آنکارا هم معادله "اول داعش بعد اسد" را پذیرفت

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده امریکا با ترکیه به توافق رسید تا به یک طرح نظامی مشترک با هدف از بین بردن خطر شبکه داعش از مرزهای ترکیه – سوریه برسند. به نظر می رسد این طرح بخشی از توافق این دو متحد باشد، بعضی از کارشناسان بر این اعتقادند که دو طرف بازی مشترکی را آغاز کرده اند به این ترتیب که جنگنده های امریکایی از پایگاه استراتژیک انجرلیک که می تواند کمک شایانی به حملات هوایی امریکا علیه مواضع داعش کند، استفاده کنند در مقابل ترکیه منطقه هائلی به طول 98 کیلومتر و عمق 40 کیلومتر واقع در منطقه مرزی مارع – جرابلس ایجاد کند. این منطقه ای است که امروزه به منطقه ای علیه نفوذ داعش تبدیل شده است.

منابع متعدد می گویند که دو طرف توافق کرده اند نام این منطقه را «آزاد شده از داعش» بنامند. به این دلیل که واشنگتن اصرار دارد هیچ بهانه ای به سوریه و روسیه و ایران داده نشود که از آن بوی دخالت نظامی ترکیه با چراغ سبز امریکا در سوریه به مشام برسد. امریکا به خواسته ترکیه ایجاد منطقه هائل را پذیرفته و هدف اصلی آن نیز حمله مشترک امریکا – ترکیه به مواضع داعش است نه مبارزه با بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه.

بر اساس آن چه امریکایی ها می گویند حمله به مواضع داعش تنها محدود به جنگنده های امریکایی از طریق پایگاه نظامی انجرلیک خواهد بود و در صورت نیاز از جنگنده های ترکیه استفاده خواهد شد. به این ترتیب منطقه مذکور منطقه هائل محسوب نخواهد شد و از توپ خانه های دوربرد ترکیه نیز تنها در صورت لزوم استفاده خواهد شد.

برای همین ترکیه نیروهای نظامی خود در مرز با سوریه به ویژه خط مارع – جرابلس را تقویت کرده و بعد از آن که نیروهای داعش در شمال غرب سوریه به سمت محل حضور نیروهای ارتش آزاد مخالفان سوری به حرکت در آمدند، تحرکات خود را تقویت کرده است. پیش بینی می شود بعد از پاک سازی شهرهای سوری از لوث داعش اداره آن شهرها به ارتش آزاد سپرده شود. به این ترتیب ترکیه امیدوار است از نفوذ حزب اتحاد میهنی به طرف غرب نیز جلوگیری کند، در عین حال می تواند منطقه امنی در داخل سوریه برای سوری هایی که از خشونت جاری در سوریه فرار کرده اند نیز به وجود آید. یعنی همان چیزی که ترکیه از قبل به دنبال آن بود.

این همه در حالی است که احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه اصرار دارد بگوید که ترکیه بخشی از جنگ جاری در منطقه نیست و همچنان در موضع تدافعی قرار دارد، برای توجیه مواضع خود نیز حملات اخیری که به مرزهایش شده است را بهانه می کند.

اما سوال این است که برای منطقه هائل چه پیش خواهد آمد؟ حضور جنگنده های امریکایی در فرودگاه انجرلیک برای حمایت بیشتر از حملات هوایی امریکا علیه داعش در خاک عراق و سوریه است، بنابراین انتظار می رود اجازه داده نشود که هواپیماهای مسافربری یا تجاری از حریم هوایی این منطقه عبور کنند. این به آن معنا است که منطقه پرواز ممنوع در طول این نوار مرزی به وجود خواهد آمد که اجازه پرواز به هیچ هواپیمای دیگری را نخواهد داد. آنکارا تاکید کرده است اتاق های مراقبت مرزی برای در نظر گرفتن اوضاع چه در داخل چه در خارج از این منطقه مرزی، یعنی در طرف سوری تشکیل خواهد شد. این منطقه مورد حمایت هواپیماهای ترکی و امریکایی قرار خواهد گرفت اما هیچ گونه ورود نیروی زمینی نظامی ترکی به این منطقه در کار نخواهد بود و مراقبت از آن تنها از طریق دستگاه های الکترونیکی و مخابراتی انجام خواهد شد.

آنکارا با واشنگتن توافق کرده است که به هیچ وجه عملیات خود را از این منطقه گسترده تر نکند، اما تکلیف کردهای متحد با واشنگتن چه خواهد شد، به خصوص که می بینند می توانند به همراه متحدان سوری خود بعد از بیرون راندن داعش از مناطق مذکور جای آنها و جای حزب اتحاد دموکراتیک کردستان را بگیرند؟ گویا قرار است جایی برای کردها برای پر کردن این خلاء وجود نداشته باشد. این بدان معنا است که از نقش حزب دموکراتیک کارگران کردستان علیه داعش کاسته خواهد شد، اما حتی اگر امریکا بخواهد کردها را خارج از این معادله قرار دهد باز هم مشکل کردها به قوت خود باقی می ماند. از این رو بسیاری از کارشناسان بر این اعتقادند که ترکیه ناچار است دوباره عملیات صلح با کردها را آغاز کند. در عین حال ایالات متحده نمی خواهد که حزب دموکراتیک کارگران کردستان نیروهای خود را از شمال سوریه خارج کند اما هم زمان خواستار رویارویی این حزب با ترکیه نیز نیست برای این که رویارویی باعث تقویت داعش می شود.

این در حالی است که ترکیه نیز مادامی که حزب اتحاد دموکراتیک کردستان در سوریه فعالیت می کند به آن نیاز دارد. به مجرد هر گونه تهدیدی علیه منطقه هائل ترکیه به نیروهای این حزب نیاز دارد. از این رو واشنگتن بر این باور است که آنکارا باید حزب اتحاد دموکراتیک را حتی به طور غیر مستقیم شریک خود قلمداد کند چرا که در غیر این صورت جنگ با داعش بسیار سخت خواهد شد. از سوی دیگر ترکیه نمی تواند علیه کردها وارد جنگ شود در حالی که ثبات داخلی نداشته باشد.

به نظر می رسد ترکیه نیز با معادله واشنگتن مبنی بر «اول داعش بعد اسد» کنار آمده چرا که با توجه به تنگنای عمیق سیاسی در سایه قطب بندی های داخلی چاره ای جز کنار آمدن با این واقعیت و راه رفتن بر روی طناب امریکا را نمی بیند.

منبع: الاخبار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11