابله با کاشت و قاچاق غیرقانونی موادمخدر که از افغانستان سرچشمه می گیرد، خط مشی ارائه می دهیم.
در ایران، میزان سواد در سه دهه گذشته به نحو چشمگیری افزایش یافته است. در حالی که در کشورهای همسایه، ملاله و دخترانی مانند او هنوز برای مدرسه رفتن با تهدید مرگ روبه رو هستند. تا چه اندازه در ایران باید کار شود تا بی سوادی خاتمه یابد؟
در ابتدا لطفا به من اجازه دهید کلامی درباره ملاله یوسف زای بگویم؛ دختر 15ساله ای که در شمال غربی استان مرزی پاکستان جایی که من زمانی در آن کار می کردم و در 1500کیلومتری شرق این جا قرار دارد، سرش مورد اصابت گلوله قرار گرفت. چرا به او تیراندازی شد؟ او از سوی مردانی مورد اصابت گلوله قرار گرفت که او را دختری در نظر داشتند که درباره حقوق خود و حقوق دختران دیگر درباره تحصیل پرگویی می کند. در حالی که تنها چیزی که او خواستار بود فرصتی بود تا آینده مورد نظرش را انتخاب کند.
خوشبختانه اصابت گلوله منجر به مرگ ملاله نشد و پس از چند عمل جراحی از این آزمون سخت به سلامت بیرون آمد. هم اکنون او با اعتقاد راسخ تر سخن می گوید. اخیرا به مناسبت شانزدهمین سالگرد تولدش در نیویورک سخنرانی کرد. ملاله گفت: «یک آموزگار، یک کتاب، یک قلم، می تواند دنیا را متحول سازد.» این ها قدرتمندترین سلاح های ما هستند. درخواست او با تمام سادگی اش کماکان ادامه دارد و چیزی نیست جز حقی برای او و تمام دختران در انتخاب آینده ای که می خواهند. اینک مایلم چند کلمه ای درباره ایران بگویم. ایران طی چند دهه اخیر در آموزش مردم خود بسیار خوب عمل کرده است. من در این باره هنگام معرفی گزارش توسعه انسانی 2013 برنامه توسعه ملل متحد توسط جناب آقای دکتر صالحی، وزیر امور خارجه پیشین و من که امسال در تهران انجام شد، داده های زیادی کسب کردم. برای مثال، در زمینه «دسترسی به دانش» بین 1980 و 2012، ایران حد متوسط سال های مورد پیش بینی برای کسب دانش را از 7/8 به 4/14 سال افزایش داده است. این دستاوردی چشمگیر است. پاره ای از این دستاوردها قابل مقایسه با بهترین ها در جهان است.
اما هنوز کار به پایان نرسیده است. هنوز مواردی از بی سوادی وجود دارد و سطح سواد شدیدا بین گروه ها و بخش هایی از کشور متفاوت است. اگرچه، آموزش و دانش در جامعه ای مانند ایران که از سطح بالای سواد و فرهنگ برخوردار است، ارزش والایی دارد. این امر درباره آموزش زنان و دختران نیز صادق است. با این وجود همان گونه که اشاره کردم، لازم است بی سوادی را کاملا ریشه کن کنیم. این نیازمند تلاشی مداوم است، با در نظر داشتن این که عوامل زیادی در هر جامعه حتی جوامع توسعه یافته وجود دارند که می توانند موجب ایستایی و بازگشت به بی سوادی شوند. ما نیازمند این هستیم که تلاش های آموزشی بدون واسطه در مدارس را با سازوکارهای تکمیلی جوامع، مورد حمایت قرار دهیم تا یقین حاصل کنیم تمامی افراد در بالای خط حداقل سواد قرار بگیرند. جنبش های اجتماعی و گروهی می توانند در این باب کمک کنند. اما ضروری است یقین حاصل کنیم از حمایت بودجه ملی در مسیر این تلاش ها برخورداریم. رییس جمهوری اخیرا در آغاز سال تحصیلی موضوع تشویق کودکان مدرسه ای به سوال پرسیدن از مربیان شان را مطرح کرد؛ این که دنبال استدلال باشند و ذهنی چالشگر و جست وجوگر داشته باشند. این امر آنان و جامعه را قدرتمند می کند و جامعه ای قدرتمند بهترین شالوده برای ملتی برتر است.
دریاچه ارومیه در شرف خشک شدن است و توفان شن هرساله از سمت کویر در عراق و عربستان سعودی به سوی ایران در حرکت است. این موضوع ها ممکن است از راه همکاری منطقه ای قابل حل باشند. سازمان ملل توانایی میانجیگری بین این کشورها برای این اقدام را دارد، این طور نیست؟
درباره دریاچه ارومیه و در مجموع برای تالاب های ایران بسیار نگرانم. قبل از هر چیز، زیست بوم تالاب ها برای بشر از اهمیت برخوردار است. چرا؟ زیرا برایمان غذا، آب شیرین، سوخت، مشتقات دارویی و منابع اصلی فراهم می کنند. آب و هوایمان را تنظیم می کنند. به ما کمک می کنند تا منابع تامین آب مان را پر کنیم. کمک می کنند آب را تصفیه کنیم. کمک می کنند جلوی فرسایش خاک گرفته شود. در دوره ای که با خطرات ناشی از بلایای طبیعی سروکار داریم، به شکلی تعیین کننده در تنظیم و کنترل سیلاب ها نقش دارند. اما در پاسخی مشخص به سوال شما، اجازه دهید توضیح دهم که خشک شدن دریاچه ارومیه موضوعی مرتبط با تمامی کشور است. حوزه دریاچه بزرگ ارومیه بین سه استان مرزی آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان قرار گرفته است. مدیران استان که تصمیماتی درباره زیست بوم اتخاذ می کنند باید در برابر حوزه های مربوط به خود جوابگو باشند. این منافع که معمولا تغییر شکل یافته اند، ضروری است حتی با اکراه مورد پذیرش قرار گیرند. همچنین نیاز داریم یقین حاصل کنیم صدای جوامعی به گوش اتاق های قدرت برسد که مستقیما از خشک شدن دریاچه ارومیه تحت تاثیر قرار گرفته اند. درباره دریاچه ارومیه، تهدید اصلی، توفان شن نیست که از کشورهای همسایه به سمت ایران می آید، بلکه «توفان نمک» است که شهرهای ایران و زمین های کشاورزی را در صورت متوقف نشدن روند مخرب فعلی، مورد تهدید قرار می دهد. این موضوع مرا به توفان های شن و خاک رهنمون کرد. این توفان ها از کشورهایی می آید که در غرب ما هستند، به ویژه عراق. این توفان های شن و خاک خسارات سنگین به سلامت عمومی، زیرساخت، وسیله معاش، زیست بوم و بخش کشاورزی وارد می کنند. بیشتر این مشکلات متوجه استان های غربی ایران است. به نظر می رسد توفان هایی که از غرب می آیند، به روند روبه افزایش بیابان زایی در مرکز و غرب عراق مرتبط باشند که ناشی از کاهش منابع آب بالادستی و رها سازی باریکه های گسترده از زمین کشاورزی در عراق است که با شیوه های مدیریت ضعیف کشاورزی اداره می شوند. راه حل برای این موضوع باید در سطح منطقه ای به سرانجام برسد. در حقیقت راه حل وجود دارد. و سازمان ملل متحد طرحی برای این مشکل پیشنهاد داده است.
ضروری است ابتدا مشکل را درک کنیم، ضروری است به اجماع نظر برسیم، ضروری است اقدام به توافق رسیده شده را بر مبنای آزمایش به اجرا درآوریم. برای این منظور نیازمند اراده سیاسی و بودجه هستیم. سازمان ملل متحد آماده است در باب رویارویی با هر دو موضوع دریاچه ارومیه و توفان شن و خاک همکاری کند.
ما در حال حاضر با موضوع اول سروکار داریم و منتظر فرصت هستیم تا در باب موضوع دوم نیز کار کنیم. از آن جا که درباره توفان شن و خاک صحبت می کنیم ضروری است درباره اتفاق مشابهی که در هامون نزدیک زابل و زاهدان در جنوب شرق کشور به دلیل کاهش منابع آب رودخانه هیرمند رخ می دهد نیز آگاه باشیم. این نواحی نیز در حال خشک شدن هستند و گرد و خاک در این منطقه و داخل افغانستان جریان دارد.
چه مواردی باید اولویت های زیست محیطی دولت جدید ایران باشند؟
با نگریستن به مستندات علمی می توانیم مشکلات را به چهار دسته تقسیم کنیم: نخست کمبود آب که مرتبط با تغییرات اقلیمی است، دوم کویرزایی و فرسایش زمین، سوم آلودگی هوا و آب و چهارم از بین رفتن تنوع زیستی. گروه اول و دوم بیشتر مرا نگران می کنند و به هم از نزدیک مرتبط هستند. در ایران ما در نواری از زمین قرار داریم که نزولات آسمانی در آن کم است. بنابراین آب باید یکی از نخستین نگرانی ها باشد. صادقانه بگویم به نظر من مساله آب چالش اصلی امنیت انسانی برای این منطقه که ایران در آن قرار دارد و بسیاری از مناطق دیگر در دهه های آتی خواهد بود. ما در معرض خطر چرخه کامل و زشت کمبود آب، فرسایش زمین و تغییرات اقلیمی قرار گرفته ایم که همه این ها به یکدیگر مرتبط هستند. حال ببینیم این موارد چگونه عمل می کنند. همواره با کمبود آب روبه رو بوده ایم. اما تغییرات اقلیمی این کمبود را بدتر می کند. تغییرات اقلیمی از راه افزایش بارندگی بر پاره ای مناطق جهان تاثیر گذاشته است. درعین حال درباره ایران آنچه مدل های تغییرات آب و هوایی پیش بینی می کنند حکایت از حتی کم شدن بارندگی و بالا رفتن دمای هوا دارد. این به معنای کمتر شدن آب موجود خواهد بود. آب کمتر محصولات کشاورزی را کاهش می دهد و باعث از بین رفتن زمین های کشاورزی می شود. اگر تطبیقی نباشد، این امر بدون شک بر امنیت غذایی اثر می گذارد زیرا تولید غذا رابطه نزدیک با وجود آب دارد. بنابراین احتمالا شاهد فشار اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی فزاینده در مناطقی از ایران خواهیم بود که کمبود آب دارند. همچنین از فرسایش زمین صحبت کردم. این عامل دیگری از توفان کامل است. ما شاهد دوبرابر شدن جمعیت در سه دهه گذشته بودیم. با این رویداد، تقاضا برای غذا و محصولات دامی افزایش یافته است. همان گونه که کشاورزی گسترش یافته است ما شاهد مصرف پایدار منابع آبی هستیم، به عبارت دیگر در حال حاضر 650 هزار چاه عمیق وجود دارد که 55 درصد آب مصرفی کشور را تامین می کند. قسمت عمده سهم آب های زیرزمینی ایران به وسیله بخش کشاورزی مصرف می شود. متعاقب این رویداد، چرای بیش از حد به وقوع پیوست. کشورهای منطقه شامل ایران به فراگیری درس های ناگواری از مدل توسعه چینی ها نیاز دارند که در دهه های اخیر شاهد تولید ثروت قابل توجه به قیمت سنگین زیست محیطی بودند. بنابراین چه باید کرد؟ شاید از همه مهم تر، همان گونه که با سرکار خانم دکتر ابتکار، معاون محترم رییس جمهوری و ریاست سازمان محیط زیست که اخیر منصوب شده اند، مطرح کردم ما نیاز به نگاهی بلندمدت داریم. ما باید مسیر راه توسعه را از روشی که کربن زیاد ایجاد می کند، خارج کنیم. باید آب را به گونه ای موثر مصرف کنیم. باید بهای منابعی که مصرف می کنیم شامل آب را به گونه ای منصفانه پرداخت کنیم. ما نیاز داریم انعطاف در برابر تغییرات اقلیمی را در سطح جامعه فراتر از آن ایجاد کنیم که برای تغییر رویکرد در سطوح ملی و بخشی انجام می دهیم. برخی از این موارد تا حدی در حال رخ دادن هستند و سازمان ملل متحد تا اندازه ای کمک می کند، اما سرعت تغییرات آهسته است. در سطح کلان سازمان ملل متحد می تواند با معرفی مدل های رشد فراگیر سبز کمک کند. معتقدم تحول اصلی زمانی رخ خواهد داد که بحث اثرات تغییرات اقلیمی فراتر از سخنرانی بین تکنوکرات ها و سیاستگذاران برود. عموم مردم نیازمند درک این موضوع هستند که بدانند چه چیز در معرض خطر است. برای این منظور نیاز به بحث های عمومی و افزایش آگاهی بیشتر و بیشتر داریم. برای این منظور نیاز به آموزش بهتر درباره محیط زیست داریم. اما آنانی که تصمیم گیرنده هستند نباید منتظر عملگرایی در سطح مردم عادی باشند. آنان باید با تکیه به دانش خود درباره اثر تغییرات اقلیمی، حرکت جهت برنامه ریزی و تصمیمات مالی را آغاز کنند.
سازمان ملل متحد چه می تواند بکند؟
چارچوب همکاری های توسعه ای ملل متحد مشارکت خط مشی جامع ما برای همکاری با ایران است. یکی از پنج مولفه آن کاملا به پایداری محیط زیست اختصاص یافته است. در این ستون «محیط زیست»، 18 نتیجه طراحی شده قرار دارد. شش طرح برای حل تغییرات اقلیم در نظر گرفته شده است. پنج کارگزاری ملل متحد مستقیما درگیر این کار هستند. کار اصلی ما همکاری با شرکای دولتی، درگیر کردن شرکای اجتماعی و ارائه بهترین عملکرد های سایر کشورها به ایران است.
به عنوان سوال آخر، چه چیز ایران را بیشتر دوست دارید؟
او فوق لیسانس روابط بین الملل خود را از دانشگاه اقتصاد لندن گرفته و بخش عمده ای از فعالیت هایش روی مسائل مربوط به مقابله با موادمخدر در دفاتر آسیایی ملل متحد متمرکز بوده است. با این حال با مسائل اجتماعی، محیط زیستی و فرهنگی ایران به خوبی آشناست. آقای لوییس اهل باربادوس، جزیره ای در دریای کارآییب است اما می گوید تمایل دارد زبان شیرین فارسی را یاد بگیرد. در ادامه مشروح گفت وگوی بهار با لوییس را می خوانید که به خواسته خودشان ویرایشی روی آن انجام نشده است.
این طور به نظر می رسد که نظام هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل متحد کمی پیچیده است. ممکن است به شرح وظایفی بپردازید که تیم شما برعهده دارد؟
نظام هماهنگ کننده مقیم، بخشی از شبکه جهانی است که به منظور حصول اطمینان از هماهنگی فعالیت های جاری سازمان ملل متحد طراحی شده است. این جا در ایران ما 17 کارگزاری داریم که برای حمایت از مردم این کشور فعالیت می کنند. ما برای دهه های بسیاری این اقدام را انجام داده ایم. با شرکای دولتی خود، سازمان های غیردولتی، دانشگاهیان، نهادهای پژوهشی و رسانه ها کار می کنیم. هدف ما کمک به تهیه راه حل هایی برای پاره ای از چالش هاست که مردم با آن ها روبه رو هستند؛ چالش هایی چون فقر، سلامت عمومی، تهدیدهای زیست محیطی، فجایع طبیعی، موادمخدر و پناهندگان.
اجازه دهید همچنین بگویم این مهم است که تفاوت آشکاری باید قائل شد بین کار سازمان ملل متحد مشتمل بر آنچه ذاتا مرتبط با شورای امنیت و سازمان بین المللی انرژی اتمی است با آنچه مربوط به امر «توسعه و امور انسان دوستانه ملل متحد» می شود؛ هماهنگ کننده نظام ملل متحد در سراسر دنیا و به یقین، ما در ایران، منحصرا بر دومی تاکید داریم. نظام هماهنگ کننده مقیم، نهادهای گوناگون ملل متحد را به عنوان تیم کشوری گرد هم می آورد تا در فعالیت های عملیاتی سازمان ملل به هم پیوسته و مرتبط باشند. ما تیمی داریم که از 400 کارمند سازمان ملل متحد تشکیل شده است. نکته کلیدی این است که بیشتر آنان کارمند محلی هستند. به کلام دیگر، آنان ایرانیانی هستند که در کشور خودشان برای سازمان ملل کار می کنند. این نکته ای است که آنان را بسیار ویژه می سازد.
ایران چه مقدار کمک به سازمان ملل متحد ارائه می کند یا از آن دریافت می دارد؟ سپاسگزار می شوم اگر بتوانید در این باره عدد و رقم در اختیارمان بگذارید.
سازمان ملل متحد هر سال حدود 60 میلیون دلار در سراسر ایران برای اجرای راه حل ها اختصاص می دهد. این اقدام سازمان ملل، سلامت و توسعه را برای بسیاری از ایرانیان به ارمغان می آورد.
ایران مستعد زلزله های شدید و مکرر است. زلزله های اخیر در آذربایجان شرقی و بوشهر منجر به کشته و زخمی شدن عده بسیاری شد. تلاش های مدد رسانی سازمان ملل متحد در بینابین تحریم های غرب و محدودیت های نقل و انتقالات مالی در آن زمان از چه گستره ای برخوردار بود؟
واکنش سازمان ملل متحد نسبت به بلایای طبیعی در ایران معمولا فوری است. اما تمامی این بلایا در ایران به مداخله یا امداد رسانی ملل متحد یا جامعه جهانی نیاز ندارد. در حقیقت سازمان ملل متحد دریافته که ایران یکی از قوی ترین ظرفیت های مدیریت بحران در جهان را داراست. این نکته اخیرا در بازدیدی که خانم والری آموس، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و هماهنگ کننده امداد اضطراری برای دیدارهایی رسمی از تهران به عمل آورد، از سوی ایشان مورد تاکید قرار گرفت. بنابراین به نظر ما ایران معمولا می تواند با بلایای طبیعی در مقیاس زلزله های آذربایجان شرقی و بوشهر مقابله کند. من هنوز هنگامی که زلزله آذربایجان شرقی رخ داد، کارم را در ایران آغاز نکرده بودم.
اما هنگام زلزله بوشهر، تازه رسیده بودم. ما به سازمان ملی مدیریت بحران پیشنهاد امداد رسانی تقدیم داشتیم، اما مسئولان شرایط را تحت کنترل داشتند و پیشنهاد ما را نپذیرفتند که البته کاملا درک کردیم. در اغلب موارد اضطراری، چگونگی رویه عملیاتی استاندارد ما بدین شرح است: سازمان ملل متحد پیشنهاد کمک ارائه می دهد و چنانچه دولت محلی در هر هنگام خواستار آن باشد، آن کمک ها را تامین می کند.
کشورهای عضو ملل متحد به ما اختیار داده اند کمک های بین المللی را بسیج و هماهنگ کرده با همکاری کامل و هماهنگی با دولت کشوری که بلایای طبیعی در آن اتفاق افتاده، ارسال داریم. معمولا چنانچه نیاز به حمایت تدارکاتی و امدادی نباشد، سازمان ملل متحد بر ارائه حمایت مالی و فنی تمرکز می کند و ما همواره خدمات هماهنگی، ارتباطی و اطلاعاتی در اختیار می گذاریم.
درباره زلزله آذربایجان شرقی در 2012 سازمان ملل متحد و دیگر شرکا درباره لغو محدودیت های مالی از دیدگاه بحران انسان دوستانه به شدت لابی کردند. در نتیجه برای 45 روز لغو شدند تا کمک های مالی داوطلبانه اجازه ورود به ایران داشته باشند.
آقای روحانی و جنابعالی هر دو در دانشگاه گلاسگو تحصیل کرده اید. آیا باید در زمان دولت ایشان انتظار همکاری فراگیرتری بین ایران و این نهاد بین المللی داشته باشیم؟
به یقین باید انتظار همکاری فراگیرتری بین ایران و سازمان ملل متحد داشته باشیم، اما نه به دلیل این که ما دو نفر در گلاسگو درس خوانده ایم. در حالی که اینجانب در انتظار توفیق ملاقات با رییس جمهوری روحانی هستم، شاهد رفتار دقیق و راسخ ایشان بوده ام که درصدد نوسازی ارتباط ایران با جامعه بین المللی هستند.
من، جناب آقای دکتر صالحی، وزیر امور خارجه پیشین و جناب آقای دکتر ظریف، وزیر امور خارجه فعلی را ملاقات کرده ام. هر دو نفر با قدرت درباره تمایل شدید ایران نسبت به عهد و پیمان با جامعه بین المللی سخن گفته اند. آنان از سازمان ملل متحد خواسته اند اقدام بیشتری انجام دهد تا به ساخت چنین پل هایی کمک شود. و این کاری است که سازمان ملل متحد همان گونه که مدتی پیش شاهد بودید، مشغول انجام آن در نیویورک است.
اخیرا این جا در ایران دو مقام رسمی بسیار عالی رتبه سازمان ملل متحد یعنی آقای جفری فلتمن، معاون دبیرکل ملل متحد (در امور سیاسی) و خانم والری آموس، معاون دبیرکل ملل متحد (در امور انسان دوستانه) بازدید داشته اند. ممکن است به زودی برنامه مشابهی در پیش داشته باشیم. این رهبران عالی رتبه ملل متحد اشعار داشته اند که به گرمی از آنان استقبال به عمل آمده و این برای سازمان ملل متحد بسیار حائز اهمیت است که از نزدیک با ایران سروکار داشته باشند.
بنابراین لحن فعلی از هر دو سو این است که چگونه ایران و سازمان ملل متحد می توانند حتی به شیوه ای نزدیک تر با هم در سطح عملیاتی کار کنند تا راه حل ها برای بحران های منطقه ای را ارتقا دهند. و حال درباره گلاسگو. من خاطرات بسیار خوبی از گلاسگو دارم. در حقیقت همسرم و من 31 سال پیش در آن جا آشنا شدیم و امیدوارم فرصت این را داشته باشم هنگامی که بالاخره با آقای رییس جمهوری ملاقات کنم خاطره های خود از آن جا را با یکدیگر مرور کنیم.
کدام رییس جمهوری یا دولت ایران بهترین ارتباط با سازمان ملل متحد را داشته است؟
سازمان ملل متحد دهه ها در ایران حضور داشته است و طی تمام این مدت، کارگزاری های ملل متحد فعال در کشور همواره ارتباط خوبی با ایران داشته اند. اما به دلیل این که کارگزاری ها متمرکز بر توسعه و موضوع های بشردوستانه هستند، ما در طول این دهه ها در جریان سیاست بوده ایم و با تمامی دولت ها از نزدیک کار کرده ایم. برای مثال، فکر گفت وگوی تمدن های رییس جمهوری خاتمی تاثیر بسزایی داشت و در جامعه بین المللی با احترام و اقبال زیادی مواجه شد. به ویژه به این دلیل که قویا با نظریه غالب آن زمان مبنی بر برخورد تمدن ها مغایرت داشت. طی دوره ایشان، برنامه اجتماعی-اقتصادی ما و فعالیت هایمان در ایران به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یافت. طی دوره ریاست جمهوری جناب آقای احمدی نژاد، چارچوب فعلی کمک های توسعه ای ملل متحد و برنامه های کشوری بسیاری از کارگزاری ها، صندوق ها و برنامه ها در شرایطی تدارک دیده شد که مشارکت کامل برقرار بود. ما شاهد بوده و کماکان ناظر دخیل بودن دولت فعلی در سطح بالا در برنامه های سازمان ملل متحد هستیم. مایلم اضافه کنم ما در جامعه ملل متحد به شدت با گام هایی که رییس جمهوری روحانی برداشته، ترغیب شده ایم و اجازه دهید همچنین از دولت ایشان طی چند هفته آغازین کارش به دلیل تعامل با جامعه بین المللی در کل و سازمان ملل متحد به شکلی ویژه قدردانی کنیم.
نیویورک تایمز یک بار ایران را به عنوان هم پیمان نیرومند غرب در مبارزه با موادمخدر توصیف کرده بود. نظر شما در این باره چیست؟ آیا ایران در رویارویی با این چالش بزرگ موفق بوده است؟
قبل از هر چیز اجازه دهید بگویم این واژه «جنگ علیه موادمخدر» جزو واژگان ملل متحد نیست. من دیدگاهی محکم در این زمینه دارم زیرا برای 20 سال کارشناس سازمان ملل متحد در امر کنترل موادمخدر بوده ام و برای مدتی از این ایام، کار من با حمایت از ایران مرتبط بود. در کشورهایی که موادمخدر کشت می شود، واژه «جنگ علیه موادمخدر» به مفهوم جنگ با روستاییان فقیر به حاشیه رانده شده ای است که آن را می کارند. برای آنانی که به موادمخدر وابسته اند، «جنگ علیه موادمخدر» به مفهوم جنگ با کودکان مان است که مصرف کننده موادمخدر هستند. همچنین به معنای آن است که علیه افرادی بجنگیم که معمولا وادار شده اند پیک موادمخدر باشند. جنگ علیه هر چیز معمولا فکر اندیشمندانه ای نیست.
اما اگر سوال شما در واقع این است که نقش ایران در مقابله با تولید، قاچاق و سوءمصرف موادمخدر چیست، در آن صورت مطالب زیادی می توانم عنوان کنم. نخستین کاری که می توان انجام داد، همان گونه که همیشه کرده ام، ثبت قدردانی جامعه بین المللی است، از همکاری بسیار خوب ایران در متوقف کردن جریان موادمخدر از افغانستان و پاکستان هم به داخل ایران و هم از ایران به سمت کشورهایی که در غرب ما قرار دارند. طی حدود 30 سال گذشته، تقریبا چهار هزار پلیس ایرانی، پرسنل مجری قانون و نگهبانان مرزی در مبارزات مسلحانه با قاچاقچیان جان خود را از دست داده اند. علاوه بر آنان که کشته شده اند، حدود 15هزار مامور مجروح شده و معلولیت پیدا کرده اند. هنگامی که من در سیستان و بلوچستان در 1997 کار می کردم، یکی از دوستانم که سرتیپ بود به همین شکل کشته شد. بنابراین همواره مراتب همدردی خود را به خانواده های آنانی تقدیم می دارم که شرایط دشوار را تحمل و برای انجام وظیفه شان در حمایت از جان دیگران در قبال موادمخدر، فداکاری کردند. نتیجه اساسی این اقدام که ما هر روز در روزنامه ها در ایران درباره آن می خوانیم، اما متاسفانه در رسانه های بین المللی غالبا به آن اشاره نمی شود، این است که هرساله، ایران چهار پنجم توقیف تریاک در جهان و یک سوم توقیف هرویین جهان را انجام می دهد. و این به معنای آن است که موادمخدر کمتری به بازار می رسد تا زندگی جوانان ما را مسموم کند. در تمام این موارد با ارائه حمایت فنی به ستاد کنترل موادمخدر ایران، سازمان ملل متحد همکاری می کند. ما همچنین از طریق ابتکاری سه جانبه در راستای ارتقای همکاری بین سه کشور ایران، افغانستان و پاکستان در کنترل موادمخدر، در مسیر مقابله با کاشت و قاچاق غیرقانونی موادمخدر که از افغانستان سرچشمه می گیرد، خط مشی ارائه می دهیم.
در ایران، میزان سواد در سه دهه گذشته به نحو چشمگیری افزایش یافته است. در حالی که در کشورهای همسایه، ملاله و دخترانی مانند او هنوز برای مدرسه رفتن با تهدید مرگ روبه رو هستند. تا چه اندازه در ایران باید کار شود تا بی سوادی خاتمه یابد؟
در ابتدا لطفا به من اجازه دهید کلامی درباره ملاله یوسف زای بگویم؛ دختر 15ساله ای که در شمال غربی استان مرزی پاکستان جایی که من زمانی در آن کار می کردم و در 1500کیلومتری شرق این جا قرار دارد، سرش مورد اصابت گلوله قرار گرفت. چرا به او تیراندازی شد؟ او از سوی مردانی مورد اصابت گلوله قرار گرفت که او را دختری در نظر داشتند که درباره حقوق خود و حقوق دختران دیگر درباره تحصیل پرگویی می کند. در حالی که تنها چیزی که او خواستار بود فرصتی بود تا آینده مورد نظرش را انتخاب کند.
خوشبختانه اصابت گلوله منجر به مرگ ملاله نشد و پس از چند عمل جراحی از این آزمون سخت به سلامت بیرون آمد. هم اکنون او با اعتقاد راسخ تر سخن می گوید. اخیرا به مناسبت شانزدهمین سالگرد تولدش در نیویورک سخنرانی کرد. ملاله گفت: «یک آموزگار، یک کتاب، یک قلم، می تواند دنیا را متحول سازد.» این ها قدرتمندترین سلاح های ما هستند. درخواست او با تمام سادگی اش کماکان ادامه دارد و چیزی نیست جز حقی برای او و تمام دختران در انتخاب آینده ای که می خواهند. اینک مایلم چند کلمه ای درباره ایران بگویم. ایران طی چند دهه اخیر در آموزش مردم خود بسیار خوب عمل کرده است. من در این باره هنگام معرفی گزارش توسعه انسانی 2013 برنامه توسعه ملل متحد توسط جناب آقای دکتر صالحی، وزیر امور خارجه پیشین و من که امسال در تهران انجام شد، داده های زیادی کسب کردم. برای مثال، در زمینه «دسترسی به دانش» بین 1980 و 2012، ایران حد متوسط سال های مورد پیش بینی برای کسب دانش را از 7/8 به 4/14 سال افزایش داده است. این دستاوردی چشمگیر است. پاره ای از این دستاوردها قابل مقایسه با بهترین ها در جهان است.
اما هنوز کار به پایان نرسیده است. هنوز مواردی از بی سوادی وجود دارد و سطح سواد شدیدا بین گروه ها و بخش هایی از کشور متفاوت است. اگرچه، آموزش و دانش در جامعه ای مانند ایران که از سطح بالای سواد و فرهنگ برخوردار است، ارزش والایی دارد. این امر درباره آموزش زنان و دختران نیز صادق است. با این وجود همان گونه که اشاره کردم، لازم است بی سوادی را کاملا ریشه کن کنیم. این نیازمند تلاشی مداوم است، با در نظر داشتن این که عوامل زیادی در هر جامعه حتی جوامع توسعه یافته وجود دارند که می توانند موجب ایستایی و بازگشت به بی سوادی شوند. ما نیازمند این هستیم که تلاش های آموزشی بدون واسطه در مدارس را با سازوکارهای تکمیلی جوامع، مورد حمایت قرار دهیم تا یقین حاصل کنیم تمامی افراد در بالای خط حداقل سواد قرار بگیرند. جنبش های اجتماعی و گروهی می توانند در این باب کمک کنند. اما ضروری است یقین حاصل کنیم از حمایت بودجه ملی در مسیر این تلاش ها برخورداریم. رییس جمهوری اخیرا در آغاز سال تحصیلی موضوع تشویق کودکان مدرسه ای به سوال پرسیدن از مربیان شان را مطرح کرد؛ این که دنبال استدلال باشند و ذهنی چالشگر و جست وجوگر داشته باشند. این امر آنان و جامعه را قدرتمند می کند و جامعه ای قدرتمند بهترین شالوده برای ملتی برتر است.
دریاچه ارومیه در شرف خشک شدن است و توفان شن هرساله از سمت کویر در عراق و عربستان سعودی به سوی ایران در حرکت است. این موضوع ها ممکن است از راه همکاری منطقه ای قابل حل باشند. سازمان ملل توانایی میانجیگری بین این کشورها برای این اقدام را دارد، این طور نیست؟
درباره دریاچه ارومیه و در مجموع برای تالاب های ایران بسیار نگرانم. قبل از هر چیز، زیست بوم تالاب ها برای بشر از اهمیت برخوردار است. چرا؟ زیرا برایمان غذا، آب شیرین، سوخت، مشتقات دارویی و منابع اصلی فراهم می کنند. آب و هوایمان را تنظیم می کنند. به ما کمک می کنند تا منابع تامین آب مان را پر کنیم. کمک می کنند آب را تصفیه کنیم. کمک می کنند جلوی فرسایش خاک گرفته شود. در دوره ای که با خطرات ناشی از بلایای طبیعی سروکار داریم، به شکلی تعیین کننده در تنظیم و کنترل سیلاب ها نقش دارند. اما در پاسخی مشخص به سوال شما، اجازه دهید توضیح دهم که خشک شدن دریاچه ارومیه موضوعی مرتبط با تمامی کشور است. حوزه دریاچه بزرگ ارومیه بین سه استان مرزی آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان قرار گرفته است. مدیران استان که تصمیماتی درباره زیست بوم اتخاذ می کنند باید در برابر حوزه های مربوط به خود جوابگو باشند. این منافع که معمولا تغییر شکل یافته اند، ضروری است حتی با اکراه مورد پذیرش قرار گیرند. همچنین نیاز داریم یقین حاصل کنیم صدای جوامعی به گوش اتاق های قدرت برسد که مستقیما از خشک شدن دریاچه ارومیه تحت تاثیر قرار گرفته اند. درباره دریاچه ارومیه، تهدید اصلی، توفان شن نیست که از کشورهای همسایه به سمت ایران می آید، بلکه «توفان نمک» است که شهرهای ایران و زمین های کشاورزی را در صورت متوقف نشدن روند مخرب فعلی، مورد تهدید قرار می دهد. این موضوع مرا به توفان های شن و خاک رهنمون کرد. این توفان ها از کشورهایی می آید که در غرب ما هستند، به ویژه عراق. این توفان های شن و خاک خسارات سنگین به سلامت عمومی، زیرساخت، وسیله معاش، زیست بوم و بخش کشاورزی وارد می کنند. بیشتر این مشکلات متوجه استان های غربی ایران است. به نظر می رسد توفان هایی که از غرب می آیند، به روند روبه افزایش بیابان زایی در مرکز و غرب عراق مرتبط باشند که ناشی از کاهش منابع آب بالادستی و رها سازی باریکه های گسترده از زمین کشاورزی در عراق است که با شیوه های مدیریت ضعیف کشاورزی اداره می شوند. راه حل برای این موضوع باید در سطح منطقه ای به سرانجام برسد. در حقیقت راه حل وجود دارد. و سازمان ملل متحد طرحی برای این مشکل پیشنهاد داده است.
ضروری است ابتدا مشکل را درک کنیم، ضروری است به اجماع نظر برسیم، ضروری است اقدام به توافق رسیده شده را بر مبنای آزمایش به اجرا درآوریم. برای این منظور نیازمند اراده سیاسی و بودجه هستیم. سازمان ملل متحد آماده است در باب رویارویی با هر دو موضوع دریاچه ارومیه و توفان شن و خاک همکاری کند.
ما در حال حاضر با موضوع اول سروکار داریم و منتظر فرصت هستیم تا در باب موضوع دوم نیز کار کنیم. از آن جا که درباره توفان شن و خاک صحبت می کنیم ضروری است درباره اتفاق مشابهی که در هامون نزدیک زابل و زاهدان در جنوب شرق کشور به دلیل کاهش منابع آب رودخانه هیرمند رخ می دهد نیز آگاه باشیم. این نواحی نیز در حال خشک شدن هستند و گرد و خاک در این منطقه و داخل افغانستان جریان دارد.
چه مواردی باید اولویت های زیست محیطی دولت جدید ایران باشند؟
با نگریستن به مستندات علمی می توانیم مشکلات را به چهار دسته تقسیم کنیم: نخست کمبود آب که مرتبط با تغییرات اقلیمی است، دوم کویرزایی و فرسایش زمین، سوم آلودگی هوا و آب و چهارم از بین رفتن تنوع زیستی. گروه اول و دوم بیشتر مرا نگران می کنند و به هم از نزدیک مرتبط هستند. در ایران ما در نواری از زمین قرار داریم که نزولات آسمانی در آن کم است. بنابراین آب باید یکی از نخستین نگرانی ها باشد. صادقانه بگویم به نظر من مساله آب چالش اصلی امنیت انسانی برای این منطقه که ایران در آن قرار دارد و بسیاری از مناطق دیگر در دهه های آتی خواهد بود. ما در معرض خطر چرخه کامل و زشت کمبود آب، فرسایش زمین و تغییرات اقلیمی قرار گرفته ایم که همه این ها به یکدیگر مرتبط هستند. حال ببینیم این موارد چگونه عمل می کنند. همواره با کمبود آب روبه رو بوده ایم. اما تغییرات اقلیمی این کمبود را بدتر می کند. تغییرات اقلیمی از راه افزایش بارندگی بر پاره ای مناطق جهان تاثیر گذاشته است. درعین حال درباره ایران آنچه مدل های تغییرات آب و هوایی پیش بینی می کنند حکایت از حتی کم شدن بارندگی و بالا رفتن دمای هوا دارد. این به معنای کمتر شدن آب موجود خواهد بود. آب کمتر محصولات کشاورزی را کاهش می دهد و باعث از بین رفتن زمین های کشاورزی می شود. اگر تطبیقی نباشد، این امر بدون شک بر امنیت غذایی اثر می گذارد زیرا تولید غذا رابطه نزدیک با وجود آب دارد. بنابراین احتمالا شاهد فشار اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی فزاینده در مناطقی از ایران خواهیم بود که کمبود آب دارند. همچنین از فرسایش زمین صحبت کردم. این عامل دیگری از توفان کامل است. ما شاهد دوبرابر شدن جمعیت در سه دهه گذشته بودیم. با این رویداد، تقاضا برای غذا و محصولات دامی افزایش یافته است. همان گونه که کشاورزی گسترش یافته است ما شاهد مصرف پایدار منابع آبی هستیم، به عبارت دیگر در حال حاضر 650 هزار چاه عمیق وجود دارد که 55 درصد آب مصرفی کشور را تامین می کند. قسمت عمده سهم آب های زیرزمینی ایران به وسیله بخش کشاورزی مصرف می شود. متعاقب این رویداد، چرای بیش از حد به وقوع پیوست. کشورهای منطقه شامل ایران به فراگیری درس های ناگواری از مدل توسعه چینی ها نیاز دارند که در دهه های اخیر شاهد تولید ثروت قابل توجه به قیمت سنگین زیست محیطی بودند. بنابراین چه باید کرد؟ شاید از همه مهم تر، همان گونه که با سرکار خانم دکتر ابتکار، معاون محترم رییس جمهوری و ریاست سازمان محیط زیست که اخیر منصوب شده اند، مطرح کردم ما نیاز به نگاهی بلندمدت داریم. ما باید مسیر راه توسعه را از روشی که کربن زیاد ایجاد می کند، خارج کنیم. باید آب را به گونه ای موثر مصرف کنیم. باید بهای منابعی که مصرف می کنیم شامل آب را به گونه ای منصفانه پرداخت کنیم. ما نیاز داریم انعطاف در برابر تغییرات اقلیمی را در سطح جامعه فراتر از آن ایجاد کنیم که برای تغییر رویکرد در سطوح ملی و بخشی انجام می دهیم. برخی از این موارد تا حدی در حال رخ دادن هستند و سازمان ملل متحد تا اندازه ای کمک می کند، اما سرعت تغییرات آهسته است. در سطح کلان سازمان ملل متحد می تواند با معرفی مدل های رشد فراگیر سبز کمک کند. معتقدم تحول اصلی زمانی رخ خواهد داد که بحث اثرات تغییرات اقلیمی فراتر از سخنرانی بین تکنوکرات ها و سیاستگذاران برود. عموم مردم نیازمند درک این موضوع هستند که بدانند چه چیز در معرض خطر است. برای این منظور نیاز به بحث های عمومی و افزایش آگاهی بیشتر و بیشتر داریم. برای این منظور نیاز به آموزش بهتر درباره محیط زیست داریم. اما آنانی که تصمیم گیرنده هستند نباید منتظر عملگرایی در سطح مردم عادی باشند. آنان باید با تکیه به دانش خود درباره اثر تغییرات اقلیمی، حرکت جهت برنامه ریزی و تصمیمات مالی را آغاز کنند.
سازمان ملل متحد چه می تواند بکند؟
چارچوب همکاری های توسعه ای ملل متحد مشارکت خط مشی جامع ما برای همکاری با ایران است. یکی از پنج مولفه آن کاملا به پایداری محیط زیست اختصاص یافته است. در این ستون «محیط زیست»، 18 نتیجه طراحی شده قرار دارد. شش طرح برای حل تغییرات اقلیم در نظر گرفته شده است. پنج کارگزاری ملل متحد مستقیما درگیر این کار هستند. کار اصلی ما همکاری با شرکای دولتی، درگیر کردن شرکای اجتماعی و ارائه بهترین عملکرد های سایر کشورها به ایران است.
به عنوان سوال آخر، چه چیز ایران را بیشتر دوست دارید؟
معتقدم از زمان حضورمان در ایران آن چیزی که من و همسرم را بیشتر تحت تاثیر قرار داده مهمان نوازی مردم ایران است. این «تعارف» نیست و آن را از صمیم قلب می گویم. احساسی وجود دارد که براساس آن مردم می خواهند خارجی هایی مثل ما ایران واقعی را مشاهده کنند، نه آنچه رسانه های بین المللی نشان می دهند. انعطاف پذیری مردم، ایران را قادر ساخته بر چالش ها و اوقات دشواری غلبه کنند که هر کشوری می تواند با آن روبه رو شود. این امر قابل تحسین است و من این روحیه را بسیار دوست دارم. بنابراین من و همسرم سعی می کنیم زبان شیرین شما را یاد بگیریم تا بتوانیم توان خود را برای ارتباط با مردم از تمامی بخش های جامعه گسترش دهیم، همچنین خود را با فراگیری فرهنگ پارسی غنی کنیم. این واقعیت را دوست دارم که جامعه ایران کتاب را گرامی می دارد. مردم ایران دوست دارند شعر بخوانند. به موسیقی زنده پس از شام عشق می ورزند. خندیدن را دوست دارند. جدای از صمیمیت، فهم و شخصیت بیشتر مردم ایران که تا به حال ملاقات کردیم، مایلم بگویم شدیدا تحت تاثیر کیفیت شبکه بزرگراهی ایران قرار گرفته ام که دسترسی فیزیکی به گستره جغرافیایی و تاریخی ایران را فراهم می سازد که در غیراین صورت قابل دسترسی نبودند. نظام جاده ای شما واقعا در رتبه جهانی است. همسر من آشپزی را دوست دارد و در حال تجربه کردن غذاهای متنوع ایرانی است که سعی می کند با مطالعه فارسی فراگیرد. هر روز وقتی من و همسرم از خواب بیدار می شویم، رشته کوه البرز با صلابت و با شکوه به ما خوشامد می گوید. شما از من پرسیدید چه چیز ایران را بیشتر دوست دارم؟ باید در پاسخ از شما بپرسم چقدر برای جواب به این سوال زمان دارم، زیرا گفتنی بسیار است.
منبع: روزنامه بهار
نظر شما :