کاسبان تحریم چه کسانی بودند؟
فرارو- تجارت غیررسمی به شکل رسمی در شرایط تحریم سبب شد که برخی فرصت کاسبی و کسب سودهای کلان پیدا کنند لذا اکنون که با لغو تحریم های اقتصادی این فرصت را از دست خواهند داد، از توافق هسته ای ناخشنود و به قول رییس جمهور عصبانی هستند.
حسن روحانی رئیس دولت شب گذشته برای چندمین بار در مقابل دوربین های رسانه ملی نشست و در یک گفت وگوی زنده با مردم سخن گفت. او در این مصاحبه به بیان نظرات خود درباره مسائل سیاسی به ویژه توافق هسته ای و مسائل اقتصادی پرداخت.
روحانی در بخشی از این گفت وگو بابیان اینکه به دلیل تحریم ها، ما جنسی را که وارد کشور می کردیم گاهی 20 درصد، گاهی 25 درصد و حتی 30 تا 40 درصد نیز داشتیم که گران تر می خریدیم، گفت: اگر فرض 100 میلیارد جنس و کالاهای ضروری نیاز بود وارد این کشور شود، حداقل حدود 25 میلیاردش تلف می شد.
وی افزود: این از جیب مردم می رفت البته این کار برای کاسبان تحریم خیلی سود داشت و کاسبان تحریم در دبی، در اروپا، چین و در تهران بودند و همه جا این کاسبان تحریم بودند و آنها از این توافق عصبانی اند اما مردم ما هزینه پرداخت می کردند.
این اشاره رییس جمهور بهانه ای شد تا از کارشناسان مسائل اقتصادی بپرسیم که کاسبان تحریم چه کسانی بوده و با چه سازوکاری به کاسبی پرداختند؟
سودهایی که از دور زدن تحریم بردند
هادی حق شناس کارشناس مسائل اقتصادی در گفت وگو با فرارو در این خصوص گفت: همیشه در شرایطی که امکان انجام معاملات رسمی به هر دلیلی فراهم نباشد، معاملات به شکل غیررسمی انجام می شود و کسانی فرصت پیدا می کنند که روی قیمت ها اثرگذاری داشته باشند.
وی افزود: بخش عمده کاسبان تحریم یا کسانی که تحریم به نفع آنها تمام شد کسانی بودند که در امر تجارت و کانال واردات و صادرات فعال بوده و با اجازه مسئولان دولتی و به شکل رسمی فرصت یافتند که تجارت غیررسمی انجام دهند. این همان اصطلاح دور زدن تحریم ها است که از آن استفاده می کردیم.
به گفته نماینده پیشین مجلس، دور زدن تحریم ها توسط افرادی انجام شد که در بخش تجارت فعال بودند و به خاطر مشکلات دوران تحریم مانند بسته بودن مسیر مبادله ارزی سویس و ... از تجارت سودهای کلانی بردند. نمونه مشهور این کاسبان بابک زنجانی است که هنوز میزان اموال او مشخص نشده است.
حق شناس ادامه داد: این به معنی آن نیست که همه کسانی که به خاطر منافع ملی کشور در شرایط تحریم برای رفع نیازهای کشور تلاش کردند را متهم کنیم زیرا در آن شرایط چاره ای غیر از دور زدن تحریم نبوده است. به عنوان مثلاً وزارت نفت درزمانی که مشکل فروش نفت داشتیم برای نقل وانتقال ارزی ناگزیر بود که از این شیوه استفاده کند لذا اکنون نباید گفت که همه افرادی که در این امر مشارکت داشتند کاسبان تحریم بودند اما طبیعی است که بخشی از آن هم به خطا رفته و بابک زنجانی هایی را ایجاد کرده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا از میان رفتن تحریم ها منجر به حذف رانت های اقتصادی و کاسبی های حاصل از آن خواهد شد، گفت: همیشه و در همه بخش های اقتصاد رانت وجود دارد اما برخی شرایط زمینه بهتری برای استفاده از رانت استفاده می کند. به عنوان مثال وقتی می گوییم که 20 درصد فرار مالیاتی داریم یعنی رانت در بخش مالیات. این در حالی است که اگر نظام مالیاتی ما کارآمد باشد زمینه این رانت از بین می رود.
این کارشناس مسائل اقتصادی همچنین گفت: در شرایط تحریم زمینه ایجاد فساد اقتصادی بیش از هر وقت دیگری فراهم بود. به عنوان مثل همین که امروز بخشی از پول ما در چین است و ما به تجار می گوییم که برای بازگرداندن این پول کالای چینی وارد کنید و در این وسط برخی برای بخش های دولتی از فاینانس چینی استفاده می کنند و دولت هم نمی تواند به مسئله ورود کند، ناشی از فراهم بودن زمینه فساد در دوران تحریم است. به همین خاطر از میان رفتن شرایط تحریمی اگرچه رانت و فساد را از اقتصاد کشور حذف نمی کند اما می تواند در کاهش آن نقش قابل توجهی داشته باشد.
صید منافع شخصی از آب گل آلود
علی قنبری کارشناس مسائل اقتصادی در گفت وگو با فرارو در این خصوص گفت: به اعتقاد من موضوع خیلی روشن است. کاسبان موردنظر رییس جمهور کسانی هستند که از فضای مبهم و آب گل آلود تحریم ها بیشترین استفاده را کردند تا منافع شخصی خود را تأمین کنند.
مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی افزود: این کاسبان در ایران، چین، اروپا، آمریکا و ... هستند. افرادی که به دنبال شرایطی می گردند که منافع شخصی خود را در اولویت قرارداد و به عبارتی از آب گل آلود ماهی بگیرد؛ اما وظیفه دولت ها این است که در جهت منافع مردم و مصالح کشور حرکت کرده و با در نظر داشتن خیر و صلاح مردم فرصت منفعت طلبی را از کاسبان بگیرند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا اشاره رییس جمهور به چین به خاطر قراردادی است که در دوران تحریم با این کشور بسته شد تا به موجب آن 18 میلیارد دارایی ایران از طریق کالا دریافت شود؟ گفت: بله تا حدودی این مسئله بوده است. توجه داشته باشید که هرکدام این مسائل یک قصه مفصل دارد اما به طورکلی می توان گفت که کشورهایی مثل چین و روسیه همیشه به دنبال منافع خود بوده اند و از فرصت تحریم ها برای تأمین این منافع استفاده کردند.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: اگر چین یا روسیه از ته دل به فکر ما بودند یا نگاهی به منافع ما داشتند در خصوص ایجاد تحریم های علیه ایران رأی مخالف می دادند یا وتو می کردند اما شاهد بودیم که برخلاف این عمل کردند. ما در طول تاریخ از این ها لطمه خورده ایم و همیشه به دنبال پر کردن جیب خود بوده اند.
تفاوت کاسب کاری با معامله از سر ناچاری
مهدی تقوی اقتصاد داد و استاد دانشگاه در گفت وگو با فرارو در این خصوص گفت: در مورد کاسبان داخلی باید گفت که منظور کسانی است که از شرایط تحریم سوءاستفاده کردند. کسانی که در امر واردات فعال بوده و با استفاده از فضای تحریم و نیازهای کشور کالاهای موردنیاز را باقیمت های بیشتر به دست مردم رساندند. البته برای شناختن آنها باید صورت های مالی را بررسی کرد و نمی توان همه به این سوءاستفاده کردن ها متهم کرد.
وی افزود: در مورد کاسبان تحریم در چین و ... نیز باید به این نکته توجه داشت که وقتی ما تحریم بوده و غرب به ما کالا نمی داد چاره ای نداشتیم جز اینکه با کشورهای شرقی مانند چین تجارت کنیم. الآن را نمی دانم اما وقتی که من جوان بودم کسی کالای چینی نمی خرید و کالاهایشان قابل مقایسه با نمونه اروپایی نبود. بااین حال نمی توان گفت که چون از آنها کالا گرفته ایم کاسب تحریم هستند زیرا ما بر اساس عرضه و تقاضا دست به معامله زده ایم مگر اینکه به خاطر شرایط تحریمی و نیاز ما باقیمت های بالاتری با ما معامله کرده باشند.
نظر شما :