تغییر در آتن، دگرگونی در اروپا

دیپلماسی ایرانی: پیروزی حزب چپ افراطی سیریزا در انتخابات روز یکشنبه در یونان، بازتاب گسترده ای در سراسر اروپا داشت. پیش از انتخابات، اکثر افراد در اروپا بر این باور بودند که حزب سیریزا و الکسیس سیپراس رهبر جوان این حزب در انتخابات یونان رای خواهند آورد، اما پیروزی آنها با اکثریت آراء به دور از انتظار بود. پیروزی سیریزا برای احزاب مخالف تدابیر ریاضت اقتصادی در دیگر کشورهای اروپایی، چه در جناح چپ و چه در جناح راست، الهام بخش بود. در عین حال، دولت های اروپایی که در خفا نگران فروپاشی توافقات حاصله در نتیجه سال ها مذاکرات برای نجات یونان از سقوط اقتصادی و نگه داشتن این کشور در منطقه یورو بودند، در اقدامی دیپلماتیک به پیروزشدگان در انتخابات تبریک گفتند.

پیروزی حزب سیریزا در مقابل حزب دموکراسی نو آنتونیس ساماراس، تنها اندکی با کسب اکثریت مطلق در پارلمان فاصله داشت. با توجه به قانون انتخاباتی یونان در زمینه اعطای پنجاه کرسی به حزبی که اکثریت آرا را به دست آورده است، حزب سیریزا موفق شد 149 کرسی را در پارلمان یونان تصاحب کند و بدین ترتیب تنها دو کرسی با اکثریت مطلق در پارلمان فاصله دارد. از این رو، آقای سیپراس به سرعت برای تثبیت پیروزی خود وارد عمل شد. بامداد روز دوشنبه وی با نامزدی غیرمتحمل، اما مشتاق، برای ائتلاف وارد گفتگو شد: پانوس کامنوس رهبر حزب یونان مستقل، حزب کوچک جناح راست. آقای کامنوس بلافاصله پس از گفتگوها از توافق دو حزب (برای تشکیل دولت ائتلافی) خبر داد. اگرچه حزب یونان مستقل از نظر ایدئولوژیک اختلاف نظر اساسی با سیریزا دارد، اما به اندازه سیریزا از شرایط پرداخت بدهی یونان خشمگین و به شدت مخالف تدابیر ریاضت اقتصادی است. حزب یونان مستقل 13 کرسی در پارلمان را به خود اختصاص داده است و بدین ترتیب ائتلاف با این حزب تضمین کننده اکثریت مطلق برای حزب سیریزا خواهد بود.

اما برای دیگر کشورهای اروپا، اکنون مسئله حائز اهمیت این است که آقای سیپراس تا چه اندازه بر خواسته خود برای مذاکرات مجدد در مورد برنامه پرداخت بدهی توافقی با گروه سه جانبه متشکل از کمیسیون اروپا، بانک مرکزی اروپا و صندوق بین الملی پول، اصرار می ورزد؟ آقای سیپراس تغییرات در ارزشگذاری بدهی ملی یونان را خواستار شده و استخدام مجدد کارمندان دولتی، افزایش سطح حداقل دستمزد و افزایش کمک هزینه های دولتی را در زمینه های برق و خدمات بهداشتی وعده داده است. رویکرد مصالحه ناپذیر در مقابله با تدابیر ریاضتی حزب سیریزا الهام بخش بسیاری از اروپایی ها بود و در طرف دیگر، دولت های بسیاری از کشورها را لرزانده است.

در این میان، مهمترین واکنش مخصوص به آلمان بود. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در پی نقش برجسته اش در مذاکره بر سر شرایط پرداخت بدهی، در یونان شخصیتی نامحبوب است. با این حال، مرکل برای جلوگیری از تنش ها و تحریک های بیشتر، واکنشی دیپلماتیک به پیروزی آقای سیپراس نشان داد. اما دیگر سیاستمداران آلمانی از ابراز ناخشنودی (در مورد پیروزی حزب سیریزا) خودداری نکردند. گونتر اوتینگر کمیسر انرژی اتحادیه اروپا در بروکسل و یکی از اعضای حزب دموکرات مسیحی مرکل، در گفتگو با شبکه رادیویی آلمان تصریح کرد اگرچه هیچ کسی خواستار خروج یونان از منطقه یورو نیست، اما تغییری دیگر در ارزش بدهی یونان غیرقابل مذاکره است. هانس پتر فریدریش از حزب مسیحی اتحادیه سوسیال (نزدیک به حزب دموکرات مسیحی) یونانی ها را به ادامه اجرای تدابیر ریاضتی ترغیب کرد و گفت پرداخت کنندگان مالیات در آلمان (ملت آلمان) نباید بار بدهی یونان را به دوش بکشند. توماس اوپرمان رهبر حزب سوسیال دموکرات در پارلمان آلمان نیز تصریح کرد دولت یونان بهتر است به جای زیر پا گذاشتن تعهداتش، با فساد در این کشور مبارزه کند.

واکنش ها در فرانسه به کلی متفاوت بود. مارین لوپن و حزب جبهه ملی وی که در نظرسنجی ها از حمایت گسترده ای در فرانسه برخوردار هستند، از سیریزا در پی مخالفت این گروه با تدابیر ریاضتی حمایت کردند. مارین لوپن روز دوشنبه پیروزی سیریزا را در انتخابات پارلمانی یونان تبریک گفت و تصریح کرد مردم یونان سیلی دموکراتیک محکمی بر گوش اتحادیه اروپا نواختند. فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه نیز تبریکات رسمی خود را ابراز داشت؛ اما پیروزی سیریزا احتمالا برای آقای اولاند دردسرساز خواهد شد چرا که جناح چپ را در حزب سوسیالیست اولاند که مانوئل والاس نخست وزیر کنونی فرانسه و وزیر دارایی وی را لیبرال می دانند، برجسته می سازد.

درمنطقه یورو، ایتالیا نزدیکترین شرایط را به یونان دارد. این کشور با بدهی برابر 132 درصد تولید ناخالص داخلی مواجه است و حزب چپ محبوب در این کشور موسوم به جنبش پنج ستاره همانند حزب سیریزا در یونان خواستار پایان دادن به تدابیر ریاضتی است. ماتئو رنزی نخست وزیر ایتالیا اولین شخصی بود که پیروزی آقای سیپراس را تبریک گفت.

آقای سیپراس اعلام کرد ضد اروپا نیست و نمی خواهد یونان از منطقه یورو خارج شود و همه احزابی که از پیروزی سیریزا در انتخابات یونان استقبال کردند، دیدگاهی ضد اروپایی نداشتند. برای برخی احزاب در اروپا، پیروزی سیریزا در یونان به معنای نزدیک شدن به اتحادیه اروپایی است که در پی مشکلات بدهی تدابیر ریاضتی علیه کشورهای عضو اعمال نمی کند.

اما بیشتر اروپایی ها به ویژه استقبال کنندگان از پیروزی سیریزا، بر این باورند که پیروزی این حزب شکست بروکسل بوده است.  در کرملین که فروپاشی منطقه یورو و تضعیف اتحادیه اروپا را یکی از منافع راهبردی خود می داند، نتیجه انتخابات یونان همچون موهبتی الهی بود. ولادیمیر پوتین بدون هیچ تاخیری پیروزی آلکسیس سیپراس را به وی تبریک گفت و تلویزیون ملی روسیه در برنامه ای گزارش داد پیروزی حزب سیریزا به معنی پایان فشارهای اتحادیه اروپا بر یونان است.

منبع: اکونومیست / مترجم: طلا تسلیمی