احتمال ظهور اسلام روسی طی سال‌های آینده وجود دارد

«احمد وخشیته» پژوهشگر مسائل روسیه در گفت وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به این که تنش میان مسکو و آنکارا در مبارزه با داعش می تواند یکی از عوامل حضور تروریست ها در روسیه و حتی ترکیه باشد، تصریح کرد: باید توجه داشت تنش در روابط ترکیه و روسیه علاوه بر سوریه در ابعاد گسترده تری یعنی سطح منطقه ای و بین المللی نیز تاثیرگذار بوده است که به عنوان نمونه می توان به اظهارنظرهای مقام های دو کشور طی سال گذشته و به خصوص پس از سرنگونی جنگنده روسیه توسط ترکیه اشاره کرد. به گونه ای که این موضوع بر روندها و موازنه قدرت بازیگران روابط بین الملل در سطح منطقه ای و فرامنطقه ای و حتی جهانی تاثیرگذار بود و بدون شک این کنش ها با واکنش های داعش همراه است.

وی ادامه داد: روسیه و ترکیه به رغم اینکه دو شریک اقتصادی مهم برای یکدیگر به حساب می آمدند، اما در مسائل سیاسی نتوانستند به تفاهم برسند. به این معنا که واگرایی در منافع سیاسی و ژئوپلوتیک آنها منجر به واگرایی در منافع اقتصادی و حتی فرهنگی این دو کشور شد و پس از حمله به جنگنده روس توسط ترکیه خصومتی به این کشور به واسطه حس ناسیونالیستی قوی میان شهروندان روس شکل گرفت. پس از این اتفاق می توانیم بگوییم که ترکیه به طور رسمی تری به همراه عربستان در مقابل روس ها قرار گرفت که طبعاً در موازنه قدرت منطقه ای و همچنین (به واسطه نقش ترکیه در ناتو و ائتلاف آن با دیگر کشورهای غربی مخالف حکومت کنونی سوریه) در سطح بین المللی تغییرات مشهودتری اتفاق افتاد.

این پژوهشگر مسائل روسیه در خصوص دستگیری چند تن از اعضاء داعش در روسیه که چند روز قبل صورت گرفت بیان کرد: روس ها که چندی پیش از این اتفاق مقابله با مخالفان بشار اسد از جمله داعش و النصره را کلید زده و به طور مستقیم و علنی به کارزار سرزمین سوریه ورود کرده بودند، فعالیت خود را جدی تر دنبال کردند که یقیناً نه تنها با واکنش دولت های مخالف اسد که با واکنش جدی گروه هایی که مورد حمله قرار می گرفتند به ویژه داعش روبه رو شدند. چنانکه پس از سقوط هواپیمای مسافربری روسیه در مصر، روس ها مدعی شدند هواپیمای آنها توسط داعش مورد حمله قرار گرفته بوده و حتی طی روزهای اخیر نیز مجدداً اعلام کردند سرنخ های جدیدتری یافته اند. از سوی دیگر با حملات مستقیم جنگنده های روس به مواضع داعش، این گروه نیز تهدیدات خود نسبت به کرملین که روزی به همراه ایالات متحده ابرقدرت جهانی محسوب می شد را افزایش دادند.

مساله ای که باید مد نظر قرار بگیرد، این است که ترکیه چقدر در شکل گیری و حمایت داعش نقش داشته است که البته این موضوع باید به طور جداگانه بررسی شود. اما اینکه کشوری همانند ترکیه هم اکنون با این مقدار از چالش داخلی و خارجی چه سیاستی در مقابل گروهی تروریستی همانند داعش می بایست اتخاذ کند نیز موضوع دیگری است. بدیهی است ترکیه که همسایه سوریه است و از ابتدا به عنوان یکی از حامیان اصلی گروه های مخالف بشار اسد محسوب شده و حتی به ادعای مقام های روس از داعش حمایت مالی کرده است، نمی تواند در تقابل با تروریست ها برآید. چراکه این تقابل نه تنها به تداوم بشار کمک می کند بلکه دولت آنکارا را با خطر جدی حضور و وجود داعش مواجه می کند و هر آن ممکن است اقد ام های داعش آنها را هدف قرار دهد. اگرچه برای مسکو وجود مسلمانان آسیای مرکزی و حتی چچن ها با تفکرات افراطی و نزدیک به داعش می تواند خطری جدی محسوب شود، اما از سوی دیگر دور شدن آنها از قلمرو فدراسیون روسیه را می توان نوعی بُرد دانست. از این رو روس ها همواره تلاش می کنند در داخل کشور خود ژست اسلام دوستی بگیرند تا از گزند مسلمانان افراطی در امان باشند و در خارج از مرزهای خود به تقابل جدی با داعش می پردازند.

وی در پاسخ به اینکه تاثیر عملیات ضدتروریستی روسیه در سوریه تا چه حد می تواند روی امنیت شهروندان روسیه و احتمال بروز اقدام های انتقام جویانه توسط داعش تاثیر بگذارد، عنوان کرد: باید توجه داشت که روسیه تنها کشور غیرمسلمان در کارزار سوریه است که به طور مستقیم و علنی وارد نبرد شده است. لذا بدیهی است که روسیه با واکنش های سرسختانه گروه افراط گرایی که در پی تشکیل حکومت و دولت جهانی است و تفکراتی افراطی دارد، روبه رو باشد. در طول این مدت که روس ها به طور مستقیم و علنی وارد جنگ شده اند پلیس فدراسیون روسیه و نیروهای امنیتی چندین بار اعلام کرده اند که افرادی را دستگیر کردند که از نیروهای داعش بوده و قصد انجام عملیات ها و حملات انتحاری داشته اند و یا حتی چندین مرتبه هتل یا سالنی را تخلیه کرده اند که دلیل آن تهدید به بمب گذاری از سوی داعش عنوان شده است. این گفته به همان میزان که می تواند واقعیت داشته باشد به همان میزان نیز می تواند دلایلی باشد برای توجیه حضور نظامی روسیه در آسمان سوریه باشد تا اینکه به افکار عمومی خود و جهان نشان دهند داعش منافع ملی و جان شهروندانشان را تهدید می کند؛ البته این گفته به این معنا نیست که داعش قصد انجام عملیاتی تروریستی در روسیه را ندارد.

وخشیته افزود: دولتمردان کرملین نیز به خوبی نسبت به تهدید جان شهروندان خود از سوی داعش و مسلمانان افراطی که تحت تاثیر جریان فکری این گروه قرار دارند آگاه هستند. از این رو است که طی ماه های گذشته با برگزاری جلسات متعدد در جمهوری چچن و دیگر نقاط مسلمان نشین و حتی با حضور نمایندگان مختلف دولت در میان مسلمانان به نوعی در تلاش هستند تا بگویند که آنها با تروریسم می جنگند و با اسلام در تقابل نیستند. البته به نظر من اگرچه امروز شاهد هستیم که حتی رئیس جمهوری روسیه در سخنان خود نام «الله» را بر زبان می آورد اما به نظر من طی سالیان آینده شاید در حدود سال ۲۰۲۰ با ظهور اسلام روسی مواجه شویم. اسلامی که اگرچه این روزها به دلیل منافع کرملین نشینان به اسلام شیعی نزدیک است اما در آینده به گونه ای در راستای منافع ملی کرملین تعریف می شود. اما یقیناً داعش در تلاش خواهد بود با این تفکر و رویکرد چه در خاک سوریه و چه در خاک روسیه ایستادگی کند.

وی در پایان در خصوص تاکید روسیه بر لزوم مشارکت کردها در فرآیندهای سیاسی سوریه و تاثیر آن بر روابط آنکارا و مسکو گفت: روس ها از دوران شوروی تاکنون رابطه خوبی با کردها داشته اند و هم اکنون در تلاش هستند میان کردهای سوریه و بشار آشتی ایجاد کنند. اما از سوی دیگر ترکیه کردها را تهدیدی برای خود می داند و کماکان با پ.ک.ک در مقابله است. از این رو حمایت روسیه از کردهای سوریه، ترکیه را نگران می کند که از سوی دیگر روسیه پس از اتفاق های اخیر دیگر رغبتی به برقراری ارتباط با ترکیه ندارد و اگر کردها را مورد حمایت خود قرار دهد و به آنها پول، مهمات و آذوقه بدهد ترکیه دچار وضعیت سختی خواهد شد که این موضوع می تواند به عنوان یکی از محورهای تقابل مجدد میان مسکو و آنکارا قلمداد شود.