فراز و نشیبهای روابط دو همسایه
علی رضوانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد:تهران و آنکارا در دهه های گذشته با اتخاذ رویکرد پراگماتیک سطح روابط خود را دوستانه نگه داشته اند و در برخی بزنگاه ها نیز از هم حمایت کرده اند.
ادامه مطلبعلی رضوانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد:تهران و آنکارا در دهه های گذشته با اتخاذ رویکرد پراگماتیک سطح روابط خود را دوستانه نگه داشته اند و در برخی بزنگاه ها نیز از هم حمایت کرده اند.
ادامه مطلبحسین امیرعبداللهیان در یادداشتی در روزنامه ملیت ترکیه در آستانه سفر سید ابراهیم رئیس جمهوری کشورمان به آنکارا می نویسد: «سفر آیت الله دکتر رئیسی، رئیس جمهور اسلامی ایران به آنکارا به دعوت جناب آقای اردوغان، رئیس جمهور محترم ترکیه به منظور شرکت در هشتمین دور نشست شورای عالی همکاری جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه انجام می گیرد. سفر ریاست محترم جمهوری ایران در مقطع بسیار حساس فعلی که منطقهی آسیای غربی را در مرکز تحولات بیشماری قرار داده است، انجام می پذیرد. در چارچوب این سفر، سران دو کشور مسلمان، دوست و برادر پیرامون مسائل مهم و مورد علاقه مناسبات دوجانبه، منطقهای و موضوعات بینالمللی بحث و تبادل نظر خواهند نمود. قطعا این سفر تجلی بارز تمایل و اراده جدی سران دو دولت برای گسترش مناسبات در تمامی ابعاد آن است.»
ادامه مطلبدیروز شنبه ایسنا احتمال بازگشت قریبالوقوع سفرای ایران و مصر به دو کشور از زبان مقامات قاره طرح کرد. در همین باره و با توجه به تلاشها در زمینه بازگشت روابط تهران و ریاض و گفتوگوی تلفنی اخیر رئیسجمهور ایران با همتای مصری خود، یک مسئول مصری از بازگشت قریبالوقوع روابط تهران و قاهره به سطح سفیر خبر داد. این را رخا احمد حسن، عضو شورای امور خارجی مصر در گفتوگو با اسپوتنیک عنوان داشت و با اشاره به تبریک پیروزی السیسی در انتخابات توسط ابراهیم رئیسی خبر داد که، بازگشت سفرای ایران و مصر احتمالا بهزودی انجام خواهد شد و تبریک پیروزی عبدالفتاح السیسی از سوی همتای ایرانیاش نشان میدهد که روابط میان تهران و قاهره به بالاترین سطح رسیده است.
ادامه مطلبحسین امیرعبداللهیان در کنفرانس بینالمللی تهران درخصوص فلسطین خطاب به مهمانان حاضر گفت: حضور شما نشانی از دغدغهمندی نسبت به ارزشهای انسانی و یکی از مسائل حل نشده جامعه بینالمللی طی دهههای گذشته یعنی موضوع مهم فلسطین است.
ادامه مطلبابوالقاسم دلفی در گفت وگویی بر این باور است که هرچه تنور انتخابات در سال ۲۰۲۴ داغتر شود، فشار جمهوریخواهان، منتقدان و هجمههای سیاسی و رسانهای علیه دولت بایدن مشخصا در قبال ایران بهشدت افزایش پیدا خواهد کرد و به دنبال آن کاخ سفید دیگر با فراغ بال نمیتواند سیاست خود را در قبال تهران در پیش بگیرد. مضاف بر آن نباید فراموش کنیم که حتی بخشی از دموکراتها هم در مصوبه مجلس نمایندگان رأی به بلوکهکردن مجدد اموال ایران در بانکهای قطر دادند که نشان میدهد حتی بخشی از بدنه دموکرات هم در مقابل بایدن قرار گرفته است.
ادامه مطلبمحمد مهاجری در گفت وگویی تاکید دارد که اگر من هم جای دونالد ترامپ بودم زیر برجام میزدم و از آن خارج میشدم. چون وقتی میدیدم در داخل ایران برخی از جریانهای سیاسی و رسانهای مثل آبخوردن از پشت به تیم مذاکرهکننده خنجر میزنند و به سربازان در حال جنگ دیپلماتیک از پشت تیراندازی میکنند، من هم جای رئیسجمهور آمریکا بودم قطعا به طرف ایرانی اعتماد نمیکردم. به دلیل آنکه وقتی میدیدم در داخل ایران خودشان تیم مذاکرهکننده و دولت را قبول ندارند، چرا من پای این توافق با دولت ایران متعهد بمانم؟!
ادامه مطلبدومین سفر ابراهیم رئیسی در مقام رئیس جمهوری اسلامی ایران به روسیه پیش از ظهر پنجشنبه انجام شد. در بدو ورود رئیسی و پس استقبال الکساندر نواک، معاون نخست وزیر و و سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه در فرودگاه بین المللی ونووکوا مسکو، رئیس جمهور ایران با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود در کاخ کرملین دیدار کرد. به گزارش ایسنا، ابراهیم رئیسی در دیدار با رئیس جمهور روسیه، ضمن ابراز خرسندی از روابط رو به رشد دو کشور، همکاری با روسیه را در راستای سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت دانست.
ادامه مطلبیوسف رستمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با واقع نگری و در اقدامی تحسین بر انگیز با نظر اجماعی کشورهای اسلامی و عربی همراهی کرده و با راه حل تشکیل دو دولت در سرزمین فلسطین که براساس آن «اسرائیل باید به اشغال تمامی سرزمینهای عربی در سال ۱۹۶۷ پایان داده و یک فلسطین مستقل به پایتختی قدس شرقی ایجاد شود.» را به عنوان راه حل پایان درگیری ها و صلح پایدار موافقت کرد. تصویر نمایش داده شده توسط ایران در موضوع فلسطین که توام با عقلانیت و مبتنی بر واقعیات میدانی، صورت گرفته، ناامیدی بسیاری در میان دشمنان ایران و افراد و گروه هایی که وضعیت درگیری های بی حاصل ۷۰ ساله فلسطین اسرائیل نتیجه تندروی ها و تفکرات افراطی آنها بوده را فراهم آورده است.
ادامه مطلبتاکنون تنها خروجی نشستهای منطقهای و فرامنطقهای به قطعنامه سیاسی و غیرالزامآور مجمع عمومی سازمان ملل در تاریخ پنجم آبان/۲۷ اکتبر بازمیگردد که قید الزامآوری برای اسرائیل ندارد. از طرف دیگر به دلیل اختلافات جدی در میان اعضای دائم شورای امنیت و بهویژه مخالفت آمریکا با صدور هرگونه قطعنامهای علیه اسرائیل، این شورا فعلا به بنبست رسیده است. همچنین دیگر تحرکات و نشستهای بینالمللی فعلا راهکار مؤثر و فراگیری برای پایاندادن به جنگ حماس و اسرائیل ارائه ندادهاند؛ بنابراین در مجموع به نظر میرسد که افق پیشرو نمیتواند در صحنه میدانی، وضعیت را برای ساکنان غزه بهبود ببخشد.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: در حالی که اسرائیل اعلام کرده که محاصره غزه را تکمیل کرده و عملا غزه را به شمال و جنوب تقسیم کرده است، نمی توان انتظار داشت پیام های امریکا به ایران و پاسخ های تهران به تهدیدهای امریکا بتواند به راحتی جلوی واکنش گروه های مقاومت را بگیرد. به ویژه که ایران تاکید دارد، گروه های مقاومت مستقل هستند و بر اساس احساس ملی خود عمل می کنند و از ایران دستور نمی گیرند.
ادامه مطلبمحمد مهاجری تاکید دارد که اخیرا بهواسطه حمله حماس و قضایای فلسطین، آمریکاییها مدعی شدهاند که میتوانند دوباره داراییهای آزادشده ما در بانکهای قطری را مسدود کنند. اگر آن چیزی که آمریکاییها میگویند درست باشد و بتوانند پولی را که اکنون باید در حسابهای ما باشد، دوباره مسدود کنند، نشان میدهد که دولت رئیسی، وزارت امور خارجه و مشخصا آقای باقریکنی نتوانسته است در جریان مذاکرات تضمین کافی را از آمریکاییها بگیرد...
ادامه مطلب۱۹ اسفند سال گذشته با امضای بیانیه سهجانبه پکن بین جمهوری اسلامی ایران، پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری خلق چین، این گزاره تحلیلی شکل گرفت که سعودیها بین دوگانه «ریاض–تهران» یا «ریاض–تلآویو»، اولی را برگزیده و احتمالا دیگر عادیسازی روابط عربستان و اسرائیل موضوعیت ندارد. در این خوانش، تصور و پیشفرض آن بود که روند سیاسی «ریاض–تهران» در برابر روند دیپلماتیک «ریاض–تلآویو» قرار دارد و انتخاب هرکدام به معنای کناررفتن دیگری است.
ادامه مطلبسیدابراهیم رئیسی که بامداد دوشنبه (۲۷ شهریور) در صدر هیئت سیاسی و برای شرکت در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحدعازم نیویورک شده بود، شب گذشته (سه شنبه شب) سخنرانی خود را در صحن عمومی این سازمان ایراد کرد. رئیسی برای دومین بار در دولت سیزدهم و با بدرقه حجت الاسلام قمی، نماینده رهبری، محمد مخبر، معاون اول رئیسجمهور و نیز جمعی از وزرا و اعضای هیئت دولت وارد خاک امریکا شد.
ادامه مطلبپیوستن ایران در کنار امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین و البته عربستان به بریکس نیز مانند دیگر اتفاقات جاری در کشور با یک نگاه و واکنش دوگانه همراه شده است. دولت و گروهی از کارشناسان و حتی منتقدان دولت، این اتفاق را به مثابه دستاورد بزرگ دیپلماتیک میدانند که امتیازات مهمی را در حوزه اقتصادی و تجاری به دنبال خواهد داشت و در مقابل برخی تأکید دارند که تداوم تحریمها و لاینحلماندن لوایح FATF، عملا پیوستن ایران به هر پیمان بینالمللی را کماثر میکند. البته مشابه این فضای دوقطبی درخصوص پیوستن ایران به پیمان شانگهای هم مطرح بود و به نظر میرسد این نگاه و خوانش دوگانه همچنان ادامه داشته باشد.
ادامه مطلبابوالقاسم دلفی در گفت وگویی تاکید دارد که فعلا به نظر نمیرسد بتوان از دل تحولات سیاسی، دیپلماتیک و بهخصوص میدانی به این نتیجه رسید که ایران و ایالات متحده آمریکا به یک توافق بزرگتر دست پیدا کرده باشند و تبادل زندانیان دوتابعیتی و آزادسازی اموال بلوکهشده ایران بخشی از این توافق بزرگتر خواهد بود. در این میان مقامات کاخ سفید و دولت بایدن هم مرتب تأکید دارند این توافق فقط در قالب آزادی زندانیان دوتابعیتی است و توافق دیگری وجود ندارد. مقامات دولت رئیسی هم کمابیش همین موضع را گرفتهاند.
ادامه مطلبمیشائیل گاوین، سفیر پیشین آمریکا در بوتسوآنا و کارشناس مسائل آفریقا در شورای روابط خارجی در پاسخ به این سوال که سفر ابراهیم رئیسی به آفریقا، چه پیامی برای واشنگتن دارد، می گوید: این سفر نشان می دهد که کشورهای آفریقایی، از گستره وسیعی از گزینه ها برای انتخاب کشورهایی برخوردارند که خواهان دسترسی و شراکت با آنها هستند.
ادامه مطلبسید بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، با بدرقه علی نجفی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسقط، عصر دیروز برای دیدار با مقامات کشورمان عازم تهران شد و پس از مراسم استقبال رسمی با حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود دیدار و رایزنی کرد. در نشست خبری امیرعبدالهیان و البوسعیدی همه چیز به کلیگویی و پرداختن به موضوعات غیر مرتبط با دستور کار و هدف سفر وزیر امورخارجه عمان به ایران گذشت که مؤید محرمانه بودن پیام این حضور ناگهانی رئیس دستگاه دیپلماسی عمان در تهران است.
ادامه مطلبآنکارا و مشخصا رجب طیب اردوغان از جنگ دوم قرهباغ در سپتامبر سال ۲۰۲۰، اولویت خود را در قفقاز جنوبی بر دسترسی زمینی ترکیه به جمهوری آذربایجان، دریای خزر و در ادامه آسیای میانه و آسیای جنوب شرقی قرار داده است؛ بههمیندلیل محور تحرکات آنکارا در ماههای اخیر به ایجاد دالان موهوم و جعلی زنگهزور بازمیگردد.
ادامه مطلبشوکت میرضیایف، رئیسجمهوری ازبکستان دیروز یکشنبه در اولین سفر رسمی خود از زمان به قدرت رسیدن به تهران سفر کرد. در این سفر که به دعوت رسمی سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری کشورمان، انجام شد دو طرف برای چهارمین بار در دو سال گذشته با یکدیگر دیدار داشتند. از آخرین سفر رئیسجمهوری ازبکستان به ایران بیش از ۲۰ سال گذشته است. تا پیش از این، آخرین سفر رئیسجمهور ازبکستان به تهران در سال ۱۹۹۲ توسط اسلام کریماف انجام گرفته بود. شهریور گذشته نیز رئیس جمهوری اسلامی ایران پس از ۱۸ سال سفری به این کشور آسیای مرکزی داشت.
ادامه مطلبپس از ادعای روز پنجشنبه کاخ سفید در رد هرگونه تلاش پشت پردهای از سوی دولت بایدن برای توافق با تهران و بعد از گزارش میدلایستآی، نمایندگی ایران در سازمان ملل هم روز جمعه هرگونه توافق موقت با آمریکا را تکذیب کرد. در پی انتشار برخی گزارشها مبنی بر نزدیکشدن ایران و آمریکا به توافق موقت، نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد اعلام کرد که «هیچ توافق موقتی بهعنوان جایگزین برجام در دستور کار نیست». هر چند دو طرف (تهران و واشنگتن) اکنون تا حدودی دست به رد تلاشها برای توافق احتمالی زدهاند، اما همچنان اخباری درباره دیدارهای مقامات ایران و دولت بایدن در فضای رسانهای منتشر میشود. همچنانی که پایگاه خبری آکسیوس در گزارشی به نقل از سه منبع آگاه مدعی شد مقامات ایران و آمریکا در ماه می(ماه گذشته میلادی) بهطور غیرمستقیم با یکدیگر در عمان گفتوگو کردهاند.
ادامه مطلبعبدالرضا فرجی راد در گفت وگویی تاکید دارد که نشست فصلی شورای حکام و رفتار آژانس ارتباط بسیار زیادی با فضای سیاسی دارد. قطعا فضای چند روز اخیر بهمراتب مثبتتر از سال گذشته است. به همین دلیل بعید میدانم که اتفاق خاصی برای ایران در نشست پیشرو روی دهد؛ چراکه بعد از سفر پادشاه عمان به ایران آنقدر بستر مناسب شده است که حتی متفاوت از چند هفته گذشته شده که اخباری دال بر تلاشهای اروپا برای فعالکردن مکانیسم ماشه مطرح بود.
ادامه مطلبکریل سمینوف، کارشناس شورای امور بین الملل روسیه، گفت که سفر هیثم بن طارق به تهران در درجه اول، از نقطه نظر دستور کار دوجانبه مهم است. این تحلیلگر خاطرنشان کرد: "تماس های غیرمستقیم به روشی آرام و بدون تبلیغات آشکار برقرار می شوند."
ادامه مطلببه توجه به شرایط و اقتضائات کنونی داخلی در ایران، منطقه و جهان پیرامون برجام، مذاکرات هستهای، تعیین تکلیف زندانیان دوتابعیتی یا تبادل زندانیان، تدوام اختلافات پادمانی و...، سفر سلطان هیثم بنطارق در یک سناریولوژی میتواند دربرگیرنده اهدافی مختلف باشد. نکتهای که رسانهها و تحلیلگران عموما درباره حضور پادشاه عمان در تهران از روی آن به سرعت رد میشوند، ناظر بر اهمیت این سفر برای ارتقای روابط دوجانبه تهران-مسقط است.
ادامه مطلبعلی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون که قریب دو سال از سکانداری دکتر امیرعبداللهیان در دستگاه دیپلماسی می گذرد در یک ارزیابی اجمالی می توان اذعان کرد که نحوه عملکرد مجموعه سیاست خارجی در برخی اولویتها از جمله تقویت روابط با همسایگان، عضویت در سازمان شانگهای، گسترش روابط با روسیه و چین، افزایش مبادلات خارجی بویژه با همسایگان و ارائه تسهیلات به ایرانیان و دیپلماسی فرهنگی با موفقیت چشمگیر همراه بوده است.
ادامه مطلببا توجه به نقشآفرینی پررنگ شورای عالی امنیت ملی و مشخصا شخص دبیر در تحولات دیپلماتیک منطقهای سال گذشته و تلاشهای شمخانی درخصوص امضای توافق سهجانبه پکن و احیای روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در اسفند ۱۴۰۱ دو سناریوی کلان برای رفتن او (علی شمخانی) مطرح است. در سناریوی نخست این احتمال وجود دارد که با قطعیشدن برکناری شمخانی سعی شده است احیای مناسبات تهران - ریاض به نام او کلید بخورد که خروج آبرومندانهای را از شورای عالی امنیت ملی داشته باشد. اما در مقابل این احتمال نیز مطرح است که فارغ از برخی حواشی برای خانواده شمخانی و شخص او در سایه اعدام علیرضا اکبری، این جدال درون اصولگرایان با محوریت پایداری بوده که باعث شده است علی شمخانی از شورای عالی امنیت ملی کنار گذاشته شود.
ادامه مطلبگفتههای محمد مرندی که عنوان مشاور رسانهای تیم مذاکرهکننده هستهای ایران را دارد و نیز بیانیه پایانی گروه ۷، خبر از یک شکاف درباره ارزیابی متفاوت و حتی متضاد تهران و غرب از مذاکرات هستهای و آینده برجام میدهد. از یک سو برخی مقامات ایران و تیم مذاکرهکننده دولت رئیسی مدام از آمادگی خود برای ادامه گفتوگوها و جمعبندی درباره توافقات صورتگرفته در وین برای احیای برجام میگویند، در مقابل غرب با وجود آنکه «دیپلماسی» را تنها راهحل نظارت در همه ابعاد با محوریت فعالتهای هستهایش میداند؛ اما بر راهکاری «مشابه با برجام» تأکید دارد.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: این طور به نظر می رسد که سفر رئیس جمهور به سوریه بعد از آن انجام شد که بن بست در روابط ایران و غرب به ویژه بر سر مذاکرات هسته ای بیش از پیش نمایان شده است.
ادامه مطلبهمه چیز از اخطار روز پنجشنبه رئیسی به طالبان در جریان سفر یکروزه او به استان سیستانوبلوچستان شروع شد. رئیسجمهور پس از پروژه راهبردی توسعه سواحل مکران، کشت و صنعت مکران کنارک و جاذبه گردشگری دماغه راشدی در سخنانی به نقش مخرب طالبان در کمبود آب در استان سیستانوبلوچستان پرادخت و اذعان کرد که «اگر کارشناسان ما کمبود آب را تأیید کنند، حرفی نداریم؛ وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود و این مسئله چیزی نیست که مشمول مرور زمان شود».
ادامه مطلبوحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: «حسادت همسایگان» نسبت به شکوه و عظمت کشورمان برانگیخته شده و آتش زیر خاکستری برای نسل های آتی در ایران است و آذربایجان نمونه بارز آن علنی شده است.
ادامه مطلبابوالقاسم دلفی در گفت وگویی تاکید دارد: با دست فرمانی که دولت رئیسی از زمان روی کار آمدنش برای مذاکرات هستهای با سایه سنگین جریانهای خاص داخلی و همچنین دخالتهای روسیه در پیش گرفت، نهایتا برجام به اعتقاد من دیگر قابل احیا نیست. از طرف دیگر با توجه به مواضع تهران و همچنین اتفاقاتی که از سال گذشته شکل گرفته است، اروپا و آمریکا را هم به نتیجه مشابه رساندهاند که برجام ظاهرا تمام شده است. به همین دلیل بسیار بعید میدانم، مذاکرات هستهای از سر گرفته شود و حتی در صورت ازسرگیری مذاکرات هستهای، دستور کار آن احیای توافق سال ۲۰۱۵ باشد. البته این را هم باید گوشزد کنم که یک صورت کلی از برجام وجود دارد؛ چراکه اکنون هیچ کشوری تمایل ندارد بهصورت رسمی مسئولیت شکست گفتوگوها و مرگ برجام را بپذیرد. بههرحال تبعات توقف رسمی مذاکرات و مرگ برجام برای همه طرفین بسیار زیاد است.
ادامه مطلب