گام های معکوسی که آمریکا برداشت

دیپلماسی ایرانی: تحلیل گران و صاحب نظران بین المللی به خوبی بر این امر واقفند که اقدامات متعدد تروریستی از ابتدای انقلاب اسلامی تا هم اکنون بر علیه منافع کشور و از سویی  نقش جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با تروریسم در فواصل مختلف نقش مهم و تعیین کننده ای داشته و همیشه خطر گروه های افراطی را در تمامی نشست های بین المللی برای مبارزه با این گروه ها اعلام کرده است؛ از سویی به علل گوناگون سیاسی و ملاحظات برخی از کشورها غربی با تعلل و معیارهای دوگانه سعی در وقت کشی برای مبارزه جدی  با این پدیده های شوم بوده اند.

در شصت و نهمین نشست مجمع عمومی و متعاقبا نشست آتی شورای امنیت در اواخر سپتامبر موضوع روند برخورد با این موضوع از طرف اعضای سازمان ملل متحد و از سویی استفاده از ظرفیت های دیگر سازمان های درگیر در موضوع از جمله سازمان همکاری های اسلامی و جنبش عدم تعهد بیش از بیش کار ساز و مهم تلقی خواهد شد ، تا بتوان از تمامی ابعاد موضوع برخورد با این گروه تروریستی را  مورد واکاوی قرار داد . 

 رویکردی بر میزبانی عربستان علیه گروه تروریستی داعش

با هدف بررسی راه های مقابله با تروریسم وزرای خارجه 11 کشور روز گذشته نشستی را در شهر جده برای مذاکره در خصوص راه های مواجهه با گروه های افراط گرای تروریستی برگزار می کنند. این نشست با هدف تسریع در روند تشکیل ائتلافی بین المللی برای مبارزه با تروریسم برگزار می شود که عربستان پیشنهاد تاسیس آن را در سال 2005 مطرح کرده بود و در آگوست سال جاری با پرداخت 100 میلیون دلار از آن حمایت کرد. کشورهای شرکت کننده در این نشست شامل شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس و سه کشور عربی دیگر از جمله اردن، مصر، لبنان و همچنین ترکیه و آمریکا حضور داشتند . این کنفرانس بررسی تروریسم در منطقه ، گروه های افراط گرای تروریستی و راه های مقابله با فعالیت های آنها مورد نظر قرار گرفت .

اهداف ائتلاف بین المللی مبارزه با تروریسم شامل رفع نیازهای کشورهای در حال توسعه در خصوص آموزش عملیات مبارزه با تروریسم و ممانعت از انفجارهای انتحاری و همچنین همکاری با کشورهای توسعه یافته و سازمان های بین المللی برای حمایت از کشورهای در حال توسعه در زمینه مبارزه با پولشویی، مبارزه با تروریسم و سلاح های شیمیایی و بیوشیمی و هسته ای است. از سویی میان مراکز مبارزه با تروریسم ملی و منطقه ای ارتباط برقرار شده و مشارکت میان آنها در کسب اطلاعات مربوط به حمایت های مالی از گروه های تروریستی و پولشویی تسهیل شود.

جان کری نیز پس از سفر منطقه ای خود به بغداد و امان عازم عربستان شد و ضمن دیدار با مقامات این کشور و همچنین مذاکره با مسئولان ارشد مصر، ترکیه، اردن و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای کسب حمایت های آنها  برای ایجاد ائتلاف گسترده علیه گروه دولت اسلامی به دست آورد. جان کری وزیر خارجه آمریکا در این نشست خواستار تشدید محدودیت درباره حمایت مالی از افراط گرایان و استفاده کامل از پایگاه های منطقه ای از جمله  اهمیت نقش همکاری ترکیه برای انجام پروازهای بیشتر در جنگ با داعش را خواستار شد. هر چند ترکیه برای همکاری دارای ملاحظاتی بوده ولی خروج اتباع ترکیه و همکاری با گروه داعش موضوع مهم وحساسی بود که نشان دهنده این است که میبایست توجه کافی به فرآیند حاصل شود. کری رهبران عرب را به حمایت از تلاش های جدید آمریکا علیه داعش دعوت کرد و گفت کشورهای عربی نقش اساسی در این زمینه دارند.

در پایان نشست 11 کشور شرکت کننده در نشست جده، در بیانیه پایانی موافقت کردند که هر یک از آنها در جنگ فراگیر علیه داعش، نقش ایفا کنند که این نقش شامل جلوگیری از سرازیر شدن تروریست های خارجی از طریق کشورهای همسایه و رویارویی با حمایت مالی از داعش و دیگر افراط گرایان و مبارزه با ایدئولوژی آن که با نفرت همراه است و مشارکت در عملیات امدادرسانی و بازسازی مناطقی که در معرض حملات داعش قرار گرفته است و حمایت از کشورهایی که با خطر بزرگ از سوی داعش روبرو هستند.

رویکرد اصلی آمریکا

آمریکا تمایل دارد مصر ، عربستان سعودی ، امارات متحده عربی و ترکیه هم پیمانان او در جنگ با داعش که قرار است آمریکا رهبری آن را بر عهده داشته باشد، همکاری همه جانبه ای را ایفاد کنند، این موضوع به استناد پیمان قدیمی ای که آمریکا در جریان جنگ آزادسازی کویت در سال 1991 تشکیل شد و مصر و عربستان با ایالات متحده در آزادسازی کویت همکاری کردند ، مصر همچنین در جریان جنگ با تروریسم بعد از حملات 11 سپتامبر با ایالات متحده همکاری های گسترده امنیتی و اطلاعاتی با این کشور داشت. آمریکا برای حملات محدود از پایگاه اینجرلیک استفاده کامل خواهد کرد، ولی دولت جدید ترکیه تمایلی برای مبارزه مستقیم با این گروه از خود را نشان نداده است .آمریکا در نشست مجمع عمومی که هفته آینده در مقر سازمان ملل برگزار خواهد شد، از تمامی راه کارها برای کسب موافقتهای لازم  در چارچوب قوانین بین المللی، قطعنامه های شورای امنیت و قوانین سازمان ملل برای حمله به این گروه استفاده خواهد کرد.

راهبرد جدید 4 ماده ای دولت آمریکا علیه داعش

رئیس جمهوری آمریکا با اعلام طرح راهبردی جدید دولت خود علیه داعش، از افزایش حملات هوایی علیه تروریست ها در سوریه و عراق و اعزام نیروهای بیشتر به منطقه خبر داد.

باراک اوباما در سیزدهمین سالگرد حملات تروریستی 11 سپتامبر طرح راهبردی جدید دولت خود برای مبارزه با تروریسم را اعلام کرد. وی افزایش حملات هوایی علیه مواضع تروریست های داعش در سوریه و عراق و نیز اعزام نیروهای بیشتر به منطقه در چارچوب عملیات حمایتی از ارتش عراق و نیروهای پیشمرگه کرد خبر داد. وی با اذعان به این که داعش یک گروه اسلامی نیست زیرا هیچ مذهبی کشتار افراد بی گناه را روا نمی دارد، گفت: در واقع اکثر قربانیان داعش مسلمانان بوده اند. وی اذعان می دارد داعش همین طور قطعا یک دولت نیست. این یک گروه وابسته به القاعده در عراق بود که از شکاف فرقه ای و جنگ داخلی سوریه برای به دست آوردن اراضی در دو سمت مرز سوریه و عراق، سو ءاستفاده کرد. نه هیچ دولتی و نه مردمی که تحت حکومت آن زندگی می کنند، آن را به رسمیت نشناخته اند. خیلی روشن و ساده، داعش یک سازمان تروریستی است. و هیچ هدفی جز کشتار تمام کسانی که در مسیرش هستند را ندارد.

در منطقه ای که به خونریزی معروف شده، قساوت این تروریست ها منحصر به فرد است. آن ها اسرا را اعدام می کنند و کودکان را می کشند. این گروه زنان را به بردگی گرفته، به آن ها تجاوز کرده و آن ها را وادار به ازدواج می کنند ، آن ها یک اقلیت مذهبی را به قتل عام تهدید و در اقدامی وحشیانه جان دو خبرنگار آمریکایی را گرفته اند ( جیم فولی و استیون ساتلاف .)

اوباما در این سخنرانی اعلام می دارد من به صراحت می گویم که ما تروریست هایی که کشور ما را تهدید کنند، هرکجا که باشند، دنبال می کنیم. این بدان معنی است که من در اقدام علیه داعش در سوریه و همچنین عراق، تردید نخواهم کرد. این اصل اساسی ریاست جمهوری من است: اگر آمریکا را تهدید کنید، پناهگاه امنی پیدا نمی کنید.

اوباما در ادامه در مورد تهدیدات ناشی از داعش و حضور گسترده اتباع غربی در رده های مختلف این گروه می گوید: داعش تهدیدی برای مردم عراق و سوریه، و به طور کلی خاورمیانه (از جمله اتباع، پرسنل و تأسیسات آمریکا) به شمار می آید. این تروریست ها اگر کنترل نشوند، می توانستند تهدیدی فزاینده برای فراتر از منطقه از جمله ایالات متحده ایجاد کنند. هرچند که تاکنون نشانه ای مبنی بر وجود نقشه ای مشخص برای حمله به خاک خود نیافته ایم، اما سران داعش، آمریکا و متحدان ما را تهدید کرده اند. جامعه اطلاعاتی ما معتقد است که هزاران خارجی (از جمله اروپایی ها و چندین آمریکایی) در سوریه و عراق به آن ها پیوسته اند. این جنجگویان که آموزش دیده و در میدان جنگ آبدیده شده اند، ممکن است به کشورهای مبدأ خود بازگشته و دست به حملات مرگبار بزنند.

اوباما با اعلام این طرح چهار ماده ای گفت: هدف ما مشخص است، ما داعش را تضعیف کرده و در نهایت از بین خواهیم برد. وی ضمن خطرناک خواندن تروریست ها برای آمریکا و همپیمانانش تاکید کرد هر چند این تروریست ها تا کنون عملیاتی را در خاک آمریکا انجام نداده اند اما این کشور با طرح راهبردی ضدتروریستی جدید به شکلی فراگیر و  مداوم به مقابله با آنها می رود.

رئیس جمهوری آمریکا بدون اشاره به تاریخی مشخص برای پایان طرح اعلامی خود اظهار داشت: برای از بین بردن غده سرطانی مانند داعش به زمان نیاز است. وی با تشبیه عملیات ضدتروریستی آمریکا علیه داعش با اقدامات پیشین این کشور در یمن و سومالی گفت راهبرد جدید شامل تلاش های دائمی و خستگی ناپذیر برای مقابله با داعش از طریق حملات هوایی و نبرد زمینی نیروهای متفق خواهد بود.

اوباما با رد اعزام نیروی نظامی به عراق به حمایت مشاوره ای مستشاران نظامی آمریکا از ارتش عراق و نیروهای پیشمرگه اشاره کرد و افزود: 475 مستشار آمریکایی آموزش های لازم برای مقابله با تروریست های داعش را به آنها می دهند. به این ترتیب شمار نیروهای مستقر آمریکایی در عراق به هزار و 600 نفر می رسد.

نیروهای آمریکایی مأموریتی برای درگیری نظامی ندارند اجازه نمی دهیم یک بار دیگر درگیر یک جنگ زمینی در عراق شویم ،این نیروها برای حمایت آموزشی، اطلاعاتی و تجهیزاتی از نیروهای عراقی و کرد، لازم هستند. ما همچنین از تلاش های عراق برای تقویت واحدهای گارد ملی جهت کمک به جوامع سنی برای آزادی از کنترل داعش، حمایت خواهیم کرد.

بر این اساس طرح 4 ماده ای دولت آمریکا علیه داعش شامل نبرد سیستماتیک هوایی با حمایت زمینی از طریق نیروهای ارتش عراق و پیشمرگه های کرد خواهد بود. اوباما مقابله با داعش در خاک سوریه را نیز بخشی از این راهبرد عنوان کرد، اما از تاریخ شروع این عملیات سخنی نگفت. این در حالی است که حملات هوایی آمریکا به مواضع داعش در عراق از هشتم آگوست آغاز شده است. بنا بر اعلام پنتاگون در این مدت جنگنده ها و  هواپیماهای جاسوسی آمریکایی با انجام 154 عملیات 212 موضع تروریست ها را منهدم کرده اند.

بخش دیگر این راهبرد شامل حمایت از نیروهای متفق در نبرد با تروریست ها خواهد بود که اعزام مستشاران در همین چارچوب است. همچنین آموزش و پشتیبانی از گروه های میانه رو مخالف در سوریه در دستور کار آمریکا قرار گرفته است. به گفته اوباما این اقدام بهترین اقدام برای مقابله با داعش در سوریه خواهد بود. هر چند وی از ارسال سلاح برای معارضان سوری سخنی نگفت اما رسانه ها هدف اصلی دولت آمریکا را همین امر می دانند.

اوباما از کنگره آمریکا خواسته است از طرح وی برای تقویت معارضان میانه روی سوری حمایت کنند. در حالی که نمایندگان دموکرات کنگره به این خواسته چراغ سبز نشان داده اند اما گمانه زنی ها با نمایندگان جمهوریخواه در این رابطه همچنان ادامه دارد. این رایزنی ها در حالی جریان دارد که مجلس سنا و مجلس نمایندگان آمریکا در ماه نوامبر شاهد برگزاری انتخابات هستند.

سومین بخش از طرح اعلام شده از سوی اوباما شامل هدفمند کردن عملیات ضدتروریستی است که بر اساس آن نبرد آمریکا با تروریسم روی مبارزه با داعش متمرکز شده و به ویژه به دنبال قطع راه های حمایت مالی از این گروه تروریستی است. در این راستا آمریکا به کمک همپیمانان خود می کوشد از رفت و آمد افراد مرتبط با داعش به کشورها با هدف جمع آوری کمک های مالی جلوگیری کند.

مورد چهارم از این طرح نیز مشتمل بر کمک های انسان دوستانه به قربانیان حملات تروریستی و آوارگانی است که طی ماه های اخیر ناچار به ترک خانه های خود شده اند. این کمک ها پیش از این در مورد ایزدی هایی که به خاطر حملات داعش به ارتفاعات سنجار پناه برده و به دلیل بی آبی و بی غذایی در وضعیت بحرانی به سر می بردند، انجام گرفته است.

گام های معکوس آمریکا برای از بین بردن داعش

 طبق گفته اوباما، آمریکا دیگر از داعش حمایت نکرده و برعکس به حمایت از گروه هایی خواهد پرداخت که به عنوان بازدارنده در مقابل این تروریست های خطرناک عمل کنند. وی به صراحت از کمک مالی و نظامی آمریکا به گروه هایی در سوریه که به ادعای وی میانه رو هستند خبر داد.

نمایندگان دمکرات کنگره آمریکا در حال تهیه پیش نویس طرحی هستند که عملیات آموزش و تجهیز گروه های ضد داعش در سوریه را قانونی کنند. هر چند اوباما تاکید کرده که برای گسترش فعالیت های به اصطلاح ضدتروریستی آمریکا علیه داعش نیازی به تایید کنگره نمی بیند اما این اقدام نمایندگان دمکرات می تواند تاییدی بر اقدامات دولت آمریکا با قانونی جلوه دادن آن باشد.

برخی رسانه ها راهبرد جدید آمریکا علیه داعش را در راستای درخواست دولت جدید عراق برای حمایت بین المللی از جبهه مبارزه با تروریسم در این کشور عنوان کرده اند.

بوکو حرام در نیجریه شهرهای بورنو و یوبه را ویران کرده و در اواخر سال 2012 و هنگامی که چندین حمله ی مرگبار انجام دادند ، کنگره خطر بوکو حرام را درک کرد و آن را در لیست گروه های تروریستی خارجی قرار داد. اما این اقدام بعد از یک سال و زمانی که افراد زیادی قربانی این حملات شدند صورت گرفت.

آلمان در نشست جمعه گذشته سران ناتو در انگلیس نیز خواهان شکل گیری ائتلافی بین المللی علیه داعش شده بود. با این حال هنوز تصمیمی از سوی کشورهای اروپایی در این خصوص اتخاذ نشده است. روبرت پینوتی وزیر دفاع ایتالیا طی نشست روز چهارشنبه با همتایان اروپایی اش با بیان این که هنوز وظیفه دقیقی در این خصوص تعریف نشده است بر نبود نقشه دقیقی از سوی اتحادیه اروپا برای پیوستن به آمریکا در این نبرد، صحه گذاشته است. به این ترتیب آنچه که به عنوان شکل گیری "ائتلاف بین المللی" از سوی افرادی مانند مرکل مطرح می شود، همچنان در حد وعده باقی مانده و به مرحله عمل نرسیده است.

اوباما با اظهارات اخیر خود در تلاش است ماموریت نظامی کنونی ارتش آمریکا در عراق را به نوعی برای افکار عمومی کشورش توجیه و شهروندان را برای ماموریت نظامی طولانی مدت احتمالی در این کشور آماده کند. این سخنان همچنین پاسخ به منتقدانی به شمار می رود که معتقدند رویکرد منفعلانه و تعلل دولت آمریکا موجب قدرت گیری تروریست ها در سوریه و عراق شده است.