مخالف سکولارها نیستیم

بحران سیاسی اخیر در ترکیه اکنون در جهتی در حال حرکت است که مسیر آینده این کشور را روشن خواهد کرد. به نظر می رسد که مسلمانان میانه رو تصمیم گرفته اند سرنوشت جدیدی را برای کشورشان رقم بزنند. عبدالله گل در مصاحبه اخیر خود با فایننشال تایمز بر روی این موضوع تاکید کرده است.

این مصاحبه نشان می دهد که حزب عدالت و توسعه در تغییر قانون اساسی و دستیابی به مقام ریاست جمهوری مصمم است و در صورت شکست طرح تغییر قانون اساسی، این طرح را به رفراندوم خواهد گذاشت. وی در عین حال معتقد است که باید نگرانی های سکولار ها را نیز مورد توجه قرار داد. آنچه در زیر می آید، خلاصه ای از این مصاحبه است.

هنگامی که حزب عدالت و توسعه ( AKP ) در مورد نامزد خود برای ریاست جمهوری ترکیه تصمیم گیری می کرد، آیا پیش بینی می کردید که اوضاع تا این حد بحرانی شود؟

خیر، زیرا زیرا قوانین چگونگی انتخاب رئیس جمهور را مشخص کرده است. این قوانین از سال 1980 به اجرا در آمده است. سه رئیس جمهور اخیر ترکیه نیز بر اساس این قوانین انتخاب شدند. ما هیچ یک از این قوانین را اصلاح نکردیم. رئیس جمهور اوزال، رئیس جمهور دمیرل و رئیس جمهور سزر بر مبنای همین قوانینی که اکنون علیه من به کار گرفته می شود، انتخاب شدند. حالا دادگاه قانون اساسی تصمیم گرفته است که این قوانین این طور تعبیر شود که همیشه نیاز به رای دو سوم اعضای پارلمان برای انتخاب رئیس جمهور است.

در این صورت انتخاب تورگوت اوزال در سال 1989 به عنوان رئیس جمهور غیر قانونی و بی اعتبار است. پیش از این که دادگاه قانون اساسی ترکیه حکم خود را اعلام کند، من گفتم که به نتیجه این تصمیم گیری احترام خواهم گذاشت. من این موضع را به صورت بین المللی اظهار کردم و هنوز به این تصمیم احترام می گذارم.

رجب طیب اردوغان، نخست وزیر اعلام کرده است که این تصمیم را سیاسی می داند تا قانونی.

خب، این بدان معنا نیست که من از این تصیم خشنودم. لطفا اشتباه نشود! من به این تصمیم احترام می گذارم و مطابق آن عمل خواهم کرد، اما احساسم نسبت به آن متفاوت است. اکنون زمان آن نیست که درباره آن صحبت کنیم. من در موقعیتی قرار دارم که نمی خواهم اعتبار دادگاه قانون اساسی را زیر سوال ببرم.

 این را هم فراموش نکنید که من نسبت به روسای جمهور پیشین ] از رئیس جمهور اوزال به بعد [ به آرای بالایی در رای گیری پارلمان دست یافتم. تورگوت اوزال، سلیمان دمیرل و احمد نجدت سزر هیچ یک به این میزان آرا دست نیافتند و هیچ یک از آنان نتوانستند در دو دور اول انتخاب شوند. مسئولیت ما این است که از این روند جلوگیری کنیم و همه چیز را در مسیر درستش قرار دهیم. به همین دلیل است که تصمیم گرفته ایم انتخاباتی عمومی به زودی برگزار شود.

به دلیل این که دادگاه حکم می کند که رئیس جمهور نمی تواند انتخاب شود و به خاطر این که اقلیت از راه های غیر قانونی علیه اکثریت بهره می برند، تصمیم گرفته ایم که مردم باید رئیس جمهور را انتخاب کنند، زیرا پارلمان نمی تواند. هم اکنون ما درصدد یک چنین اصلاحی در قانون اساسی در پارلمان هستیم. در سال 1980 پارلمان پس از 132 رای در انتخاب رئیس جمهور ناکام ماند. به همین دلیل بود که کودتا به وقوع پیوست. قانون اساسی جدید این روند را تغییر داد و امکان انتخاب رئیس جمهور را فراهم کرد.

تفسیرتان از تظاهرات اخیر در استانبول و آنکارا که از سکولاریسم دفاع کرده و با یک رئیس جمهور ازAKP  مخالف  می کند، چیست؟

این تظاهرات خوب است. ما ( حزب AKP ) ترکیه را دموکراتیک تر کردیم. مردم  می توانند جمع شوند و آزادانه به بیان عقایدشان بپردازند. ما این فضا را ایجاد کردیم. ما استانداردهای دموکراتیک را در این کشور ارتقا بخشیدیم. اما یک چیز است که من در فهم آن مشکل دارم. برخی از کسانی که در این تظاهرات شرکت داشتند، مدعی هستند که دولت ما مخالف سکولاریسم است و به شریعت اسلامی نه گفته اند.

 آنها می خواهند که از سبک زندگیشان دفاع کنند. ما نمی دانم که آنها چگونه تصور می کنند AKP ، نیرویی که ترکیه را به سوی پیوستن به اتحادیه اروپا می برد، مخالف سکولاریسم است. چگونه یک نفر تصور می کند که این حزب و رهبری آن دستور کاری مخفی برای تبدیل کردن ترکیه به یک کشور مذهبی است؟ من واقعا در این مورد متاسفم. اما من معتقدم که مجبور هستیم که تمام این نگرانی ها را مورد توجه قرار دهیم.

چگونه می خواهید این کار را انجام بدهید؟

آیا مدرکی دال بر این که ما می خواهیم یک سبک زندگی خاص را به آنان تحمیل کنیم؟ وقتی نام من به عنوان نامزد ریاست جمهوری اعلام شد، روزنامه جمهوریت نظرسنجی ای انجام داد و از 3/1 میلیون نفر در مورد من سوال کرد و افراد زیادی نسبت به من ابزار تمایل کردند. 70 درصد از مردم از من حمایت می کنند. به همین دلیل است که ما تصیم گرفته ایم به سوی مردم برویم. در دور اول من به اکثریت آرا دست خواهم یافت.

بنابراین تصمیم دارید که در صورت برگزاری انتخابات مستقیم برای تعیین رئیس جمهور، نامزد شوید؟

بله

آیا پارلمان اصلاحاتی را که برای قانون اساسی پیشنهاد داده اید، تایید خواهد کرد؟

اگر این کار را نکنند، این موضوع به رفراندوم گذاشته خواهد شد. ما چه کار می توانیم انجام دهیم؟ وقتی می گوییم در پارلمان تصمیم بگیرید، می گویند، نه. وقتی می گوییم به مردم رجوع کنیم، می گویند،نه. پس چه کسی باید در مورد رئیس جمهور آینده ترکیه تصمیم بگیرد. آیا باید یک شورای عالی در این مورد تصیم گیری کند؟ ترکیه یک کشور دموکراتیک است و قوانین دموکراتیک در آن اجرا خواهد شد.

اما تغییر قانون اساسی ترکیه سال ها به طول خواهد انجامید.

نه، نه، نه. اگر شما به دوسوم اکثریت دست پیدا کنید، تغییرات به طور خودکار اعمال می شوند. بنابراین در این جا سال مطرح نیست، بلکه روز مطرح است.

در تمام مراحل انتخاب شما به عنوان نامزد ریاست جمهوری در حزب متبوعتان، آیا شما یا نخست وزیر یا سایر مقامات حزب در این مورد با سران ارتش ترکیه صحبت کردند؟

نه. در اینجا دموکراسی حکم فرما است. اینجا ترکیه است. ما کشور هستیم که برای پیوستن به اتحادیه اروپا در حال مذاکره ایم. منظورتان چیست؟ این کشور ترکیه 10 سال پیش نیست. شما فکر می کنید که باید چنین کاری می کردیم؟