امریکا و تلاش برای فرستادن توپ به زمین ایران
نویسنده خبر:
دکتر داوود هرمیداس باوند
گفتاری از دکتر داوود هرمیداس باوند، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل امریکا برای دیپلماسی ایرانی
روز شنبه کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه امریکا بیان این نکته که کشورش تا به حال ایده تاسیس دفتر حافظ منافع در تهران را به طور رسمی با ایران در میان نگذاشته است و نمی داند پاسخ رسمی ایران به این ایده چه خواهد بود، ابراز امیدواری کرد که ایران این طرح را بپذیرد. در همین حال روزنامه واشنگتن تایمز از تشکیل پست جدیدی برای هماهنگی در تماس با ايران در وزارت امور خارجه امریکا خبر داد.
گفتاری از دکتر داوود هرمیداس باوند، استاد دانشگاه و تحلیل گر و کارشناس مسائل امریکا برای دیپلماسی ایرانی:
این دفتر به عنوان امری فوری و فوتی و برای پیگیری مسائل ایران تشکیل شده است، یکی از قول های باراک اوباما در مبارزات انتخاباتی اش، پیگیری مشکلات موجود در خصوص ایران و بویژه مسئله تکنولوژی هسته ای این کشور بود، این امر دال بر آن است که مشاوران دموکرات ها و دولت اوباما برآنند که این موضوع را به طور جدی در دستور کار قرار دهند.
هماهنگی با ایران به لحاظ اهمیت منطقه ای این کشور، از اولویت زیادی برخوردار است، مضافا اینکه جمهوری خواهان اخیرا تلاش کردند که کشورهای عربی منطقه به خصوص اعضای شورای همکاری خلیج فارس را وارد موضوع تکنولوژی هسته ای ایران کنند. امریکا با طرح این مسئله که موضوع هسته ای ایران موضوعی منطقه ای است و قبل از هر چیز، تهدیدی برای امنیت منطقه محسوب می شود؛ کشورهای عربی منطقه را در این خصوص ذی نفع و ذی مدخل کنند.
بر این اساس راه اندازی پست یا دفتر جدیدی در وزارت امور خارجه امریکا و در ارتباط با ایران نشاندهند آن است که آنها مایل اند موضوعات مربوط به ایران را از زوایا و ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهند.
اما تاسیس دفتر حافظ منافع امریکا در تهران پیشتر به صورت غیر مستقیم مطرح شد و کنگره امریکا نیز موافقت خود را در این زمینه اعلام کرد، مقامات امریکایی نیز به صورت لفظی مخالفتی با این اقدام ابراز نکردند، اما اکنون خانم رایس نسبت به پذیرش این طرح از سوی طرف ایرانی ابراز امیدواری می کند و تاکید کرده است که پیشنهادی رسمی در این خصوص به ایران ارائه نشده است.
طرف امریکایی از آنجا که تاسیس این دفتر منوط به پذیرش ایران است، تلاش داشته که توپ را در این خصوص به زمین ایران اندازد، آنها ایران را تصمیم گیرنده نهایی معرفی می کنند به این ترتیب با استقبال ایران این طرح اجرایی می شود و در صورت مخالفت تهران، فضای تغییر روابط میان طرفین را تیره خواهد ساخت. با وجود این، ایران دفتری مشابه در واشنگتن دارد و منطقا طرف امریکایی نیز می تواند درخواست تاسیس چنین دفتری را در تهران داشته باشند.
نتیجه این کار بستگی به موضع جمهوری اسلامی ایران دارد اما معتقدم که به واسطه انتظار هر دو طرف ایرانی و امریکایی به وقوع تغییراتی در وضعیت موجود، بنابراین هر دو طرف باید تعدیلی را در مواضع خود اعمال کنند. اینکه اکنون امریکاییان متقاضی برقراری روابط دیپلماتیک با تهران هستند؛ خود قدمی رو به جلوست، به هر حال باید از این فضا در جهت مذاکرات سازنده در آینده و برای حل مشکلات ایران و امریکا استفاده شود.
تاکید امریکا بر عدم تغییر رژیم ایران و نقش اعراب در دیپلماسی غربی
امریکاییان از پیش نیز در خصوص ایران تاکید داشتند که خواستار تغییر رژیم این کشور نیستند و تنها به دنبال تغییر روش و رویه هستند، اما در این بین مشاوران بوش نکاتی را مطرح کرده بودند که در واقع حمایت از موضع مردم ایران بود، مسئله مردم ایران یک کانال رسمی نیست اما مسئله رابطه با دولت و یا موضع گیری در قبال یک دولت در چهارچوب های مشخص و محدودی دنبال می شود.
اما ارتباط این مسئله با نقش اعراب منطقه در این است که همان طور که امریکاییان اعلام کردند حل مسائل عراق باید از طریق همکاری های بین المللی صورت گیرد- با توجه به اینکه طرف های غربی این ادعا را مطرح می کنند که تکنولوژی هسته ای ایران تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی است- رفع تهدید برنامه هسته ای ایران نیز باید در چهارچوب همکاری های منطقه ای دنبال شود.
بر این اساس امریکا اعراب منطقه را نیز در دیپلماسی غرب پیرامون ایران وارد کرده است، این مسئله تنها به صورت بالقوه نیست بلکه بالفعل اعراب وارد صحنه کاهش تهدیدات ایران در منطقه می شوند با این پیش فرض که خطر ایران بیش از اینکه جهانی باشد، منطقه ای است.
این امر در کیفیت روابط ایران و اعراب تاثیر می گذارد، با فرض اینکه ایران بر موضع کنونی خود پایبند باشد و هیچ پیش شرطی را در خصوص برنامه هسته ای نپذیرد و حضور اعراب در این زمینه را بپذیرد و یا رد کند؛ در هر حال موضوع ایران منطقه ای شده است و بی تردید در روابط ایران و اعضای شورای همکاری خلیج فارس در آینده تاثیر خواهد داشت.
با این حال دولت ایران بارها پیشنهاد توسعه همکاری های منطقه ای را مطرح ساخته بود و حتی بند آخر قطع نامه 598 در خصوص همکاری های منطقه ای بنا به پیشنهاد ایران بود، حال اگر کشورهای منطقه همکاری منطقه ای را در خصوص برنامه هسته ای ایران طلب می کنند؛ ایران می تواند این همکاری را در تمامی ابعاد بخواهد و امنیت منطقه ای را به طور کلی و نه تنها در ارتباط با تکنولوژی هسته ای پیشنهاد کند.
بنابراین نظر ایران در برابر حضور کشورهای عربی منطقه در مذاکرات مربوط به فعالیت های هسته ای این کشور می تواند دو حالت داشته باشد، یا ناظر بر تمامی جنبه های امنیتی منطقه باشد و یا بطور کلی مخالف حضور اعراب در این مذاکرات باشد و ادامه مذاکرات در خصوص موضوع هسته ای خود را تنها در چهارچوب روابط با آژانس و یا گفت و گو با کشورهای 1+5 قابل تحقق بداند.
نظر شما :