رئیس جمهور به وزیر خارجه بی‌اعتماد است
دیپلماسی ایرانی: اقدام آقای احمدی‌نژاد در انتصاب نماینده ویژه در موضوع سیاست خارجی بازتاب‌های گسترده‌ای داشته است. به نظر شما این اقدام تا چه حد می‌تواند به تقویت دستگاه دیپلماسی کشورمان کمک کند؟
این اقدام به شکلی که اتفاق افتاده در گذشته نه در ایران و نه در کشورهای دیگر سابقه نداشته و این کار به این ترتیب در واقع به معنای نادیده گرفتن مدیریت و ساختار وزارت خارجه است. تصور من این است که آقای رئیس جمهور نسبت به وزیر خارجه یا عملکرد وزارت خارجه بی‌اعتماد است و لذا شیوه جدیدی را ترتیب داده که بر اساس آن خود ایشان سیاست خارجی و وزارت خارجه را مدیریت کند. به نظر من این مسئله یک ابهام سنگین و نوعی ناکارآمدی برای وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی ما به دنبال خواهد داشت.
تعیین نماینده ویژه رئیس جمهور در امور سیاست خارجی سابقه داشته مثلا در دولت قبل نیز نماینده ویژه رئیس جمهور در خزر و افغانستان داشته‌ایم. چرا در آن موارد مخالفت جدی ایجاد نشده بود؟
در مواردی که اشاره شد و رئیس جمهور اقدام به تعیین نماینده ویژه کرد اولا این افراد از مسئولین شاخص وزارت خارجه بودند و ثانیا این مسئولیت در حوزه کاری خود آنها بود و تجربه کافی در آن زمینه را داشتند. در آن موارد هدف این بود که نماینده ما در مذاکرات سیاسی از موضع قوی‌تری بتواند وارد شود. اما در اقدام اخیر آقای احمدی‌نژاد اولا افرادی خارج از وزارت خارجه برای این مسئولیت انتخاب شده‌اند و ثانیا افرادی انتخاب شده‌اند که اساسا در پست حرفه‌ای سیاسی نیستند و تجربه‌ای در مسئولیت واگذار شده ندارند.
ضمن اینکه در تمام دنیا کلیه روابط خارجی با وزارت خارجه است و ما نیز در کشورمان قانونی مصوب سال 1363 داریم که در این قانون تصریح شده که کلیه روابط خارجی باید زیر نظر وزارت خارجه باشد و وزارت خارجه مسئول تمامی روابط خارجی کشورمان است و همه دستگاه‌ها باید خود را با وزارت خارجه هماهنگ کنند. بنابراین به نظر می‌رسد نیازی برای این اقدام وجود نداشته است و قطعا این کار مشکلات بیشتری را برای ما خواهد داشت. به نظر من با انتصاب افرادى خارج از بدنه وزارت امور خارجه به عنوان نمايندگان بخش ديپلماسى کشور عملا فعاليت‌ها از زير نظر وزير امور خارجه خارج مى‌شود و عملکرد اين وزارتخانه با افت فاحشى مواجه خواهد شد. از سوی دیگر سفارتخانه‌هاى ما نمى‌دانند که به چه صورت عمل کنند و ما شاهد نوعى عدم هماهنگى و نابسامانى در فعاليت‌هاى وزارت امورخارجه خواهيم بود.
به دلیل شما این اقدام آقای احمدی‌نژاد چه دلیلی داشته است؟
به نظر می‌رسد آقای احمدی نژاد از مدیریت وزارت خارجه و عمکلرد وزارت خارجه رضایتی ندارد و تصور ایشان این است که وزارت خارجه باید به شکل سایر وزارتخانه‌های دیگر اداره شود. در حالی که این امکان وجود ندارد که وزارت خارجه همانند سایر وزارتخانه‌ها اداره شود.
مخالفت‌هایی با این اقدام رئیس جمهور بوده است. این اقدام تا چه حد حائز اهمیت است؟
اهمیت این مسئله به حدی است که حتی مقام رهبری در ملاقات با هیئت دولت به صراحت نسبت به تغییر این تصمیم و کنار گذاشتن این رویه تصریح کردند. در همین راستا مجلس هم وارد عمل شد و در یک حرکت تقریبا بی‌نظیر 122 نفر از نمایندگان مجلس در تذکری به رئیس‌جمهور صریحا از ایشان خواستند که این کار را متوقف کنند. بنابراین به نظرمی‌رسد در این مورد مجموعا مخالفتی با اینکه این کار مغایر منافع کشور است، وجود ندارد.
هرچند ما هنوز دقیقا دلیل این تصمیم و اقدام رئیس جمهور را نمی‌دانیم اما قطعا نتیجه این کار از یک سو خنثی کردن مدیریت وزارت خارجه و از سوی دیگر بلاتکلیفی کامل سفرا و نمایندگان ما در خارج از کشور خواهد بود. همچنین این اقدام زمینه سوءاستفاده کشورهای خارجی را فراهم می‌کند. چرا که این کشورها قطعا وزارت خارجه کشورمان را دور خواهند زد و در بلاتکلیفی و سردرگمی دستگاه دیپلماسی ما اهداف خود را دنبال خواهند کرد.
فکر می‌کنید دولت در پاسخ چه خواهد کرد؟
در هر حال این موضوعی است که در روزهای آینده دولت مجبور خواهد شد که رسما این حرکت را کنار بگذارد و از این تصمیم عقب‌نشینی کند. اگر چنانچه دولت و رئیس جمهور بر تصمیم خود پافشاری کند و بر اجرای این تصمیم اصرار داشته باشد قطعا ما با مشکلات بیش از گذشته مواجه خواهیم بود.
نظر شما :