چه سرنوشتی در انتظار بشار است؟
آقای محب علی روز گذشته کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، در گزارشی به شورای امنیت سازمان ملل شرایط سوریه غیر قابل تحمل خوانده است. این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آنچه مسلم است شرایط سوریه روز به روز وخیم تر می‌شود. ادعای مخالفین بشار اسد این است که نزدیک به 6 هزار نفر از مخالفین به دست نیروهای نظامی‌و امنیتی حکومت سوریه کشته شده اند. علاوه بر این تعداد زیادی از افراد مفقود و یا دستگیر شده اند. قطعا چنین شرایطی با واکنش جامعه بین المللی روبرو خواهد شد. اما مسئله این است که جامعه بین المللی نیز بر اساس منافع بازیگران آن می‌تواند اقدام کند. سوریه دو مشکل دارد یکی این که سوریه همسایه اسرائیل است و به جهت اهمیت امنیت اسرائیل برای غرب، حساسیت‌هایی وجود دارد. از سوی دیگر با توجه به همین مسئله، جامعه غربی نسبت به جایگزین‌های احتمالی حکومت سوریه با احتیاط برخورد می‌کنند.
این احتیاط تا کجا می‌تواند ادامه داشته باشد؟
این احتیاط تا وقتی می‌تواند ادامه یابد که افکار عمومی‌دنیا و افکار عمومی‌دنیای عربی نسبت به این کشتارها تحریک نشود. در غیر اینصورت غربی‌ها ناچار می‌شوند به خاطر پاسخگویی به افکار عمومی‌وارد اقدام عملی شوند. این که اقدام عملی چه هست قابل بحث است و الزاما به معنی اقدام نظامی‌نیست. این که تا کنون اتفاقی نیفتاده به این دلیل است که به دلیل حساسیت‌هایی که ذکر شد سعی بر این بوده که با موضوع به آرامی‌برخورد کنند. اما اوضاع داخلی سوریه در حال وخیم تر شدن است، طبیعتا نمی‌توانند خیلی این وضعیت را ادامه دهند. بنابراین باید منتظر باشیم که ناچار به اتخاذ تصمیم جدی تری در مورد سوریه شوند.
ولی چنانچه می‌دانید روسیه، چین، هند، آفریقای جنوبی، و برزیل از جمله کشورهایی هستند که با تصویب قطعنامه علیه سوریه مخالف هستند. گیدو وستروله، وزیر امور خارجه آلمان، پس از این جلسه گفته که «اکنون ضروری است که کشورهای عضو شورای امنیت که دراین زمینه تردید دارند، نظرشان را تغییر دهند.» به نظر شما تا چه حد چنین چیزی احتمال دارد؟
مسئله این است که متحدین سوریه یکی یکی دچار مشکل می‌شوند. شاهد بودیم که در روزهای گذشته و بعد از انتخابات روسیه پوتین با چیزی که نگران آن بود مواجه شد. او بسیار از این که خیزش‌های مردمی‌در خاورمیانه به مسکو برسد نگران بود که دیدیم چنین اتفاقی افتاد. طبیعتا این موضوع به اعتبار بین المللی روسیه خدشه وارد کرده است و موقعیت این کشور در نظام بین الملل کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه فشاری که روسیه قبلا می‌توانست در مورد سوریه به شورای امنیت سازمان ملل وارد کند و مانع از تصویب قطعنامه شود، کاهش پیدا می‌کند. لذا این روند به سمتی می‌رود که جامعه بین المللی به تصمیم عملی در این ارتباط می‌رسد.
با توجه به این که در روزهای گذشته انتخابات شوراهای شهر و روستا در سوریه برگزار شد، به نظر شما اسد نمی‌تواند با این اقدامات اوضاع را مدیریت و آرام کند؟
قطعا اوضاع سوریه به گذشته باز نمی‌گردد. سوریه در جاده تغییر قرار گرفته و گزینه‌های مختلفی پیش رو دارد. اسد در گذشته و پیش از حاد شدن اوضاع می‌توانست انتخابات آزاد برگزار کند. اما هم اکنون برای انجام این کار کمی‌دیر شده است. شاید برگزاری یک انتخابات آزاد می‌توانست سبب بازترشدن فضا شود و تغییراتی را در ساختار ایجاد کند. ولی در حال حاضر دولت سوریه قدرت خود را برای مانور از دست داده است و در جاده ای بدون بازگشت قرار گرفته است.
به نظر می‌رسد در صورتی که جامعه بین المللی به تصمیم عملی در مورد سوریه برسد نقش کشورهای همسایه سوریه در این ارتباط بسیار پررنگ خواهد بود. ترکیه و عربستان چه نظری در این ارتباط دارند؟
موضع ترکیه و عربستان دقیقا یکسان نیست. مشخص است که ترکیه در چارچوب تصمیمات جامعه بین المللی و غرب حرکت می‌کند.عربستان سعودی بر اساس منافع ملی و مصالح عربی حرکت می‌کند. عربستان به طور کلی تغییرات در منطقه و کشورهای عربی را در جهت منافعی خود نمی‌بیند لذا تلاش می‌کند که تحولات به نحوی رقم نخورد که این جنبش‌ها ساختارهای عربستان سعودی را دچار تحول کند. طبیعتا این دو نگاه تفاوت دارد. اما اردن از تغییر در سوریه با احتیاط حمایت می‌کند و نگاه می‌کند که کدام کفه بیشتر می‌چربد. قطعا اگر اردن احساس کند که کفه مخالفان بر کفه بشار اسد می‌چربد از آن‌ها حمایت خواهد کرد. لبنان نیز در حال حاضر در این مورد دچار شکاف شده است و جامعه لبنانی نسبت به تحولات سوریه به شدت دو پاره شده است. با این وجود وضعیت طرفداران سوریه در لبنان رو به افول است و حتی افرادی نظیر جنبلاط در حال خروج از طیف حامیان اسد هستند. به نظر می‌رسد این روند در حال تغییر است. تغییر این فضا یک حادثه نیاز دارد و این حادثه می‌تواند یک کشتار وسیع باشد.
نظر شما :