سیمای پوتین پیش و پس از کریمه

ایراس؛
سیمای ولادیمیر پوتین پیش و پس از کریمه

پژوهش های جامعه شناسان حاکی از آن است که سیمای ولادیمیر پوتین قبل از الحاق کریمه و بعد از آن با هم تفاوت های زیادی دارد. در واقع، این امرحتی بدون ذکر ارقام دقیق به چشم می خورد. گفتنی است که بسیاری از مخالفان تندخوی ولادیمیر پوتین از «جنبش بولوتنایا» حاضرند به خاطر سواستوپول از همه «گناهان» ادعایی او بگذرند.

آیا سیمای ولادیمیر پوتین بعد از تجدید اتحاد تاریخی کریمه با روسیه تغییر زیادی کرده است؟ آیا این سیمای جدید ماندگار است؟ ما از کارشناسان نامدار علوم سیاسی و یک جامعه شناس این سئوالها را کردیم.


ایگور بونین، مدیر مرکز فناوری های سیاسی:

- ولادیمیر پوتین و تیم وی مدت ها قبل از قضیه کریمه فرمولی را طراحی کرده بودند که به موجب آن، او رئیس جمهور همه مردم روسیه است که ملت را یکپارچه می کند. در روسیه هیچ نهاد مهم دولتی غیر از نهاد ریاست جمهوری وجود ندارد. در این شرایط ولادیمیر پوتین حالت «پوشش تفلونی» را پیدا کرده است که چیزی به او نمی چسبد.

رئیس جمهور برای اکثریت قریب به اتفاق مردم روسیه امکان تطابق اطلاعات مورد انتظار و اطلاعات دریافت شده را فراهم می کند. ولی در مواردی که رئیس جمهور حضور ندارد، این تطابق جای خود را به ناسازگاری های فکری می دهد که انتظارات با کارهای واقعی مطابقت ندارد. ولی وقتی پوتین وارد صحنه می شود، همه چیز درست می گردد. درست است که مردم زیادی از فساد مالی و گرانی خدمات شهری، آموزش و خدمات پزشکی ناراضی هستند ولی مردم نه رئیس جمهور بلکه رده های پایین تر قدرت را مقصر می دانند.

در زمان ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین انتظارات جامعه از شخصیت رئیس جمهور به شدت افزایش یافته است. وقتی جامعه شناسان درباره امکان انتخاب شدن افراد دیگر به مقام ریاست جمهوری فکر می کنند، چنین نقطه نظرهایی شنیده می شودکه از نظر اکثریت مردم، کسی نیست که بتواند جای پوتین را بگیرد که این روحیه قبل از کریمه هم وجود داشت. تصادفی نیست که حتی در مرحله اعتراضات گسترده که سیمای ولادیمیر پوتین برای مدتی درخشش خود را از دست داده بود، کسی از سیاستمداران جایگزین پوتین وارد صحنه نشده و به عنوان رهبر مخالفان مطرح نشد.

و حالا کریمه به عنوان عنصر جدید اضافه شده است. کریمه حتی بدون یک شلیک مال روسیه شده است. شمار عظیمی از مردم که از فروپاشی امپراطوری شوروی عقده حقارت داشتند، ناگهان فهمیدند که ما دوباره امپراطوری هستیم. طبیعی است که رتبه سیاسی ولادیمیر پوتین با یک جهش به ارتفاع تصور ناپذیری صعود کرد و تا مدتی آنجا باقی خواهد ماند. ادامه برخورد مردم با ولادیمیر پوتین به یکی از سه سناریو بستگی خواهد داشت که روسیه و غرب میتوانند انتخاب کنند.

گزینه اول. روسیه کریمه را برای خود کافی ندانسته و نیروهای خود را به مناطق جنوب شرقی اوکراین می فرستد. غرب در جواب جنگ سرد و گرم را شروع می کند. بعید است که کار به پیاده شدن نیروهای ناتو بکشد ولی محاصره کامل اقتصادی و حمایت گسترده از همه مخالفان روسیه برای اجرای عملیات جنگی و از جمله اعزام مزدوران قابل پیشبینی است. اقتصاد روسیه طاقت این جنگ را نیاورده و محبوبیت ولادیمیر پوتین هم افت خواهد کرد. گفته خواهد شد که او با دست خود این محاصره را ایجاد کرد. این گزینه احتمال کمی دارد ولی ورود روسیه به کریمه هم احتمال چندان زیادی نداشت. این واکنش پوتین به لغو توافقات ۲۱ فوریه توسط «میدان» و عدم مخالفت کسی از وزیران خارجه کشورهای امضا کننده با این امر بود. ولادیمیر پوتین حوادث اوکراین را به عنوان عملیات سازمان های اطلاعاتی خارجی تلقی کرده و احساس نمود که او را فریب دادند. او در صدد گرفتن انتقام بر آمد.

گزینه دوم. روسیه وارد اوکراین نمی شود ولی غرب باز هم سعی می کند اقتصاد روسیه را تضعیف کند که از نفت ایرانی، گاز قطری و حامل های انرژی عربستان سعودی به این منظور استفاده خواهد کرد. بعد از ورود همه آنها به بازار، درآمدهای روسیه به تدریج کاهش خواهد یافت. این همان گزینه اول است ولی طی مدت طولانی تر اجرا خواهد شد. ممکن است ۵-۴ سال طول بکشد ولی در نهایت امر برای ولادیمیر پوتین عواقب منفی را به دنبال خواهد داشت.

گزینه سوم. دیپلماسی مخفی وارد عمل شده و مواضع روسیه، غرب و اوکراین را هماهنگ می کند. غرب قاطعیت از خود نشان نداده و درباره خطرات برای اقتصاد خود در صورت یورش اقتصادی به روسیه فکر میکند. مردم روسیه ضربات به موقعیت مالی خود را احساس خواهند کرد ولی این ضربات چندان حساس نخواهند بود. ولادیمیر پوتین میتواند استدلال کند که همه این مشکلات در مقایسه با دریافت کریمه و بلند شدن روسیه از روی زانو اهمیت ندارد. او می تواند برنده انتخابات سال ۲۰۱۶ دوما و انتخابات سال ۲۰۱۸ ریاست جمهوری شود.

ولی اگر ولادیمیر پوتین با استفاده از میهن دوستی عمومی به سرکوب مخالفان دست بزند، حتی در بهترین شرایط سناریو خوبی نخواهد بود. او در پیام خود برای پارلمان فدرال به خائنان به ملت و ستون پنجم اشاره کرد.(پوتین البته اخیرا اشاره کرد وجود اپوزرسیون قانونی است و میتواند به صورت قانونمند و متمدنانه فعالیت نماید)


سرگئی مارکوف، مدیر انستیتوی مطالعات سیاسی:

- ولادیمیر پوتین در مرحله کریمه به عنوان کسی رفتار کرد که از هیچ چالشی نمی ترسد. او در گذشته نیز همین اخلاق را از خود نشان می داد ولی الآن نشان داده است که برای اقدامات قاطعانه و حتی استفاده از زور نظامی آن هم نه فقط در اوکراین آماده است. مردم از این وضع راضی هستند. برای آنها از همه مهمتر این است که او اراضی روسی را گرد هم می آورد.

ولی مشکل بتوان گفت در آینده چه می شود. ولادیمیر پوتین با چالش عظیمی روبرو می شود. اگر هیچ اقدامی اتخاذ نشود، در اوکراین روند شدید روسی زدایی و سرکوب عمومی زبان و فرهنگ روسی عملی شده و متخصصین ناتو ظرف مدت ۳-۲ سال ارتش نیرومندی آماده خواهند کرد که ممکن است به کریمه حمله کند. ولی اگر صبر نکند و از حالا اقدام کند که اوکراین هنوز برای نبرد آماده نیست، در سراسر جهان جیغ و داد وحشتناکی بر پا خواهد شد و روسیه با تحریم های شدید غربی روبرو شده و در نبردها با ارتش اوکراین خون ریخته خواهد شد. کریمه را راحت گرفتند ولی آیا تصرف مناطق دونتسک، اودسا، خارکوف و غیره آسان خواهد بود؟

ما در حال حاضر سعی می کنیم مسأله ضمانت های کریمه و روسی زبانان اوکراین را از طریق مذاکرات با غرب حل کنیم ولی غربی ها راه حل مسالمت آمیز را نمی خواهند و می خواهند که بین اوکراین و روسیه جنگ رخ دهد. ولادیمیر پوتین در شرایط دشواری قرار گرفته است و معلوم نیست کدام راه را انتخاب خواهد کرد.

ولی نگرانی ها از آنکه در داخل کشور تعقیب مخالفان شروع شود، اغراق آمیز است. برای مثال، ایلیا پونومارف نماینده دوما علیه پیوستن کریمه به روسیه رأی داد. او را خائن نامیدند و احساس می شد که او را از عرصه سیاست بیرون خواهند انداخت ولی برای او هیچ اتفاق بدی نیفتاده است. رأی مخالف او تأکید کرد که دیگران داوطلبانه و نه تحت فشار رأی دادند. فکر می کنم که ولادیمیر پوتین بر این اعتقاد است که مردم باید به طور آزاد و بدون ترس اظهار نظر کنند.

ولادیمیر پوتین قبل از کریمه هم جایگاه خود را در تاریخ ثبت کرده بود. او در چچن برنده شده و آشوب جدید روسی را متوقف کرده است. او ضمن اتخاذ تصمیم درباره کریمه به فکر مسأله دیگری بود. برنامه های غرب شامل بیرون انداختن ناوگان روسی از سواستوپول و مستقر کردن ناوگان آمریکایی به جای آن بود. به نظر می آید که غرب ضمن اجرای این سناریو روی سرنگونی ولادیمیر پوتین حساب می کرد. جامعه روسی خیانت به کریمه و از دست دادن سواستوپول را به او نمی بخشید.

ولی نتیجه اجرای آن طرح بر عکس انتظارات شد. اعتبار ولادیمیر پوتین تقویت شده و او با عزم جزم خود احترام بیشتر جهانی را به خود جلب کرد. او را تنها رهبری می دانند که زیر بار ضربات واشنگتن نمی رود. او به قهرمان جهانی تبدیل می شود، به خصوص برای افکار عمومی مستقل جهان. ولادیمیر پوتین در رده قهرمانان جهانی جای باراک اوباما را گرفته است که این امر باعث حسادت شدید باراک اوباما میگردد.

مناقشه در اوکراین و الحاق کریمه به روسیه درجه پشتیبانی از ولادیمیر پوتین و تأیید سیاست او را تا ۸۵-۸۲% بالا برده است.

نویسنده : میخاییل زوبوف/ نقل از صفحه فیس بوک دکتر سنایی، سفیر ایران در روسیه