سی.ان.ان: چرا باید نگران بازی تاج و تخت عربستان باشیم؟
"وقوع کودتا در ریاض می تواند تاثیراتی فراتر از مرزهای پادشاهی عربستان داشته باشد. در این کشور که سنی ترین میان سایر کشورهای سنی است، شاهزاده بن سلمان می خواهد تا سعودی ها رهبری ائتلاف بزرگی علیه ایران شیعه را در دست بگیرند."
نیک رابرتسون، دبیر سیاست بین الملل سی ان ان در گزارشی می نویسد: شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به صورت بیرحمانه ای آن مخالفانی را که میان او و تخت پادشاهی ایستاده اند، خنثی می کند. ظهور ناگهانی بن سلمان در قدرت گمانه زنی هایی را درباره سقوط ناگهانی او و ایجاد هرج و مرج در خاورمیانه به وجود آورده است. منتقدان نگرانند که شاید او در آستانه کودتای نرم باشد تا پدر ۸۱ ساله اش را از قدرت کنار بگذارد اما مطالعات بیشتر نشان می دهد که شاید او بازی محتاطانه تری را در پیش گرفته باشد.
هر کدام از حرکت های ماکیاولیستی او برای ترمیم دولت و وعده های اقتصادی و اجتماعی و اکنون هم بازداشت شاهزادگان و افراد پرنفوذ، یک گام عمیق در هر زمانی بوده است. اینکه او اکنون جای پدرش را می گیرد و یا در سال های آتی، تفاوت چندانی در اصل موضوع این منطقه که همانا درگیری میان عربستان و دشمن منطقه ای آنها ایران است، ندارد.
وقوع کودتا در ریاض می تواند تاثیراتی فراتر از مرزهای این پادشاهی داشته باشد. در این کشور که سنی ترین کشور در میان سایر کشورهای سنی است، شاهزاده بن سلمان می خواهد تا سعودی ها رهبری ائتلاف بزرگی علیه ایران شیعه را در دست بگیرند.
از زمان مرگ ابن سعود، اولین پادشاه عربستان، پسرانش یکی پس از دیگری تا زمانی که قلبشان در سینه تپیده قدرت را در دست داشتند و پدر ولیعهد کنونی آخرین فرد در این خط سلطنت است. محمد بن سلمان از همان سن کم می دانست که شاید سرنوشتش چنین شود؛ اگر پدرش پیش از پادشاه شدن از کهولت سن می مرد، بعد ممکن بود اوضاع به گونه ای شود که شاهزاده بن سلمان به عنوان اولین نوه ابن سعود سلطنت کند.
اکنون به عنوان ولیعهد، عملا به لحاظ فنی هیچ چیز میان او و رسیدن به تخت پادشاهی بجز سلامتی پدرش وجود ندارد اما هنوز این طور به نظر می رسد که بن سلمان شانسی نداشته باشد. او این هفته شماری از شاهزادگان و وزرای سابق را به اتهام فساد بازداشت کرد. بسیاری در این منطقه نگرانند که شاهزاده بن سلمان به شدت بلندپرواز و افراطی باشد و شاید هم اندکی پارانویا. آنها نگرانند که او ممکن است موجب فروپاشی یکی از غیرقابل تغییرترین لنگرهای فرهنگی و مذهبی در جهان شود، بجز اینکه اقتصاد جهانی را هم از بین می برد.
اما تحرکات بن سلمان برای تضمین جانشینی ممکن است آنگونه که به نظر می رسد قاطع نباشد چرا که مخالفان او هم از مدت ها پیش از آن بازی "تاج و تخت" سعودی را بازی کرده اند. بنابراین گرچه ممکن است اقدامات او ناگهانی باشد، اما به دقت مورد ارزیابی رقبا قرار می گیرد و آنچه ما نمی دانیم، دقیقا همان محاسبات است.
بن سلمان سال گذشته چشم انداز جاه طلبانه موسوم به "ویژن ۲۰۳۰" را برای خارج کردن اقتصاد از نفت و استخدام جوانان سعودی به راه انداخت. این تغییر خصوصا پس از آنکه پادشاهان سعودی چندین دهه عربستان را به حال خود رها کردند، لازم به نظر می رسید. این شاهزاده سعودی تدابیر ریاضتی اعلام کرده و سوبسیدهای سوختی را قطع کرد. با این حال سیر تاریخی نشان می دهد که بن سلمان ممکن است تمام این اقدامات را به خطر بیندازد.
این امر مسلم است که بن طلال، شاهزاده منتقد و رئیس شرکت "کینگدم هولدینگ" با سهام هایی در توئیتر، اپل و نیوز کورپوریشن، می توانست دشمن قدرتمندی برای بن سلمان باشد. اما پیش از آنکه بن سلمان به پلیس دستور دهد تا دشمنان بالقوه را بازداشت کنند، او همچنین با دقت سایر رقبا را مورد ارزیابی قرار داد.
از طرف دیگر، بن سلمان مایل به تغییر است و آن را در ناسیونالیسم پرشور سعودی پیچیده است و در بازداشت بسیاری از روحانیون محافظه کار، او از مذهب به نفع ناسیونالیسم کاسته است اما چنین اقدامی می تواند خطرناک باشد. همچنین رشد لفاظی های ضد ایرانی بن سلمان ممکن است نشان دهنده رابطه دستور کار اصلاحات و اقدامات ناسیونالیستی با یکدیگر باشد.
همچنین اگر او نتواند اقتصاد را ترمیم کرده و مشاغل بیشتری برای حامیان جوانش ایجاد کند، حداقل می تواند ایران را بابت مشکل خودش سرزنش کند. این کار اگر هیچ دستاوردی نداشته باشد حداقل زمان می خرد. و این همان استراتژی است که چشم انداز ۲۰۳۰ را خطرناک می کند؛ هم برای بن سلمان و هم برای منطقه. چشم انداز او بزرگتر و پررنگ تر از دیدگاه های پادشاه پیشین است اما تنها یک احمق می تواند به آن بدون سوءظن نگاه کند.
بن سلمان ممکن است یک ماکیاولیستی مدرن باشد. او قطعا می داند چطور باید بازی کند اما اگر او می خواهد قمارش چیزی بیش از یک کلاهبرداری فرهنگی شود که با اولین موج مخالفت دچار فروپاشی شود، باید برخی از رویاپردازی هایش را به واقعیت تبدیل کند. چنانچه اینگونه نشود، خطر یک جنگ تمام عیار سعودی-ایرانی نزدیک تر می شود؛ جدای از اینکه او جانشین پدرش شود یا خیر.
نظر شما :