ساختار تحریم، تورم‌ و امنیتی کردن چه کار می کند؟

ما فاقد نظریه تحریم و مقاومت هستیم

۲۴ خرداد ۱۴۰۱ | ۱۲:۰۰ کد : ۲۰۱۲۵۱۶ اخبار داخلی نگاه ایرانی
نویسنده خبر: نعمت الله مظفرپور
نعمت الله مظفرپور در یادداشتی می نویسد: می‌توان گفت ما خیلی نمی دانیم تحریم و مقاومت و سیاست خارجی مقاومتی چیست و «چگونه» است. مقاومت یک مفروض است اما چگونگی آن یک فرضیه شگرف است. 
ما فاقد نظریه تحریم و مقاومت هستیم

دیپلماسی ایرانی: می‌توان گفت ما خیلی نمی دانیم تحریم و مقاومت و سیاست خارجی مقاومتی چیست و «چگونه» است. مقاومت یک مفروض است اما چگونگی آن یک فرضیه شگرف است. 

  • مسلمانان زمانی که با ظواهر اولیه مدرنیته مواجه شدند، در بهترین وضعیت فهم و تفسیری نظامی از آن داشتند و لذا خود نیز دنبال تجهیز قشون خود رفتند. دو سده ای کشید تا درک حداقلی حاصل کرده و بفهمند مساله چقدر سخت و معمایی چند‌مجهولی است. چون فکر و ذهنیت ما قدیمی و یا متفاوت بود و نمی توانستیم امر جدید را بفهمیم. هم ایران و هم عثمانی چنین سیری را داشتند. عثمانی دنبال پرورش گل لاله بود تا اروپائیها را سرجای خود بنشاند و در تولید گل آنها را پشت سر بگذارد! 
  • اکنون هم از فقر حاد نظری رنج می بریم که البته مواجهه با چنین فقری، بیشتر کار اهل فکر و نظر‌ و دانشگاه است. مثلا بعد از چهار دهه تازه فهمیدیم باید به جای کلمه «توسعه» از«پیشرفت و یا تعالی» استفاده کنیم. بعد از نیم قرن هم لابد درک خواهیم کرد که باید از استفاده از کلمه «گفتمان» خودداری کنیم. زیرا گفتمان در تضاد با مکتب و فکر ما است. رهبری حکیم انقلاب اسلامی از این کلمه استفاده نمی کنند.  
  • اصلا قصد سرزنش ندارم بلکه درصدد آسیب شناسی هستم. واقعا خیلی وقوف‌نداریم تحریم چیست و چه کار می کند. نویسنده حاضر است درباره عوارض معنوی – اجتماعی و دینی تحریم استدلال کند که چگونه تحریم و ‌تورم ‌و ‌امنیتی کردن، به مثابه جنگ‌ تمدنی، قبل از زایل کردن حقوق اقتصادی، حقوق مدنی و سیاسی و اخلاق و دین و عدالت و آزادی و خداپرستی و شکرگذاری به خداوند را تعلیق کرده و تولید و‌توسعه علوم انسانی بومی، حاکمیت قانون و جنبش نرم افزاری و کرسی های آزاد اندیشی مطلوب رهبری حکیم انقلاب و‌ مدنیت شیعی را می خشکاند. تحریم اقتصادی تاری است که‌ پودش «امنیتی کردن و تورم» است. ابرعلت بسیاری از مشکلات داخلی از قبیل سوء مدیریت و فساد..... نیز است. تکرار می کنم ما نمی دانیم تحریم چیست. چون کار فکری روی آن انجام نداده ایم. حتی در درک ابعاد تحریم هم دچار قشری نگری شده ایم. 
  • تحریم و امنیتی کردن تشیع را از زایندگی معنوی خارج کرده و با تقدم بخشی مستمر مصلحت و امنیت به عدالت و اختیار؛ تشیع را به سرنوشت اندیشه دینی اهل سنت تبدیل کرده و محافظه کاری را به جای اصولگرایی می نشاند. تحریم و تورم با اضطراری کردن وضعیت زندگی و *پیش بینی ناپذیری* امور، عقل خودحفاظتی که از آن به Self-help rationality تعبیر می کنم (مفهوم خودساخته) را جایگزین عقل سازندگی و همزیستی و تعاون (تعاونوا علی البر و التقوی) می کند. جامعه را اتمیزه و انسان را به گرگ هم و بازیگری مضطرب و پریشان تبدیل می کند.
  • قاعدتا مقاومت در مقابل آن هم مساله پیچیده است. مانند مواجهه مستمندانه ما با مدرنیته، اکنون هم فهم بیشتر نظامی از مقاومت داریم که البته بسیار لازم است. مقاومت و مواجهه با رقبا و دشمنان، بدون تناسب (دکترین تناسب و تدریج) سه گانه امنیت، اقتصاد و حقوق بشر و ... حاصل نمی شود. 
  • انشاالله در گام دوم انقلاب فهمی درست با انباشت اندیشه و کتاب و مقاله درباره تحریم و مقاومت خواهیم داشت. بعد از چهار دهه، فاقد «نظریه مقاومت» هستیم. ایده و عقیده های پراکنده، نظریه نیست. ایدیولوژی مقاومت نیازمند نظریه است. بدون نظریه، هر مسیری رو به شکست است. تازه آن زمان باید بیندیشیم که سیاست خارجی مقاومتی چیست و چگونه است! 
  • این کارها، در صلاحیت «اندیشه سیاسی» است. اندیشه سیاسی مادر سیاست خارجی های بزرگ است. وقتی ما نظریه سالمی نداشته باشیم، هزاران سفر و دیدار و کنش و اقدام و عمل، موفق نیست. آیت الله جوادی آملی معتقد است که مشکلات ما بیشتر از کم نظری است تا کم عملی.

صلوا علی النبی و آله.

نعمت الله مظفرپور

نویسنده خبر

پژوهشگر اندیشه سیاسی و دیپلماسی

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: تحریم نظریه نظریه تحریم مقاومت سیاست خارجی اقتصاد مقاومتی مبارزه با تحریم نعمت الله مظفرپور


( ۷ )

نظر شما :

یک شهروند درجه ۲ ۲۴ خرداد ۱۴۰۱ | ۱۳:۵۳
بیش ۴۳ سال است روش تعامل با دنیا را فراموش کرده ایم
علی صاحب نژاد ۲۴ خرداد ۱۴۰۱ | ۱۸:۳۲
دراین بازه زمانی باخیلی موارد موافق نیستم اما درکلیات مطلب شما عالی بود
سهراب ۲۴ خرداد ۱۴۰۱ | ۱۸:۵۵
فکر میکنم نویسنده محترم معانى کلمه گفتمان را اشتباه متوجه شده اند. گفتمان معادل discourse هست و به معنى سخن، مقال، گفتار، درس و بحث، و… هیچگونه بار ارزشی ندارد خوب یا بد ندارد.
امیر ۲۴ خرداد ۱۴۰۱ | ۲۰:۰۲
استاد! می شود بفرمائید مشکل واژگان توسعه و گفتمان چیست و با تغییر آن، چه مشکلی حل می شود!؟
خسرو ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ | ۲۱:۱۵
ابتدا باید روش های تعامل بین همه ایرانیها را تئوریزه بکنیم بعد نظریه پردازی اجتماعی و فرهنگی و.... ایراد کار ما در 43 سال اخیر نیست بلکه در کل تاریخ مان و به طریق اولی در یکصد سال گذشته که شروع تجدد بوده ، پیدا شده است اگر بین خودمان توافق نسبی وجود داشته باشد و روشهای کلی زندگی و پیشرفت مان را توافق کرده باشیم تحریم ها نخواهند بود که برایش مقاومت طرح کنیم
موحد ۲۶ خرداد ۱۴۰۱ | ۱۷:۲۰
عالی بود. بندهای متفاوتی را اشاره کردید که باید هر کدام را جداگانه تحلیل کرد و بط داد. شاید کم سوادی راهبردی در حکمرانی نیز عنوان مناسبی باشد.
مجتبی فقیهی ۲۶ مرداد ۱۴۰۱ | ۱۵:۱۸
نویسنده محترم نکته ای مهم و نقیصه بزرگی را در جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار داده است و آن کمبود شدید پشوانه تئوریک یا نظریه در بسیاری از امور مهم کشور است. امام خمینی رحمت الله علیه در یک کار بزرگ علمی، نظریه ولایت فقیه را ارائه کردند که حاصل آن تشکیل حکومتی مستحکم در قالب جمهوری اسلامی بود. ولی پس از ایشان لازم بود نظریه های زیر مجموعه کلان نظریه ولایت فقیه در عرصه هایی چون فرهنگ، اقتصاد، سیاست داخلی، سیاست خارجی، روان شناسی, معماری و... طرح شود تا آن تمدن نوین اسلامی مورد نظر مقام معظم رهبری به تدریج شکل بگیرد. به دلیل نداشتن همین نظریه های تکمیلی امور ذکر شده بالا در کشور ما از سیالیت آزاردهنده و بدون ثباتی رنج می برد.