تداوم دیپلماسی و قطع‌نامه‌ای سنگین در آینده
شرایط کنونی در مراکز تصمیم گیری امریکا، اوباما را بر سر دو راهی مهمی قرار داده است؛ از یک سو بسیاری به اوباما فشار می‌آورند که ضرب‌الاجلی برای ایران معین کند تا در قالب آن اقدامات اساسی را در مورد این کشور به اجرا گذارد اما از سوی دیگر به نظر می‌رسد که تمایل دولت اوباما پیگیری دیپلماسی در قالب ایران باشد.
گفتاری از دکتر داوود هرمیداس باوند، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل ایران و امریکا:
باراک اوباما از ابتدای تصدی ریاست جمهوری این قصد و نیت را داشت که فارغ از طرح هرگونه پیش شرطی برای حل و فصل مسائل بین دو کشور به ویژه تکنولوژی هسته‌ای ایران وارد مذاکره با تهران شود. سرآغاز این حرکت تبریک سال جدید او به ایرانیان با ادبیات مسالمت آمیز بود.
اما پاسخی که ایران به طور شفاهی به این حرکت داد بر اساس همان ادبیات نبود، در واقع دولت‌مردان ایران تاکید کردند که هیچ پیشنهاد خاصی از سوی امریکا برای مذاکره ارائه نشده است و جمهوری اسلامی ایران با این حرکت‌ها اغوا نخواهد شد.
با وقوع حوادث پس از انتخابات ایران شرایط جدیدی حاکم شد که در چارچوب آن خواست کنگره، افکار داخلی امریکا، و ایرانیان داخل و خارج را در جهت ویژه‌ای مطرح ساخت و این سبب شد که آقای اوباما در وضعیت نامطلوبی قرار گیرد. حتی کنگره امریکا طرح تحریم فروش بنزین به ایران را به تصویب رسانده که بر اساس آن آغاز اقدام علیه ایران به پس از پایان مهلت دو ماهه به این کشور و مشخص شدن پاسخ تهران به پیشنهاد مذاکره موکول می‌شود.
به این ترتیب باراک اوباما یک باره تحت فشارهای چندجانبه‌ای قرار گرفت و به ناچار مجبور شد که مسئله مذاکرات دوجانبه ایران و امریکا را به مذاکرات چندجانبه از طریق 1+5 تبدیل کند، در همین چارچوب مهلت دوماهه تا سپتامبر به ایران داده شد.
فضایی که حوادث اخیر ایران ایجاب کرد و عکس العمل‌های ایران به رخدادهای سیاست خارجی بسترساز این خواهد بود که مذاکرات احتمالی تهران و واشنگتن در فضای بسیار سردی برگزار شود. البته این مذاکرات نیز بستگی به نوع پاسخ ایران دارد؛ در واقع بسته به این است که پاسخ ایران در راستای خواست غرب باشد یا این که همچون گذشته به طرح مسائل کلی مانند حفظ صلح و امنیت بین المللی، مبارزه با تروریسم و ... محدود خواهد شد.
در این صورت شرایط به صدور قطع نامه‌ای سنگین‌تر از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد منجر می‌شود. از سوی دیگر اقدامات یک جانبه امریکا در مورد ایران نیز ادامه خواهد یافت، طرح تحریم فروش بنزین به ایران از جمله این اقدمات است که به طور طبیعی فشار اصلی را بر مردم وارد می‌کند.
به این ترتیب در شرایط کنونی ادامه فشارهای دیپلماتیک در قالب ماده 41 فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد از سوی واشنگتن در مورد ایران دنبال می‌شود اما فراتر از این بستگی به شرایط خاص دارد.
اما برای تشدید تحریم‌هایی که مقامات امریکایی در مورد ایران مد نظر دارند باید متوجه موضع روسیه و چین هم بود. هنوز مشخص نیست که این دو کشور دقیقا همراه و همگام با ایالات متحده و اروپا خواهند بود یا کماکان مایل هستند قطع نامه بعدی شورای امنیت در مورد ایران ملایم باشد.
اما در مورد اقدامات یک جانبه امریکا علیه ایران که ممکن است در مواردی اروپا را هم همراه خود داشته باشد دست غرب بازتر خواهد بود. تصمیمات شورای امنیت در مورد ایران صرفا شامل تکنولوژی هسته‌ای و سیستم دفاعی ایران، افراد و لوازم مربوط به این سیستم از یک سو و افراد و ارگان‌های ذی ربط از سوی دیگر بود. کنترل این موارد در بنادر و فرودگاه و در بعد واردات و صادرات بوده و تاکنون بازرسی در دریای آزاد در این قطع نامه‌ها پیش بینی نشده که البته ممکن است در قطع نامه‌های بعدی و تشدید تحریم‌ها این مورد نیز پیش بینی شود. در عین حال این تصمیمات نیازمند همسویی و هم نظری پنج عضو دائم شورای امنیت است، در حالی که اقدامات یک جانبه امریکا و اروپا در مورد ایران از دامنه وسیع‌تری را شامل شده و بی نیاز از تایید دیگر کشورهاست.
نظر شما :