در داووس چه گذشت؟
نشست مجمع جهانى اقتصاد در داووس امسال در رسانه‌هاى ايرانى چندان بازتاب نداشت. شايد يکى از دلايل عدم بررسى اين نشست در رسانه‌هاى ايران عدم شرکت ايران در اين اجلاس بود. فارغ از عدم حضور ايران، مباحث بسيار مهم اقتصادى و در کنار آن مسائل اجتماعى و امنيتى در اين اجلاس بررسى شد. مرتضى ابوطالبى، کارشناس و تحليل گر اقتصاد بين الملل موضوعات مطرح شده در اين اجلاس را براى خوانندگان ديپلماسى ايرانى شرح داده است.
گفتارى از مرتضى ابوطالبى، کارشناس و تحليل گر اقتصاد بين الملل براى ديپلماسى ايرانى:
اجلاس داووس، اجلاسى است که مجمع جهانى اقتصاد برگزار مى‌کند. مجمع جهانى اقتصاد خود را اين طور معرفى مى‌کند که نهادى غيردولتى است و هدف اين نهاد از برگزارى اين کنفرانس بين المللى اين است که همه کشورهاى جهان را دور هم جمع کند و همه نقطه نظرات در اين اجلاس مطرح شود و از دل اين گفت و گو‌ها نوعى همگرايى به وجود آيد.
مجمع جهانى اقتصاد به عنوان يک نهاد غيردولتى و خصوصى از همه کشورها دعوت مى‌کنند. بسته به اين که مدعو چه اهميتى را براى اين اجلاس قائل باشد و چه نگاهى به اين تريبون داشته باشد، درباره شرکت يا عدم شرکت در اين نشست تصميم گيرى مى‌کند.
مضاف بر اين که جنبه غير رسمى‌نشست داووس بر جنبه رسمى‌آن اولويت دارد. اجلاس داووس محلى براى زدو بند و دلالى است. يعنى کشورها، بخش هاى دولتى و غير دولتى در اين اجلاس حضور پيدا مى‌کنند تا به طور غير رسمى‌درباره پروژه‌ها و توانايى‌هاى اقتصادى خود صحبت کنند. در حقيقت اين اجلاس محلى براى عرضه و تقاضا در سطح کلان است و اهميت بيشتر آن به دليل همين مباحث غير رسمى‌است.
اما در نشست‌هاى مختلف رسمى‌اجلاس داووس چه گذشت؟ زمينه اصلى اجلاس داووس 2011 که در روزهاى 26 تا 30 ژانويه برگزار شد، اصول و قواعد مشترک جهانى بود. حول و حوش اين زمينه اصلى، درباره موضوعات متفاوت و متنوعى از جمله مسائل اقتصادى، اجتماعى، سياسى، فرهنگى و امنيتى و ... بحث شد.
اگر بخواهيم در چارچوب موضوعات اقتصادى که اولويت اول اجلاس داووس و برنامه‌هاى مرکز اقتصاد جهانى است، موضوعات متنوع و مختلف بحث شده را تقسيم بندى کنيم، موارد زير قابل ذکر است.
1. در اين اجلاس بحث عمده اى درباره انرژى و اهميت آن در قرن 21 انجام شده است. اين مسئله با بررسى موضوعاتى چون روندها و الگوهاى جديد توليد و مصرف انرژى، انرژى‌هاى پاک و افزايش بهره ورى از انرژى و البته امنيت عرضه و تقاضاى انرژى که موضوعى نسبتا قديمى‌است اما در قرن 21 بسيار با اهميت است، انجام شد.
2. بحث مهم ديگرى که در اين اجلاس مطرح شد مسئله توليد جهانى بود. اين مسئله مخصوصا در شرايط بعد از سال 2008 و شروع بحران اقتصادى در جهان و در سال‌هاى آينده بسيار مهم است. در اين خصوص بحث زنجيره‌هاى توليد در اقتصاد جهان، حمايت گرايى در اقتصاد جهان و همين طور مباحثى درباره بيکارى و تورم و قيمت‌هاى کالاهاى استراتژيک که در جهان بعد از سال 2011 دچار تورم خواهند شد و قيمت‌ها نسبت به سال 2010 و 2009 بالا خواهند رفت، مطرح شد.
3. بحث مفصل ديگرى درباره آينده اقتصاد جهان در اين اجلاس مطرح شد که در اين بحث مديريت بى ثباتى در اقتصاد کلان و همين طور بى ثباتى ايجاد شده در ارزهاى بين المللى و خصوصا جنگ ارزها که در پايان سال 2010 در اجلاس سئول گروه 20 کشورهاى بزرگ نتوانستند درباره آن به توافقى دست يابند، مورد بررسى قرار گرفت. البته مسئله اصلاحات سيستم ماليه بين المللى يا ماليه بين الملل هم از جمله موضوعاتى بود که در مباحث مربوط به آينده اقتصاد جهان به طور مفصل به آن پرداخته شد.
4. اقتصادهاى مهم و درجه يک در جهان و آينده اين نوع اقتصادها يکى ديگر از موضوعات مطرح شده در اين اجلاس بود. اقتصاد امريکا، اقتصاد اروپا يا حوزه يورو، اقتصاد چين، هند و برزيل به عنوان سه کشور بزرگ نوظهور و هم چنين آينده اقتصادى اين کشورها مورد بررسى قرار گرفت.
5. اجلاس داووس هميشه بحث‌هايى را درباره مناطق مختلف جهان هم به لحاظ اقتصادى انجام مى‌دهد. در اين اجلاس هم آينده اقتصادى مناطق مختلف مانند افريقا، خاورميانه، امريکاى لاتين، آسيا، اروپا و ساير مناطق جهان هم از جمله مباحثى است که جلساتى از نشست داووس را به خود اختصاص داد.
6. موضوع مهم ديگرى که مورد بحث قرار گرفت اين بود که ما در قرن بيستم شاهد افول و سقوط نظريه مارکسيسم- سوسياليزم بوديم و در قرن بيست و يکم و در آستانه دهه دوم اين قرن شاهد مشکلات اساسى براى نظريه کاپيتاليسم هستيم. اگر قرن بيستم با پايان نظريه‌هاى مارکسيسم و سوسياليسم خاتمه يافت، ظاهرا قرن بيست و يکم با مشکلات و چالش‌ها و افول کاپيتاليسم شروع شده و در حال خود نمايى است. البته نظريه کاپيتاليسم با بحران کنونى جهانى بسيار دچار خدشه شده است و برداشت‌هاى متفاوتى در کشورهاى مختلف درباره اين نظريه در حال شکل گرفتن است و به نظر مى‌رسد که کشورها به دنبال راه يا نظريه سومى‌براى اقتصادهاى خود هستند. در همين ارتباط مى‌توان گفت که در اجلاس داووس يک بحث اساسى درباره تغيير رشد و توسعه اقتصادى در جهان از کشورهاى توسعه يافته به کشورهاى نوظهور انجام شد. در اين بحث به اين مسئله پرداخته شد که موتور محرک رشد جهان از نيم کره غربى به نيم کره شرقى خصوصا به آسيا منتقل مى‌شود. بنابراين مباحث عمده مى‌تواند توسعه پايدار در جهان، مشارکت بخش‌هاى دولتى و خصوصى در کشورهاى نوظهور و سرمايه گذارى‌هايى که در زيرساخت‌هاى اقتصادى قدرت‌هاى نوظهور خصوصا در آسيا باشد.
7. يکى ديگر از مباحث اساسى که در اجلاس وجود داشت، بيکار شدن حدود سى ميليون نفر در جهان بر اثر بحران جارى بود که حدود 75 درصد اين افراد در کشورهاى توسعه يافته کار خود را از دست داده اند و بهبودى هم که امروز در سطح کمى‌در بحران ديده مى‌شود، نتوانسته است روند اشتغال مورد نياز جوامع توسعه يافته را به سمت مثبت و با سرعت قابل انتظار پيش ببرد. اين کندى روند ايجاد شغل باعث ايجاد دردسر اجتماعى و سياسى در کشورهاى توسعه يافته شده است.
8. در بحث سيستم ماليه بين الملل اشارات مفصلى به سيستم نظارتى در سيستم اقتصاد بين الملل انجام شد. همه بحث‌ها در اين زمينه حول اين محور انجام شد که کشورهاى جهان بايد سيستم نظارتى به وجود آورند که قابليت جلوگيرى از بحران‌هاى آينده در اقتصاد جهان را داشته باشد. علاوه بر اين بايستى نظام بانکدارى جديدى در جهان پايه ريزى شود و ابتکارهاى خاصى را براى کار بانکدارى در آينده جهان ارائه شود و به نقش گروه 20 در مديريت مالى بين الملل اهميت بيشترى دهيم.
9. موضوع نوآورى‌ها و تکنولوژى از ديگر مباحث مطرح شده در اين نشست بود. امروز تکنولوژى بر ساير موضوعات بين المللى غير از اقتصاد جهان هم تاثير خواهد داشت. بنابراين امنيت تکنولوژيک در جهان و هم چنين معضلات و مشکلات ناشى از توسعه تکنولوژى است از جمله معضلاتى که در فضاهاى مجازى و سايبر به وجود مى‌آيد، از جمله موضوعاتى بود که در اجلاس داووس مفصلا مورد بحث واقع شد.
10.بحث ديگرى درباره اين مطرح شد که ما چگونه مى‌توانيم در رشد اقتصاد جهان، اطمينان ايجاد کنيم و مطمئن شويم که رشد بهترى بعد از بحران اقتصادى در جهان حاصل خواهد شد؟ در پاسخ به اين سوال به عوامل شکل دهنده رشد مطمئن اشاره شد و در اين موضوع بحت‌هاى مهمى‌درباره همکارى ميان کشورهاى توسعه يافته و نوظهورها انجام شد.
11.درباره مباحث آموزشى و تخصصى در حوزه اقتصاد بحث‌هاى مفصلى انجام شد.
12.اولويت‌هاى سرمايه گذارى در زيرساخت‌هاى اقتصادى در کشورهاى از ديگر مباحث مطرح شده در اجلاس داووس بود. در اين راستا کشورها تلاش کردند تا عوامل جديد و ناشناخته اى را که ممکن است در توفيق اقتصادى کشورها در آينده روى اقتصاد کشورها و مديريت آن‌ها تاثير گذارد را شناسايى کنند و از چه نوع حمايت‌هاى اجتماعى مى‌توانيم برخوردار شويم تا به اقتصاد کشورها در سطح ملى و اقتصاد جهان با استفاده از آن حمايت‌ها، رشد مطمئنى تزريق کنيم.
13.در کنار اين مباحث اگر بپذيريم که موضوع محيط زيست و منابع طبيعى نيز مى‌تواند موضوعى اقتصادى باشد، بحث مفصلى هم درباره جغرافيا و مديريت منابع طبيعى در جهان انجام شد. موضوعات و معضلاتى مانند کمبود منابع در جهان يا چالش‌هايى که درباره محيط زيست در جهان وجود دارد، در اين چارچوب مورد بررسى قرار گرفت. در حاشيه اين مباحث اولويت‌هاى زيست محيطى در جهان و همين طور راه‌ها و روش‌هاى مختلف حفاظت از محيط زيست در جهان مورد بحث قرار گرفت.
14.در کنار اين مباحث يحث عمده اى هم بر روى همکارى‌هاى علمى‌و تحقيقاتى انجام شد که در آن سعى شد تا روند‌هاى جديد علمى‌و پژوهشى شناسايى شود و همين طور تلاش شود که همکارى‌هاى علمى‌و تحقيقاتى و قواعد و مقررات مربوط به آن براى سال‌هاى آتى در قرن بيست و يکم شناسايى يا تدوين شود.
نظر شما :