امير قطر از امريکايى‌ها براى ايران پيام داشت
دیپلماسی ایرانی: شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی امیر قطر در سفری یک روزه به ایران آمد و با مقامات ارشد ایرانی از جمله مقام معظم رهبری و رئیس جمهوری ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. اظهارات مقام معظم رهبری در این دیدار به خصوص بر سر دادگاه ترور رفیق حریری موضوعی است که با حسین علائی، کارشناس مسائل بین‌المللی و امنیت استراتژیک مطرح کردیم که در زیر می‌خوانید:
سفر امیر قطر به ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آن چه از سفر امیر قطر به ایران و دیدارش با مقام‌های ایرانی بر می‌آید، به نظر می‌رسد که احتمالا امیر قطر پیامی را به مقام‌های ایرانی بر سر دادگاه بین‌المللی ترور رفیق حریری به تهران آورده باشد. الآن چند سالی است که قطر تلاش می‌کند به نوعی در مسائل مربوط به خاورمیانه از نظر سیاسی فعال باشد و نوعی میانجی‌گری یا واسطه را بین کشورهای مختلف انجام دهد. برای مثال در زمانی که اختلاف بر سر تشکیل دولت لبنان در چند سال گذشته و پس از جنگ 33 روزه وجود داشت، قطر تلاش بسیاری کرد که نقش واسطه‌ای را میان گروه‌های لبنانی ایفا کند که در همین راستا در دوحه اجلاسی را برگزار کرد که منجر به توافق بین این گروه‌ها و تشکیل دولت لبنان شد. به هر حال به نظر می‌رسد که در راستای همان اجلاس دوحه، قطر تلاش می‌کند که نقش میانجی را بین گروه‌ها و کشورهای منطقه ایفا کند و چون روابط خوبی با امریکا و دیگر کشورهای خاورمیانه از جمله جمهوری اسلامی ایران دارد احتمالا پیغامی را از سوی امریکایی‌ها در ارتباط با دادگاه ترور رفیق حریری به تهران آورده باشد. اظهاراتی که از سوی مقام‌های ایرانی مبنی بر نفی پذیرش نتایج دادگاه رفیق حریری که تلاش دارد برخی از اعضای حزب الله را متهم کند، مطرح شد موید این موضوع است.
از سوی دیگر قطر یکی از همسایگان ایران محسوب می‌شود و روابط خوبی هم با ایران ظرف چند سال گذشته داشته است. قطر در راس کشورهای شورای همکاری خلیج فارس یکی از کشورهایی است که بهترین روابط را با ایران دارد. طبیعتا در این سفرها روابط مربوط دو جانبه هم مطرح شده است.
از لحاظ اقتصادی این سفر چه اهمیتی دارد؟
قطر یکی از کشورهایی است که در حوزه گازی مشترک پارس جنوبی، حتی از سهم ایران هم بهره‌برداری می‌کند و با کمک شرکت‌های غربی به سرعت از مخازن مشترک در حال برداشت گاز است. عقب افتادن ایران از تولید گاز در منطقه پارس جنوبی فرصت زیادی برای قطر به وجود آورده تا از مخزن مشترک حداکثر بهره‌برداری و در آمد ارزی را داشته باشد. طبیعتا قطر همیشه نیاز به برقراری روابط مناسب با ایران داشته است. به هر حال سفر امیر قطر بیشتر در ارتباط با مسائل لبنان قابل ارزیابی است.
عده‌ای اظهارات مقام معظم رهبری بر سر دادگاه ترور رفیق حریری در دیدار با امیر قطر را این گونه برداشت کردند که ایشان از سوی غربی‌ها تهدید امنیت ملی ایران را احساس کرده‌اند و تلاش داشته‌اند به نوعی این پیام را برسانند که اگر امنیت ایران تهدید شود ممکن است امنیت کل منطقه نیز به مخاطره بیفتد. نظر شما در این زمینه چیست؟
ایران از زمانی که صدام جنگ را علیه جمهوری اسلامی به پا کرد همیشه سیاست ثابتی را در مورد امنیت خلیج فارس داشته و آن این که امنیت خلیج فارس موضوعی یک پارجه و مربوط به همه کشورهای همسایه این دریا است. هیچ گاه ایران حاضر نبوده است که بپذیرد شرایط خلیج فارس برای ایران ناامن باشد ولی برای سایر کشورهای منطقه و فرا منطقه‌ای امن باقی بماند. ایران همچنین با حضور امریکا و بیگانگان در خلیج فارس مخالف است. طبیعتا امریکا در منطقه خلیج فارس سعی می‌کند که نقش اول را ایفا کند و چنین نقشی تنها با کمک کشورهای قطر، بحرین، عربستان، امارات، کویت و عمان امکان‌پذیر است. طبیعتا کشورهایی مانند قطر که یکی از پایگاه‌های عمده نظامی امریکا محسوب می‌شوند می‌توانند دیدگاه‌های ایران را به امریکا منتقل کنند و در واقع مواضع واضح ایران را در مورد امنیت خلیج فارس به اطلاع امریکایی‌ها برسانند و آنها را متوجه کنند که برای امنیت خلیج فارس باید همه جانبه بیندیشند و تنها به فکر امنیت جریان غرب یا ناوگان نظامی‌اش در منطقه نباشند. بلکه خلیج فارس باید منطقه امنی هم برای انتقال انرژی و هم برای همه کشورهای منطقه جهت واردات و صادرات کالا باشد و این منطقه از لحاظ ژئوپولتیکی نه تنها برای جمهوری اسلامی ایران و کشورهای منطقه بلکه برای جهان دارای اهمیت ویژه‌ای است.
با وجود کشورهایی نظیر عربستان سعودی و امارات متحده عربی آیا فکر می‌کنید که قطر ثقل کافی را برای نقش‌آفرینی در این زمینه داشته باشد؟
امریکا همیشه تلاش می‌کند که از ظرفیت همه کشورهای منطقه برای حضور نظامی‌اش استفاده کند. برنامه امریکا این است که همه تخم‌مرغ‌هایش را در سبد یکی از کشورهای عربی منطقه نگذارد. بنابر این حضور نظامی امریکا در خلیج فارس با کمک همه کشورهای منطقه امکان پذیر است و از این رو هر کدام از این کشورها نقشی را بر عهده گرفته‌اند. برای مثال پایگاه‌های تدارکاتی امریکا در امارات مستقر است. پایگاه سرفرماندهای لجستیک و پشتیبانی امریکا در قطر استقرار یافته است. پایگاه فرماندهی و کنترل منطقه در بحرین مستقر است. پایگاه‌های پشتیبانی‌های نظامی و هوایی امریکا در عربستان استقرار یافته است. پایگاه انتقال نیرو به عراق در کویت مستقر است. بنابر این امریکا یک نوع تقسیم‌کاری را در کشورهای منطقه به وجود آورده و از همه فضای جغرافیایی منطقه جنوب خلیج فارس برای پشتیبانی از ناوگان نظامی‌اش استفاده می‌کند. هر کدام از این کشورها نقشی در حضور نظامی امریکا بر عهده گرفتند و طبیعتا قطر هم به اندازه سهمی که برایش تعریف کرده‌اند می‌تواند در منطقه نقش ایفا کند.
نظر شما :