اجلاس سران در مورد امنيت هسته اى: نقاط قوت و ضعف

در روزهاى 23و 24 فروردين، اوباما ميزبان سران 47 کشور هسته اى يا داراى توان بالقوه براى هسته اى شدن بود.  اجلاس با عنوان” امنيت هسته اى” و جهت تقويت امنيت هسته اى و تقليل تهديد تروريسم هسته اى، از راه اقدامات ملى و همکارى بين المللى برگزار شد.  در قالب  بيانيه اى، سران نسبت به فراخوان اوباما در مورد تامين امنيت مواد هسته اى قابل سرقت، در ظرف مدت چهار سال، ابراز استقبال وهمراهى نمودند. 

 بيانيه مزبور، آشکارا منعکس کننده بزرگترين نگرانى رييس جمهور امريکا، يعنى تروريسم هسته اى، مى باشد. اين نگرانى بارها در فرصت هاى مهم، از جمله در قالب گزارش بسيار مهم و فوق العاده جنجال برانگيز اخير، تحت عنوان "بازنگرى چشم انداز هسته اى" امريکا، از سوى اوباما مورد تاکيد خاص قرار گرفته است.

 برگزارى اين اجلاس در سطح سران و با شرکت رؤساى جمهور و نخست وزيران 47 کشور بزرگ جهان در واشنگتن، نشاندهنده همسويى بين المللى در با اهميت شمردن موضوع اجلاس، و مهمتر از آن ارج نهادن به نقش رييس جمهور امريکا در ايفاى رهبرى چنين اقداماتى در راستاى ارتقاء صلح و امنيت بين المللى است.   زمان برگزارى اجلاس، قريب يک هفته پس از انتشار گزارش  "بازنگرى چشم انداز هسته اى" امريکا و حدود سه هفته مانده به کنفرانس بازنگرى معاهده منع اشاعه سلاحهاى هسته اى  (ان پى تى) در نيويورک، که هريک به تنهايى نيز براى امريکا بسيار با اهميت مى باشند، حکايت از تحرک فوق العاده ماشين سياست خارجى امريکا دارد.

 ليکن باعث تاسف است که برغم اين درجه از تحرک در ماشين سياست خارجى امريکا، واشنگتن با عدم دعوت از ايران، براى شرکت در اجلاس امنيت هسته اى، دچار اشتباه شده است؛ بدين معنى که، اگر به واقع "ديپلماسى" در سياست خارجى اوباما داراى جايگاهى شايسته است و هنوز به جايى که در زمان رياست جمهورى  جرج بوش داشت " تغيير" مکان نداده است، اينگونه رفتار با کشورى بزرگ که خود را مقيد به ان پى تى و سازوکار نظارتى آژانس بين المللى انرژى اتمى مى داند، در زمينه امنيت هسته اى داراى تجربه است، نسبت به امنيت مواد شکاف پذير جدا حساس بوده، و مخالف تروريسم و به ويژه مخالف دستيابى هرگونه گروه تروريستى به مواد و تجهيزات و تاسيسات هسته اى است، چه مشکلى از مسئله پر اهميت امنيت هسته اى حل می کند؟  آیا بجا نبود که امريکا، در عوض فروگذارى اين فرصت مهم، از آن براى تعاملى سازنده با ايران در زمينه امنيت هسته اى بهره مى جست؟

درست است که نقاط اختلاف مهم و ديرپايى در روابط ايران و امريکا وجود دارد، ليکن آيا تمرکز بر" نقاط اشتراک" به جاى نقاط اختلاف، روش معمول اوباما در قبال طرف هاى مقابلش، در تلاش براى حل مسائل پيچيده سياست خارجى و امنيت ملى در  دوران رياست جمهورى وی نبوده است؟  واقعيت اين است که، راهى جز اين براى حل مسائل و مشکلات پيچيده سياست خارجى در جهان بحران زده و پرآشوب امروز وجود ندارد. بديهى است که در ورود به اين گونه تعاملات سياسى و در ادامه آن، رعايت شئون و احترامات متقابل و حفظ زبان و منش احترام برانگيزمیان ایران و امریکا، از شروط اوليه تدبير سياسى براى کسب توفيق، و ضامن  وجاهت اجتماعى، ملى و بين المللى است.