فرایند انزوای هم‌پیمان ایران کلید خورد

دیپلماسی ایرانی: یک روز پس از آنکه تظاهرکنندگان سوری پلاکاردهای "تعلیق عضویت" را بر فراز دست ها برافراشتند و از اتحادیه عرب خواستند تا عضویت دولت کشورشان را معلق کرده و زمینه به رسمیت شناختن شورای انتقالی را فراهم سازند، اتحادیه عرب چنین کرد و علاوه بر این دو موضوع، سفیران کشورهای عربی را هم از سوریه فراخواند.

اما نماینده سوریه نیز به شدت به تصمیمات اتحادیه عرب اعتراض کرده و بار دیگر آنها را به بی توجهی به وقایع سوریه متهم کرده است. او می گوید بهتر است هیاتی برای بررسی واقعیت های سوریه به دمشق برود و از نزدیک شاهد عفو و گذشت دولت در برابر مخالفان باشد و ببیند که گروه های مسلح برای تخریب وجهه سوریه دست به هر کاری می زنند و آنها هستند که باعث شده اند تا خشونت ها ادامه پیدا کند نه دولت.

اما صحبت های نماینده سوریه نتوانسته تا امروز کشورهای عرب را مجاب کند. صدای دولت سوریه و گوش عرب ها به معترضان. تعلیق عضویت سوریه در این اتحادیه با موافقت دو سوم اعضا به دست آمد و خیلی از کارشناسان عربی و غیرعربی آن را به معنی خروج دولت بشار اسد از اصول عربی و به قیمت پایبندی اش بر اصول ایرانی می دانند.

چندان بیراه هم نیست که بگوییم دوستی و همراهی چندین ساله سوریه با ایران و حزب الله، بشار اسد را همواره از سایر رهبران عرب متمایز کرده و آنها را که چشم حضور و نفوذ ایران را در منطقه ندارند، سخت برآشفته ساخته و همیشه مترصد فرصتی برای تنبیه و توجیه اسد نگه داشته است. حالا این فرصت به دست آمده و ادامه مخالفت ها و خشونت ها در این کشور و رسیدن رقم کشته های اعتراضات به بیش از سه هزار نفر، ابزار کافی را در اختیارشان گذاشته تا از طریق به انزوا کشاندن و تضعیف سوریه، به نوعی ایران را هم در منگنه بیشتری قرار دهند.

ایران طی ماه های گذشته فشارهای چندسویه ای را به دلیل کشمکش با غرب بر سر مسئله هسته ای و اتهام طراحی ترور سفیر عربستان متحمل شده و اکنون به نظر می رسد سرنوشتی مشابه آن برای سوریه نیز حادث شده و هر دو این دولت ها زیربار اتهام ها و توطئه های گوناگون قرار دارند و قرار است در فضایی ضد ایرانی و ضد سوری و زیر هجمه های همه جانبه غرب زندگی کنند. البته قدرتی چون روسیه – و تا اندازه ای خفیف تر چین – نگاه مشترکی به سوریه و ایران دارد و اگرچه نمی تواند مانع فشارهای دیپلماتیک و اقتصادی بر این دو کشور شود اما دست کم تا اینجا توانسته هشدارهای لازم را در خصوص بروز جنگ احتمالی بدهد و بدین طریق مانع تشدید فضای جنگی در این دو حوزه جغرافیایی شود.

طبق آنچه مقرر شده است در صورتی که سوریه در روزهای آینده آرام نگیرد و همچنان شاهد صحنه های خشونت و کشتار باشد، تعلیق عضویت اش از اتحادیه عرب از 16 نوامبر (25 آبان) به اجرا درمی آید. این مسئله که بطور حتم تضعیف و عقب نشینی رژیم سوریه را مدنظر دارد، می تواند شکل دیگری هم پیدا کند و آن عبارت از فرستادن پرونده به شورای امنیت و کشاندن قضایا به تصمیمات جمعی بین المللی و فرامنطقه ای است.

در دور جدید فشارهای اتحادیه عرب علیه سوریه از کشورهای عضو خواسته شده است سفیران خود را از دمشق فرا بخوانند. همچنین تهدید کرده اند که تجمع مخالفان موسوم به شورای انتقالی سوریه را به رسمیت خواهند شناخت. با این وصف دور از ذهن نیست که به زودی و با تداوم تنش ها در سوریه، تحریم های بین المللی وسیعی درحد و اندازه آنچه بر شریک و رفیقش اعمال شده، برای دمشق درنظر گرفته شود و هر دو را به یک نحو در انزوای سیاسی و تنگنای اقتصادی بگذارد تا موقعیت و مجالی برای افزایش قدرت و نفوذ در دل حوادث منطقه نداشته باشند.

غرب از تشدید فشارها بر سوریه استقبال کرده و موضع و تصمیم اتحادیه عرب را مورد حمایت قرار داده است. اگر اقدامات جدید اتحادیه عرب علیه سوریه شامل تحریم های سیاسی و اقتصادی و تعلیق عضویت، به رسمیت دادن به مخالفان و شورای ملی این کشور منجر شود، صفحات تازه ای در خاورمیانه ورق خواهد خورد و حوادث تازه ای از سر گذرانده خواهد شد.