اربیل و کوران تحولات منطقه

نویسنده: شفان ابراهیم

دیپلماسی ایرانی: منطقه کردستان عراق بخشی از ائتلاف سیاسی، امنیتی و نظامی آمریکا در منطقه به حساب می‌آید که وارد ائتلاف مقتدی صدر و سنی‌ها شده است و اهالی آن هرگونه دولتی در عراق را که هویتش را از خارج از مرزها بگیرد، نمی‌پذیرند.

اربیل به آرامی وارد میدان رقابت بر سر انرژی و مسیر حمل و نقل آن به اروپا از طریق ترکیه می‌شود و بر بخش مهمی از گذرگاه‌های زمینی جاده ابریشم جدید و نیز آراء رای دهندگان در مناطق با اهمیتی مانند شنگال و مناطقی در موصل سیطره دارد. این راه‌های زمینی برای روسیه، چین و ایران به ویژه برای رسیدن به دریای مدیترانه از طریق شنگال و شمال شرق سوریه اهمیت زیادی دارد. از این رو اربیل میزبان حملات و موشک هایی است که حامل پیام‌ها و اهداف آشکار هستند.

با توجه به همپوشانی جغرافیایی، انسانی و اقتصادی میان اکثر کشورهای خاورمیانه، دیگر نمی‌توان هیچ رویداد سیاسی و امنیتی را از محیط و رویدادها _ به ویژه دو رویداد جنجال برانگیز کنونی _ جدا کرد.

نخستین رویداد: جنگ روسیه علیه اوکراین

بر اساس این دیدگاه که همه متحدان آمریکا به عنوان بخشی از طرح این کشور علیه روسیه و متحدانش در نظر گرفته می‌شوند.

دوم: پافشاری اربیل، صدری‌ها و دو جناح «عزم» و «تقدم» بر نامزد کردن شخصیتی از حزب دمکرات کردستان عراق برای ریاست جمهوری عراق.

در نتیجه انتقام‌جویی‌ها و پیام‌های سیاسی ارسالی به واشنگتن و اروپا معمولا به سمت ضعیف‌ترین حلقه در این ائتلاف (آمریکا در منطقه) روانه می‌شود.

از این رو حمله موشکی به اربیل سه پیام پیچیده دارد:

- نخست: ادامه مقاومت اوکراین علیه روسیه به معنای انتقال نبرد به مکان یا مکان‌های دیگری است که آمریکا حضور دارد و هر کدام شکل و روش متفاوتی خواهد داشت. چه بسا به زودی شاهد حوادثی مشابه حوادث اربیل در لبنان باشیم یا اینکه از یمن برای به راه انداختن حادثه‌ای مشابه در کشورهای مجاور آن استفاد شود.

- دوم: این حمله از نظر نوع موشک‌های استفاده شده، شمار آنها و اماکن مورد حمله واقع شده در نوع خود نخستین است. از جمله اماکن مورد حمله واقع شده شبکه ماهواره‌ای (kurdistan24) است که متعلق به نخست وزیر اقلیم کردستان است. او کسی است که کمپین تحکیم روابط اقتصادی اقلیم به ویژه در زمینه انرژی را با کشورهای متعددی هدایت می کند که در نهایت به نفع روسیه نیست. جایگاه اقلیم را تقویت می‌کند و باعث برتری آمریکا و اروپا در منطقه به ضرر روسیه و ایران می‌شود.

- سوم: داستان توطئه کردستان عراق به همراه اسرائیل علیه عرب ها و اسلام و این همان چیزی است که تلویزیون رسمی ایران درباره این حمله موشکی بیان کرد.این اتهام در طول دهه‌های گذشته همیشه علیه کردها مطرح شده و عامل فشاری علیه هرگونه خواسته کردها در امکان حضورشان بوده است.

به این ترتیب به نظر می‌رسد منطقه آماده رفتن به سمت تنش بیشتر و گشوده شدن جبهه‌های نظامی در گستره محدود اما با تاثیر زیاد است. بدتر این که آمریکا در قبال آنچه متحدانش در منطقه در معرض آن قرار می‌گیرند، سکوت کرده و این مسئله باعث می‌شود که متحدان واشنگتن نگران گسترش اقدامات مخالفان سیاست‌های آمریکا در منطقه باشند.

با ادامه اقدامات طرف مقابل یعنی چین، روسیه و ایران و از سوی دیگر برخی اقدامات جمهوری‌های عربی برای نابود کردن خواسته‌های ملت ها و حقوق سیاسی قومیت ها، کردستان عراق و مناطق مشابه آن در وضعیت کشمکش باقی خواهد ماند و نه می‌تواند از ائتلاف آمریکا خارج شود و نه می‌تواند با روحیه و فلسفه طرف مقابل هماهنگ شود. در این میان دولت عراق از هرگونه اقدامی عاجز است.

خلاصه اینکه اربیل تا زمانی که مواضع سیاسی کنونی خود را حفظ کند یعنی مواضعی که طی آنها درصدد تثبیت حضور خود در خاورمیانه به عنوان بازیگری اصلی است و از مرزهایش دفاع می‌کند و مخالف مداخلات منطقه ای در امور خود و عراق است، در کوران طوفان‌ها باقی می‌ماند.

مشخصات این درگیری کاملا واضح است و اربیل هنر کاهش اختلافات و دفاع از خود را به خوبی بلد است؛ اما آنچه کم دارد موضع محکم آمریکا برای حمایت از امنیت کردستان است.

منبع: العربی الجدید / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11