آیا تصمیم بایدن برای پایان دادن به جنگ یمن پیامی به ایران است؟

نویسنده: محمد المنشاوی

دیپلماسی ایرانی: تصمیم جو بایدن فرصتی برای نشان دادن تغییری بزرگ در سیاست خارجی دولت جدید از دولت سلف خود، دونالد ترامپ بود، و همچنین این پیام را به عربستان سعودی مخابره می کند که باید مواظب باشد، حمایت ایالات متحده از سایر موضوعات مهم دیگر را نیز از دست ندهد. 

7 سال پیش، عادل الجبیر، سفیر عربستان در ایالات متحده، آغاز جنگ یمن را در واشنگتن کلید زد و دیروز، پنجشنبه، در مقر وزارت امور خارجه در واشنگتن، جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا خواستار پایان آن، و پایان حمایت و فروش تسلیحات به ائتلاف نظامی به سرکردگی عربستان شد، و از انتصاب آقای تیم لندرینگ به عنوان نماینده ویژه برای حل بحران یمن خبر داد. 

واشنگتن از چند سال قبل، سوخت رسانی به هواپیماهای سعودی در آسمان را متوقف کرده بود و تعدادی از ناظران تایید کردند سعودی ها آینده این طرح را دیده بودند، این یک وعده از سوی بایدن در کارزار انتخاباتی اش بود و باید انجامش می داد، چه بسا سعودی ها اقداماتی برای کاهش هر گونه آسیب احتمالی به عملیات نظامی شان را انجام داده باشند. 

دیوید دو رچ، کارشناس نظامی و مشاور دانشکده دفاع ملی پنتاگون، می گوید: احتمالا سعودی ها قطعات یدکی و مهمات را ذخیره کرده اند تا در صورت تعلیق ورود اسلحه توسط دولت بایدن، بتوانند عملیات خود را ادامه دهند. 

این تصمیم بایدن مورد استقبال بسیاری از قانونگذاران دو حزب آمریکایی قرار گرفته است. کریس مورفی، سناتور دموکرات در توییت خود نوشت: اقدامات امروز رئیس جمهوری اولین گام اساسی برای پایان دادن به این کابوس است. 

انگیزه های داخلی

تصمیم بایدن فرصتی برای نشان دادن یک تغییر بزرگ در سیاست خارجی دولت پیشین او، دونالد ترامپ است، که بین نهادهای آمریکایی از محبوبیت خاصی برخوردار نیست. به این ترتیب او این پیام را به دولت عربستان سعودی داد که باید مراقب باشد حمایت ایالات متحده از دیگر مسائلی که از اهمیت ویژه ای برخوردارند را از دست ندهد. 

ساموئل رامانی، محقق امور بین الملل دانشگاه آکسفورد، طی مصاحبه ای با شبکه الجزیره گفت: تصمیم بایدن برای تعلیق حمایت از عربستان و مداخله نظامی امارات در یمن امری تعجب آور نیست. از زمان قتل خاشقجی در سال 2018، اجماع دو حزب در کنگره درباره جنگ یمن تغییر یافته و دوناد ترامپ آخرین خط دفاعی عربستان سعودی بوده است. 

وی افزود: بایدن در جریان مبارزات انتخاباتی خود متعهد شد که حمایت آمریکا از مداخلات نظامی عربستان در یمن را خاتمه دهد و حال این تصمیم به امری حتمی الوقوع تبدیل شده است. 

دیوید مک، سفیر سابق آمریکا در امارات متحده عربی و کارشناس فعلی در شورای آتلانتیک در واشنگتن، نیز به نوبه خود تصمیم بایدن را پاسخی به چندین تحول شدید در افکار عمومی آمریکا و مواضع کنگره دانست، به ویژه که نزاع در یمن به شدت پیچیده است و درک آن برای شهروندان آمریکایی و همچنین اکثر اعضای کنگره سخت و دشوار است. 

دیوید مک، همچنین افزود: آنچه امریکایی ها می دانند این است که این جنگ سال هاست در جریان است و رنج هایی بس بزرگ بر پیکره جامعه انسانی یمن گذاشته و این را نیز به خوبی می دانند که سعودی ها طرف اصلی خارجی درگیری ها هستند و حکومت فعلی عربستان نیز چهره ای بسیار زشت در بسیاری از موضوعات بشردوستانه و حقوق بشری دارد که از مهمترین آنها جنگ یمن است. 

مک همچنین گفت: اگر ترامپ از وتو استفاده نکرده بود، حمایت آمریکا یک سال پیش به دلیل رای گیری در هر دو مجلس کنگره، به نفع توقف حمایت واشنگتن از ائتلاف سعودی، اماراتی پایان یافته بود. 

شبح ایران

برخی مفسرین مسائل فوق الذکر را با تصمیم بایدن و تمایل دولتش به برقراری رابطه برای بازگشت به مذاکرات با تهران در مورد مسائل توافق هسته ای مرتبط دانسته اند. 
 
ساموئل رامانی در مصاحبه خود با شبکه الجزیره در این باره گفت: تصمیم بایدن برای پایان دادن به حمایت از مداخلات نظامی به رهبری عربستان در یمن تا حد زیادی، مستقل از ارتباط وی با ایران است. 

با این حال، وی اظهار داشت که این گام می تواند به عنوان یک حسن نیت به ایران تلقی شود، اما بزرگترین نمود حسن نیت هنگامی ظهور و بروز پیدا می کند که حوثی ها دیگر در رده گروه های تروریستی طبقه بندی نشوند. 

به نظر دیوید مک، واشنگتن و تهران دارای موضوعاتی به مراتب مهمتر از یمن هستند. 

وی می گوید: تصمیم بایدن هیچ گونه لطفی به ایران در پی نخواهد داشت، اما این احتمال وجود دارد که محافظه کاران دوست داشته باشند عربستان و ایالات متحده در قضیه یمن با هم دست و پنجه نرم کنند. 

دیوید دی رش، نیز به نظرش هر گونه ارتباط بین تصمیم بایدن در خصوص یمن و گشایش مورد انتظار در قبال ایران را مردود می داند و در این باره به الجزیره گفت: "من گمان نمی کنم رابطه ای بین تمایل بایدن برای دلجویی از ایران و تصمیم قطع حمایت از عربستان وجود داشته باشد." 

وی افزود: گرچه بایدن مشتاق است دوباره به توافق هسته ای بپیوندد، اما نمی خواهد امتیازات زودهنگامی در این مذاکرات بدهد. 

منبع: الجزیره / ترجمه: محمد جوزدانی