سایه افغانستان و پاکستان بر مسئله غنی‌سازی ایران

وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز دوشنبه در واکنش به سخنرانی باراک اوباما در شهر پراگ عدم اشاره رئیس جمهور امریکا به توقف غنی‌سازی اورانیوم ایران را خوب، اما ناکافی دانست.

گفت و گو با دکتر علی بیگدلی، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل سیاست خارجی:

-          برخی منابع خبری از بررسی ادامه فرایند غنی سازی اورانیوم ایران از سوی امریکا خبر داده اند، این مسئله با توجه به عدم اشاره آقای اوباما به توقف غنی سازی در ایران در سخنرانی های اخیر دارای چه پیام هایی است؟
پیشتر نیز بر این اعتقاد بودم که امریکا باید ایران هسته ای را به رسمیت بشناسد، اکنون در حال نزدیک شدن به این دیدگاه هستیم.

با توجه به گزارش های  بین المللی انرژی اتمی چنین به نظر می رسد که غرب چندان نتوانسته است به نتایجی قطعی پیرامون برنامه های و فعالیت های هسته ای ایران دست یابد، ضمن آنکه فضای بین المللی نیز بطور کلی حامی آن است که ایران به عنوان یک کشور هسته ای پذیرفته شود.

اکنون ایالات متحده امریکا با دو مشکل اساسی مواجه است؛ اول مسئله افغانستان و پاکستان است که همکاری ایرن می تواند در این زمینه راهگشا باشد و دوم مسئله صلح خاورمیانه. به نظر می رسد که اکنون پرونده هسته ای ایران در سایه این دو جریان مهم در حال محو شدن است.

-          رئیس جمهور امریکا به تازگی از تلاش کشورش در عاری سازی جهان از تسلیحات هسته ای و وابسته نبودن این کشور به توان هسته ای خود سخن گفته است، این مسئله تا چه اندازه بر پیگیری برنامه های هسته ای از سوی کشورهای مختلف جهان تاثیر گذار است؟
این کار به طور قطع مقدور نیست و چنین اظهار نظری طبیعتا سمبلیک است که هزینه های سختی را به دبنال دارد. تصور نمی کنم که این کار به صورت عملی محقق شود، شاید تا حدودی هدف این سخنان اشاره به کره شمالی و ایران باشد.

ایران اکنون برای امریکا به عنوان یک پتانسیل با ارزش و قدرتی منطقه ای مطرح است و بر این اساس تصور می شود که مسئله غنی سازی اورانیوم در ایران و ادامه فعالیت های هسته ای کشور در سایه اوضاع افغانستان و پاکستان و صلح خاورمیانه به جایگاه ثابتی می رسد و ایران در حال پذیرفته شدن به عنوان یک کشور هسته ای است.

-          آقای اوباما در کشور چک، پیگیری برنامه استقرار سپر دفاع موشکی را وابسته به وضعیت برنامه هسته ای ایران دانسته است، آیا استقرار این سیستم با گفته های رئیس جمهور امریکا در خصوص کاهش سیستم های تسلیحاتی در جهان در تناقض نیست؟
رئیس جمهور امریکا اکنون درگیر دو کانون قدرت است؛ یکی اسرائیل و دیگری روسیه، امریکا در حال بازی با این دو کانون است. برخی از اظهارنظرها به دلیل دلجویی از اسرائیل که نگران توجه صرف امریکا به اوضاع افغانستان و بی توجهی به تل آویو است، بیان می شود و پاره ای از سخنان ریشه در نگرانی امریکا از ارتقای توان موشکی روسیه دارد.

با این حال بعید به نظر می رسد که اظهاراتی همچون ارتباط سیستم دفاع موشکی در شرق اروپا با برنامه هسته ای ایران چندان جدی باشد، نگرانی اصلی امریکاییان اکنون دو اوضاع افغانستان و پاکستان و مسئله صلح خارمیانه است، حال اگر گه گاه اظهاراتی از سوی مقامات امریکایی در این باره بیان می شود، اقدامی تاکتیکی است.