دیپلماسی خارج از میز مذاکره

جيمى کارتر رییس جمهور اسبق آمریکا از حزب دمکرات، پس از ترک کاخ سفید‏، در مرکزى انسان دوستانه شروع به کار کرده است این مرکز به تازگی بیست و پنجمین سالگرد خود را جشن گرفته است.

مرکز کارتر چه اقداماتى را انجام مى دهد و چگونه بامرکز ”مسکنى براى بشريت“ ارتباط دارد؟

مرکزکارتر کاملا مستقل وجدا است. ما 51هفته از سال را به مرکز و يک هفته را به ”مسکن“ اختصاص مى دهيم. مرکز بر فقيرترين مردم وفراموش شدگان زمين توجه دارد.ما با بيماريهايى که مورد غفلت قرار گرفته اند ارتباط داريم ونزاع ها را متعادل مى کنيم.

امورى که بيشترين عموميت را در”مسکن“ دارند. سال گذشته 100خانه در طى 4 روز در هندوستان ساختيم چرا که براد پيت از ما حمايت کرد وما با سيل غير قابل انتظار داوطلبان روبرو شديم.

هيچ گاه تصور مى کرديد که به عنوان سازنده دستشويى ها مفيد باشيد؟

{وى ابتدا مى خندد}.اتيوپى يکى از بالاترين رقم هاى شيوع کورى در جهان را داشت به دليل تراخم که از چشم هاى آلوده ناشى مى شود.براى از بين بردن مگس ها به مردم آموزش داديم که چگونه دستشويى هايى بسيار ساده بسازند.

زنان ساختن آنرا به عنوان نوعى از حرکت آزاديخواهانه پذيرفتند - در آن زمان تابوى سختى عليه يک زن براى تسکين خودش وجود داشت- بنابراين اگرچه فکر مى کرديم حدود10 هزار دستشويى خواهيم داشت‏ با 340هزار مورد روبرو شديم. امروزه من به جاى اينکه به عنوان مذاکره کننده صلح ميان اسرائيل و مصر معروف باشم در اتيوپى به عنوان اولين سازنده دستشويى شناخته شده هستم.

نظر شما در رابطه با ادعاى دولت بوش مبنى بر اينکه‏ مذاکره با دشمنان باعث تضعيف قدرت آمريکا مى شود چيست؟

اين يک سياست بسيار اشتباه وغم انگيز است که از ارتباط با مردمى که مخالف ما هستند ‏امتناع ورزيم.

نظر شما در رابطه با شرايط فعلى خاورميانه چيست؟

از زمانى که کلينتون دولت را ترک کرد‏ حتى يک روز گفت وگوى صلح آميز ميان اسرائيل وفلسطينيان که از طرف واشنگتن حمايت بشود وجود نداشته است.

در زمان رياست جمهورى شما،‏ سياست هاى انرژيتان چندان عمومى نبود.آيا کشور در شرايط بهترى قرار نمى گرفت اگر سياست هايى که شما تائيد مى کرديد را مى پذيرفتيم؟

بله، البته. هنگامى که من انتخاب شدم ما روزانه 9ميليون بشکه نفت وارد مى کرديم تنها ظرف چند سال ما آنرا به 7ميليون بشکه در روز کاهش داديم.امروزه اين رقم به 13ميليون بشکه در روز رسيده است.

تاسف چه چيزى از زمان رياست جمهورى را مى خوريد؟

من آرزو مى کنم که ايکاش آن زمان‏، چيزهايى را که زمانى که کاخ سفيد را ترک کردم فهميدم، مى دانستم. ما مى توانيم سياست هاى موثرترى در زمينه تسکين دادن مردم رنج ديده از بيماريهاى غير ضرورى ومبارزه با فقر اتخاذ کنيم.

آيا شما هيچ يک از کانديداهايى رياست جمهورى را تائيد مى کنيد؟

برنامه من انتظار براى مشخص شدن انتخابهاست ودر آخرهم حمايت از نامزد دموکرات.

تا چه مقدار ايمان شما بر سياستهاى عموميتان تاثير گذار بود؟

در حقيقت‎، من هيچ گاه تضاد وتعارضى ميان اعتقادات مذهبى ومسوليتهاى سياسى ام نيافتم. اما معتقدم که قلمرو دين وقلمرو سياست بايد کاملا از يکديگر جدا شوند. يک رئيس جمهور نبايست هيچ اقدامى انجام دهد که باعث شود‏ مذهب مشخصى را بر سايرين ترويج کند.واين متاسفانه در سالهاى اخير مورد خشونت وتجاوز قرار گرقته است.

برنامه آينده شما چيست؟

ما در پى ريشه کن کردن بيمارى کرم گينه هستيم. رقم اين بيمارى مهلک را از 3.5ميليون به 800 مورد در اين سالها کاهش داده ايم ودر پى کنترل برخى بيماريهاى ديگر هستيم.ما کمکمان را در انتخابات در کشورهاى آسيب ديده ادامه مى دهيم.

شما نمايش چارلز مينگز را زمانى که در کاخ سفيد بوديد داشتيد؟ آيا هنوزهم يک طرفدار جاز هستيد؟

آن تنها کنسرت جازى بود که کاخ سفيد تا به حال ديده بود.هر زمانى که از نئو اورلئان يا سنت لويس يا شيکاگو ديدار مى کنيم در يک کنسرت جاز يا کلوپ شبانه شرکت مى کنيم.

براى بهبود روابط با چين چه اقداماتى انجام داده ايد؟

من روابط ديپلماتيک با چين را در سال 1979عادى کردم. بلافاصله بعد از آن دن چاوهينگ‏، نخست وزير چين تقاضا داشت که مرکز کارتر کمکى به وى بکند براى دموکراتيزه کردن دهکده هاى کوچک.

حدود 650000از اين دهکده ها وجود دارد که جزء ساختار کمونيست نيستند. بنابراين وى وحکومت دنباله روى وى دستور داده اند که اين دهکده مى توانند انتخاباتى دموکراتيک داشته باشند. امروزه مرکز کارتر پيمانى با حکومت چين بسته است مبنى بر اينکه ظرف 10سال اين قواعد در دهکده ها اجرا شود.

شما يکى از اولين رئيس جمهورهايى بوديد که آزادانه از اعتقادات شخصى ما صحبت کرديد.

من واقعا تلاش کردم که اين دو را در ميدان انتخابات از هم جدا کنم. من هيچ گاه سرويس مذهبى در کاخ سفيد نداشتم. نخستين بارى که مذهب به طور جدى در بازى سياسى تزريق شد هنگامى بود که جان کندى در 1960 به صحنه باز گشت.

من فکر مى کنم که کانديداها مى توانند بگويند بله من ايمان دارم. اين اعتقاد من است اما هنگامى که به حکومت برسم با همه آمريکاييان يکسان برخورد مى کنم چه آنهايى که هم مذهب من هستند و چه آنهايى که اصلا مذهبى ندارند.