بایدن و باتلاق خاورمیانه

نویسنده: آلبرتو فلورس دارکاییس

دیپلماسی ایرانی: در سال 2014 زمانی که ارتش اسرائیل حمله ای را علیه حماس آغاز کرد به اوضاع امروز شباهت داشت: شهرهای اسرائیلی هدف اصابت صدها موشک قرار گرفته بودند و رئیس جمهوری کنونی آمریکا به عنوان معاون باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده امریکا در کاخ سفید حضور داشت. در آن زمان نیز مانند امروز جو بایدن در مقابل بحرانی قرار داشت که ممکن است سراسر خاورمیانه را شعله ور کند. منطقه ای که ممکن است ایران اسلامی، ترکیۀ اردوغان و روسیۀ پوتین و نیز نتانیاهو، نخست وزیر دولت یهود را درگیر کند.

جو بایدن و بنیامین نتانیاهو به خوبی همدیگر را می شناسند. چهارشنبه شب بایدن با نتانیاهو تلفنی تماس گرفت. وی گفت که اسرائیل حق دفاع از خود دارد و انتظار و امید من این است که همۀ اینها هر چه زودتر خاتمه یابد. این دو جمله حاوی خط مشی سیاسی کاخ سفید است: حق دفاع از خود برای دولت یهود و اعمال فشار برای یک آتش بس فوری. این دو به سختی قابل تفاهم است. زیرا امروز مانند سال 2014 دفاع اسرائیل از یک عملیات زمینی به غزه عبور می کند زیرا در عرصۀ دیپلماتیک آمریکا می تواند تا حدی بر نتانیاهو فشار آورد لیکن کانال های مستقیمی با حماس ندارد که به عقیدۀ آمریکا رسماً یک سازمان تروریستی است که نباید با آن وارد مذاکره شد.

در مورد اسرائیل بایدن یک مشکل داخلی نیز دارد. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده در سی سال گذشته بیش از همه دولت های قبل از خود طرفدار اسرائیل بوده و آنچه میان تل آویو و غزه در حال وقوع است، باعث پدید آمدن اختلافات فراوانی میان جناح میانه روی دموکرات ها (همان جناحی که بیش از همه به اسرائیل نزدیک بود) و جناح لیبرال سوسیالیست شده که امروز در کنگره از قدرت بیشتری نسبت به هفت سال پیش برخوردار است.

 رئیس جمهوری آمریکا در تماس خود با بنیامین نتانیاهو در خصوص ناآرامی های بیت المقدس گفت که به منزلۀ فتیلۀ یک جنگ اعلام نشده با حماس هستند. کاخ سفید به رسانه ها خبر داد که در روزهای اخیر مقامات وزارت امور خارجۀ کشورش در حدود سی تماس تلفنی با رهبران اسرائیلی و فلسطینی و به ویژه با رهبران کشورهای عربی  که می توانند نقش میانجی را ایفاء کنند برقرار کرد. کشورهایی چون مصر، اردن و قطر که روابط مستقیمی با حماس دارند. لیکن برای برقراری یک صلح یا یک آتش بس نهایی لازم است با کشورهایی که موشک در اختیار غزه قرار می دهند، یعنی ایران و حزب الله لبنان دست و پنجه نرم کرد.

وضعیتی که ممکن است آمریکا را به نوعی باتلاق خاورمیانه بکشاند که بایدن دوست داشت به هر قیمتی از آن برحذر بماند. راهبرد وی در سیاست خارجی در وهلۀ اول برپایۀ مقابله و مواجهه با چین استوار است. به نظر می رسد که بحران اسرائیل و فلسطین وی را غافلگیر کرده است. وی مایل است موضع محتاطانه ای اتخاذ کند لیکن رویدادها ممکن است وی را به اتخاذ تصمیمات جدی تری وادار کند.

منبع: رپابلیکا / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11