گورباچف یک موضع ثابت در قبال جنگ ایران و عراق نداشت
ناصر نوبری در گفت گویی معتقداست که مهمترین ویژگی تفکر سیاسی گورباچف که نام آن را "تفکر نوین سیاسی' گذاشته بود این بود که اولویت نظامی گری و لشکرکشی را در روابط خارجی کنار گذاشته بود.
ادامه مطلبناصر نوبری در گفت گویی معتقداست که مهمترین ویژگی تفکر سیاسی گورباچف که نام آن را "تفکر نوین سیاسی' گذاشته بود این بود که اولویت نظامی گری و لشکرکشی را در روابط خارجی کنار گذاشته بود.
ادامه مطلبتحرکات اخیر آمریکا در عراق و سوریه، پرسش هایی درباره انگیزه ها و اهداف تاکتیکی نهفته در پشت این تحرکات ایجاد کرد به خصوص که این تحرکات در شمال شرق فرات تا پایگاه التنف نزدیک مثلث مرزی عراق و سوریه و اردن در امتداد ۶۰۰ کیلومتر مرز سوریه و عراق متمرکز بود. از جمله پرسش ها این است که هدف آمریکا دفاع است یا حمله؟ و طرفی که هدف این تحرکات است کیست، داعش، الحشد الشعبی، ایران، نظام سوریه یا روسیه و ترکیه؟
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی تاکید داردکه شیوه جدید عملیات روانی که البته در دو سال گذشته به شکل فعال ادامه داشته، تزریق شوکهای مقطعی و سپس بهرهگیری از نتایج آن در خدمت به فلج کردن و یا ایجاد بن بستهای تصمیمسازی برای تهران بوده است.
ادامه مطلببه طور بالقوه، کشورهای اروپایی امروز می توانند، به طور غیر قابل قیاسی، بیشتر از روسیه به ایران سرویس بدهند. در تئوری، می توان یک معامله برد – برد را تصور کرد: عدم همکاری با مسکو در ازای سرمایه گذاری و فناوری غربی. تهران قطعا موافقت خواهد کرد. اما، هیچ کس هرگز چنین معامله ای را به ایرانی ها پیشنهاد نخواهد کرد.
ادامه مطلبدر هفتههای اخیر خبرها و شایعاتی دال بر توافق بزرگتر بین تهران-واشنگتن مطرح بود که علاوه بر آزادی زندانیان دوتابعیتی، توافقاتی در حوزه هستهای، منطقهای و حتی روابط روسیه و ایران را هم شامل میشد. پیرو توافق بزرگتر، دیگر موضوع آزادی شش میلیارد دلار از اموال بلوکهشده ایران در بانکهای کره جنوبی مطرح نبود و قرار شده رقمی بین ۲۰ تا ۲۲ میلیارد دلار از اموال بلوکهشده ایران در عراق، ژاپن و... آزاد شود. هرچند هیچکدام از دو طرف مذاکره (ایران و آمریکا) تاکنون این توافق بزرگتر را در قالب تفاهم و توافق بدون توافق رسما تأیید نکردهاند، اما برخی ادعاها به نحوی حکایت از این دارد که گویا دو طرف به سمت این توافق بزرگتر گام برداشتهاند.
ادامه مطلبمحمدحسین عمادی در گفت وگویی تاکید داردکه ما باید حتیالمقدور از تبدیل درگیری طالبانی - ایرانی جلوگیری کنیم و آن را به یک دغدغه همگانی در سطح کشورهای منطقه تبدیل کنیم
ادامه مطلبحسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه تمایل و ترجیح پاکستان برای فراهم کردن بستر لازم برای سرمایه گذاری کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به مثابه رقبای جدی تهران در حوزه تجارت خارجی و درمقابل، عدم تمایل طرف پاکستانی برای همکاری عملی در جهت اجرای کامل مفاد توافقنامه های پیشین با جمهوری اسلامی به بهانه تحریم ها، مشخص نیست که چرا مقامات سیاسی و اقتصادی نظام همچنان بر لزوم اجرای این توافقات، برگزاری همایش های مشترک اقتصادی بدون دستاوردهای ملموس و تأکید می کنند.
ادامه مطلبپس از یک سکوت چندماهه معنادار، هم از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی و مدیرکل آن، رافائل گروسی و هم سازمان انرژی اتمی، در آستانه نشست فصلی شورای حکام دوباره پرونده اختلافات پادمانی و دیگر موضوعات باز شده است. در این میان، زنگ اول را محمد اسلامی زد و چراغ اول را هم او روشن کرد. معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی دیروز (پنجم شهریور) پس از رونمایی از «رادیونوکلئید سزیم-۱۳۷» در جمع خبرنگاران در محل نمایشگاه بینالمللی تهران در پاسخ به پرسشی درباره مکانهای باقیمانده و گزارشی که از گروسی در نشست آتی خواهیم داشت، عنوان کرد: «مذاکرات با آژانس نیست. موضوع ما تعاملات با آژانس است که در چارچوب پادمان و انپتی انجام میشود». به گفته اسلامی، «از چهار مکانی که مطرح بود، دو مکان باقی مانده است که با تعاملاتی که با آژانس داریم، امیدواریم حل شود».
ادامه مطلباطلاعات بسیار کمی درباره نورمن داربیشایر به عنوان کسی که قطاری از اتفاقات تاریخی را برای سه کشور رقم و نقشه کودتای به این بزرگی را با موفقیت اجرا کرد، در دست است. او با وجود سن پایین، مسئولیت عملیات MI۶ را برعهده داشت و تسلطش به زبان فارسی باعث شد که نزدیک به یک دهه را در ایران و حول و حوش اتفاقات این کشور سپری کند. آغاز ماجرا از مزرعهای خارج از نیکوزیا پایتخت قبرس رقم خورد. زمینی سرسبز با مجموعهای از کلبهها که «مزرعه اِستاد» نامیده میشد، جایی بود که عوامل و همکاران داربیشایر دور هم جمع شدند تا اعتراضات را در خیابانهای تهران مدیریت کرده و نهایتا مصدق را برکنار کنند.
ادامه مطلبمسعود اسداللهی در گفت وگوی تاکید دارد که اکنون تمرکز امریکا روی گذرگاه بوکمال - قائم در مرز سوریه و عراق است که نقطه اتصال سرزمینی ایران، عراق، سوریه و لبنان را ایجاد میکند. این مسئله از آن جهت حائز اهمیت است که بوکمال تنها گذرگاهی است که در اختیار نیروهای محور مقاومت قرار دارد. چون آمریکا بر گذرگاه تنف سیطره دارد و همچنین گذرگاهی که در شرق فرات وجود دارد در دست کردهای سوریه که همسو با آمریکاییها هستند قرار دارد. بنابراین تنها گذرگاه باقیمانده گذرگاه بوکمال است که آمریکا به هر دلیلی تمام تلاش و تمرکز خود را بر این گذاشته است که این گذرگاه را از دست نیروهای محور مقاومت خارج کند که باعث قطع ارتباط ایران زمینی از طریق عراق با سوریه و نهایتاً لبنان شود. به همین دلیل آمریکا اکنون تروریستهای داعش را برای این هدف سازماندهی و تجهیز کرده است
ادامه مطلبدر بخش پایانی متن تحلیلی مصطفی اعلایی برای تبیین بایستههای سیاست خارجی متوازن، او روی توازن در موضوعیت مؤلفههای قدرت و عرصههای تولید قدرت تمرکز دارد و در ادامه به تشریح تحول در مفاهیم سیاسی ازجمله «قدرت»، «امنیت»، «بازدارندگی» و «توسعه» میپردازد. این دیپلمات در نهایت با نتیجهگیری از مجموعه آنچه عنوان کرده است، تأکید دارد که یکی از مهمترین وظایف سیاست خارجی ایران جستوجوی همهجانبه کارشناسی برای شناسایی منافع مشترک با همه مراکز مؤثر در شبکههای قدرت جهانی است؛ چراکه به نظر او، اشتراک منافع در ذات خود تولید بازدارندگی کرده و کمک میکند کشور از آسیبها و تهدیدها دور نگه داشته شود. در نهایت، اشتراک منافع موجب ایجاد نوعی توازن در بهرهبرداری از منافع گسترده در منطقه و جهان خواهد شد.
ادامه مطلبپیوستن ایران در کنار امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین و البته عربستان به بریکس نیز مانند دیگر اتفاقات جاری در کشور با یک نگاه و واکنش دوگانه همراه شده است. دولت و گروهی از کارشناسان و حتی منتقدان دولت، این اتفاق را به مثابه دستاورد بزرگ دیپلماتیک میدانند که امتیازات مهمی را در حوزه اقتصادی و تجاری به دنبال خواهد داشت و در مقابل برخی تأکید دارند که تداوم تحریمها و لاینحلماندن لوایح FATF، عملا پیوستن ایران به هر پیمان بینالمللی را کماثر میکند. البته مشابه این فضای دوقطبی درخصوص پیوستن ایران به پیمان شانگهای هم مطرح بود و به نظر میرسد این نگاه و خوانش دوگانه همچنان ادامه داشته باشد.
ادامه مطلبمصطفی اعلایی در نوشتاری تحلیلی بر این باور است که «سیاست خارجی متوازن» در واقع یک کلیت متشکل از اجزا و عناصر مختلف و متنوع است که در صورت ایجاد توازن در آنها هدف کلی محقق میشود. چنانکه قبلا تأکید شد، برای اجرای «سیاست خارجی متوازن» در مرحله اول باید مؤلفههای قدرت و عرصههای تولید قدرت در محیط بینالملل شناسایی شود و هرکدام از آنها با نگاه متوازن مورد توجه قرار گرفته و در دایره برنامهریزی تعریف شوند. در ادامه بحث، اجزای تشکیلدهنده تحت عنوان عناصر و مؤلفههای مولد قدرت در محیط بینالملل و چگونگی ایجاد توازن در آنها مورد اشاره قرار میگیرد:
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: مسیر دریای خزر و راه زمینی (جاده ای و ریلی) روسیه به آستارا در مرز جمهوری آذربایجان با ایران در استان گیلان، برای مبادلات اقتصادی روسیه با ایران تا دهه های آینده پاسخگو خواهد بود. توسعه کشتیرانی در دریای خزر در امتداد مسیر نخستین تعریف شده در کریدور شمال – جنوب می تواند به حضور پررنگتر ایران در این دریا، افزایش فعالیت کشتیرانی، جلوگیری از تخریب زمین های کشاورزی و جنگ های منحصر بفرد کوهستانی هیرکانی منجر شود.
ادامه مطلبمصطفی اعلایی در نوشتاری می نویسد: واقعیت این است که موضوع «سیاست خارجی متوازن» برای برخی دستاندرکاران دیپلماسی مبهم بوده و بعضا آن را منحصرا مترادف با برقراری رابطه صلحآمیز با آمریکا و مجموعه غرب دانستهاند. حال آنکه «سیاست خارجی متوازن» بهویژه برای کشوری با مختصات منحصربهفرد جغرافیایی و سیاسی ایران ناظر بر مفاهیم و معانی گسترده، عمیق و پیچیدهای است که توجه کافی از سوی مجریان دیپلماسی به آن نشده است. بدیهی است ابهام در این موضوع نمیتواند کمکی به تدوین راهبردهای منطبق با واقعیت در سیاست خارجی کند.
ادامه مطلبمحمدرضا اویستی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر هوشیار نباشیم و تدبیر نکنیم در برابر سیاست های دشمن عاقبت نسل جوان و جامعه ما مانند جامعه اندلس خواهد شد. وقتی جوانان درگیر فساد اخلاقی شدند دیگر قادر نخواهند بود در برابر دشمن مقاومت کنند و به راحتی کشور تسلیم دشمنان خواهد شد. بیاییم در تاریخ گذشتگان سیر کنیم و از آن عبرت بگیریم چرا که سنت الهی بر این است: "ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما با نفسهم، همانا خداوند سرنوشت هیچ گروهی را تغییر نمی دهد مگر آن که آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند."
ادامه مطلبغفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از آنجایی که جمهوری اسلامی ایران از ناحیه مرزهای جنوبی خود احساس تهدید می کند و مهمترین تهدید را از ناحیه اسرائیل و عربستان می داند، در راستای کاهش تهدیدات و موازنه سازی، اتحاد راهبردی با انصارالله و دولت نجات ملی یمن را دنبال کرده است. در واقع حمایت جمهوری اسلامی ایران از دولت نجات ملی یمن در دوره بحران را می توان در راستای راهبرد رفع تهدیدات امنیتی و ایجاد موازنه با عربستان ارزیابی کرد. حال که پس از سال ها تلاقی و برخورد سیاسی، نزدیک شدن دو کشور به پرتگاه درگیری نظامی، توافقات فی مابین ایران و عربستان منطقه را از اصطکاک های پر خطر دور کرده، حل بحران یمن می تواند گامی بلند در راستای کاهش تنش های دو جانبه باشد.
ادامه مطلبهر چه بحران در سرزمین های اشغالی شدت بیشتری پیدا می کند، نگاه بی بی به تنش افرینی با همسایگان به عنوان راهکار برای ایجاد انحراف در افکار عمومی قوت می گیرد، کما اینکه در میانه بحران در ارتش و بدنه دفاعی رژیم صهیونیستی، منابع سوری از حمله هوایی مجدد این رژیم و شنیدهشدن صدای انفجار در آسمان دمشق خبر دادند.
ادامه مطلببهتازگی المانیتور در مطلبی به قلم اندرو پاراسیلیتی ذیل تحلیل رویکرد دولت بایدن در قبال ایران به این نکته محوری اشاره داشت که نگاه جو بایدن درباره تهران، منعکسکننده موضوعی است که برای ماهیت مسائل مدیریتشده؛ اما حلنشده ایران ضروری است؛ بنابراین ممکن است این رویکرد، نتیجه بدهد. دراینمیان به باور پاراسیلیتی هرچند بازگشت زندانیان دوتابعیتی، در ازای انتقال وجوه مسدودشده در بانکهای کره جنوبی، پیشاهنگ تغییر در روابط ایران و آمریکا خواهد بود؛ اما این کارشناس تأکید دارد که در هفتههای آینده نیز معیارهای بیشتری وجود خواهد داشت که او در اینجا مشخصا روی سه مقطع تاریخی تا پیش از ورود به ۲۰۲۴ تمرکز دارد که میتواند بر تحولات آتی در حوزه سیاست خارجی و تنش تهران–واشنگتن اثرگذار باشد.
ادامه مطلبپیروز غفرانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همه دنیا از فشارهای نظم آنگلوساکسونی برای تحمیل ایدئولوژی و سبک نگرش و رفتاری آن بر ملت ها به تنگ آمده اند. اما چون شناخت شان از یکدیگر کم است و تصویر ساخته شده از دیگر ملت ها را از دریچه نگاه امپراطوری های رسانه ای نظام سلطه می بینند، نسبت به نیات یکدیگر تردید دارند و طبق خصلت همه انسان ها در مقابل ابهامات ، حاضر به ریسک نیستند. مذاکرات اصولی باید با هدف رفع این ابهامات با همه کشورهای همسایه و قدرت های نوظهور شکل گیرد. مذاکراتی مبتنی بر منافع مشترک و روش های خلق ارزش در همکاری ها.
ادامه مطلبعلی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اجلاس رهبران BRICS در آینده نزدیک در آفریقای جنوبی برای یک اجلاس تاریخی برگزار می شود تا سازمانی را که یک چهارم اقتصاد جهان را در اختیار دارد به یک نیروی ژئوپلیتیکی تبدیل کند و با اکتساب هویت حقیقی سیاسی و بین المللی بتواند سلطه غرب در امور جهانی را به چالش بکشد.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: واقعیتهای جاری در منطقه و آنچه بر گونه تازه روابط تهران و ریاض قابل تفسیر و تحلیل است؛ پرهیز از تزریق بدگمانی و خوشبینی انتزاعی است. مرور سفر اخیر «حسین عبداللهیان» وزیر امور خارجه به ریاض و جده و گفتگوهایش با همتای سعودی خود «فیصل بن سلمان» و نیز «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان، دستمایهای نزدیک به واقعیت در اختیار میگذارد. این دستمایه تفسیری – تحلیلی بیرون از این چارچوب نیست که درحال حاضر و به هردلیل، اکنون طرفها بر سر حداقلی از اشتراک نظر، توافق کردهاند؛ این که در رفتارشان از چه چیزی پرهیز کنند. نه اینکه چه کاری را باید انجام دهند. این حداقل هم در نوع خود دستاوردی مهم و راهگشا برای ترمیم اوضاع در آشفتگی منطقه میتواند باشد. اگرچه هنوز تا دستاورد ملموس و روشن راه دراز باقی است.
ادامه مطلبابوالقاسم دلفی در گفت وگویی تاکید دارد که فعلا به نظر نمیرسد بتوان از دل تحولات سیاسی، دیپلماتیک و بهخصوص میدانی به این نتیجه رسید که ایران و ایالات متحده آمریکا به یک توافق بزرگتر دست پیدا کرده باشند و تبادل زندانیان دوتابعیتی و آزادسازی اموال بلوکهشده ایران بخشی از این توافق بزرگتر خواهد بود. در این میان مقامات کاخ سفید و دولت بایدن هم مرتب تأکید دارند این توافق فقط در قالب آزادی زندانیان دوتابعیتی است و توافق دیگری وجود ندارد. مقامات دولت رئیسی هم کمابیش همین موضع را گرفتهاند.
ادامه مطلبمقامات ایران پیش از این هشدار داده بودند که در صورت تخلیه محموله نفتکش سوئز راجان، عاملان آن با پیامدهایی مواجه خواهند شد؛ کمااینکه سردار علی فدوی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره نفت ایرانی توقیفشده توسط آمریکا اخطار داد که «واشنگتن بارها مرتکب اشتباهات محاسباتی شده و بارها هم به اشتباهات خود پی برده است. اگر دشمنان حماقت کرده و نفتکش ایران را تخلیه کنند، مقابلهبهمثل خواهیم کرد، یکی از سیاستهای کشور از زمان جنگ تحمیلی تاکنون مقابلهبهمثل بوده است».
ادامه مطلباحسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به تازگی شبکه arb۲۴ باکو گزارشی در مورد خشک شدن دریاچه ارومیه پخش کرده که گفتار متن آن به خوبی پرده از سیاست ها و برنامه های آتی حکومت علیف برمی دارد.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری داخلی و سیاستگذاری خارجی که دارای ارتباط و تعامل فراگیر با یکدیگر هستند، اثرپذیری فراگیر از همدیگر دارند در مسائل و فرآیندهای گوناگون دارای ماهیت پیوندی به هم هستند و نمایشی از یک سیاستگذاری پیوندی دارند.
ادامه مطلببه رغم درخواست جریان های مختلف سیاسی عراقی و نیز مطالبه مردم این کشور برای خروج نیروهای ناتو و آمریکا از عراق، اخبار حکایت از استمرار حضور این نیروها به بهانه های واهی دارد. در این باره ناتو ادعا کرد که ماموریتهای بیشتری از جمله نقشهای مستشاری و ظرفیتسازی در حمایت از نیروهای وزارت کشور عراق و فرماندهی پلیس فدرال بر عهده خواهد گرفت.
ادامه مطلبجواد ملکیان در گفت وگویی تهدید اعضای کنگره آمریکا با محوریت جمهوری خواهان در خصوص فشار به دولت بایدن برای تخلیه محموله نفتی ایران را بیش از آنکه یک تهدید واقعی بداند یک بلوف انتخاباتی تلقی میکند که در سایه آن سعی بر آن است که جو بایدن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ ایالات متحده آمریکا از هرگونه توافق و مذاکره و رسیدن به یک برگ برنده انتخاباتی در قبال ایران باز بماند.
ادامه مطلبمحسن کشوریان آزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اتصال دو پروژه «کریدور میانی» ترکیه و «کمربند و راه» چین زمینه نزدیکی دو کشور را فراهم کرده و نزدیکی پکن-آنکارا می تواند به خطر خنثی سازی ژئوکونومیکی ایران منجر شود. در صورت پیوند عملیاتی آن دو پروژه به هم، این مسیر بهعنوان تنها شریان زمینی اتصال چین و اروپا ذیل «کریدور چین-آسیای مرکزی-غرب آسیا» مطرحشده و نقش دیرینه دولت ایران را در پیوند آسیا و اروپا خنثی می کند. روابط ریلی ایران با چین را محدود میکند. درواقع جذابیت توسعه کریدور میانی برای اروپا و ترکیه این است که روسیه و ایران را دور میزند.
ادامه مطلبمحمد حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر ایران در رابطه با عربستان همان گونه که عربستان دیدگاه سنتی خود را کنار گذاشت و با رویکردی به آینده از در آشتی با ایران در آمد، ایران نیز از دیدگاه سنتی خود دست بردارد و به عربستان کمک کند تا بتواند موازنه بهتری با آمریکا و اسرائیل بوجود آورد ضرری برای ایران ندارد و می تواند حوزه همکاری های دو کشور را گسترش دهد. در یک رویکرد ملی حتی با در نظر گرفتن مواضع انقلابی همچون حمایت از فلسطین، مبارزه با اسرائیل و کاهش حضور آمریکا در منطقه می توان راهبردهای مختلفی را با عربستان تعریف کرد.
ادامه مطلب