عبقیق پاشنه آشیل آرامکو بود (بخش دوم و پایانی)

دیپلماسی ایرانی: حمله 14 سپتامبر به خاک عربستان سعودی که شرکت ملی نفت سعودی، آرامکو، را وادار ساخت مهمترین تاسیسات در زیرساخت های نفتی و گاز طبیعی خود یعنی مجموعه پالایش گاز عبقیق را تعلیق کند، کابوسی دیرینه بود که نهایتا به حقیقت پیوست و به قیمت حذف 5.7 میلیون بشکه نفت خام از تولید روزانه عربستان تمام شد. مقامات سعودی سعی دارند به بازارهای نفت و گاز طبیعی جهانی اطمینان دهند که توانایی از سرگیری میزانی از این تولیدات را دارند، اما بر خلاف اظهارات اولیه مبنی بر ازسرگیری همه تولیدات در فاصله زمانی اندک، ریاض 16 سپتامبر اعلام کرد که جبران آسیب های حمله به تاسیسات عبقیق و اتمام تعمیرات می تواند هفته ها یا حتی ماه ها طول بکشد.

اثر خاموش کوتاه مدت

مقامات سعودی اعلام کرده اند که با خارج کردن نفت از قبل فرآوری از ذخایر خود، سطح صادرات قبل از حملات را حفظ خواهند کرد. عربستان از اواخر ماه ژوئن به بعد حدود 187.9 میلیون بشکه نفت خام در انبارها ذخیره کرده که یعنی حتی در صورت کاهش 5.7 میلیون بشکه در روز از فرآیند تولید می تواند برای حدود 71 روز سطح صادرات قبلی را حفظ کند. اما همه نفت خام موجود در ذخایر عربستان یکدست و یک نوع نیستند. تاسیسات نفتی در عبقیق و خوریس اساسا نفت فوق سبک عربی و نفت سبک عربی تولید می کنند که استفاده از آنها برای پالایشگاه ها ساده تر است، اما عمدتا قیمت تمام شده آنها از نفت متوسط عربی و نفت سنگین عربی که تولید متداول تری در عربستان به شمار می روند، گران تر تمام می شوند. عربستان سعودی از خریداران آسیایی خواسته است که با توجه به کمبود نفت خام سبک تر، نفت خام در کیفیت های پایین تر را با تخفیف در قیمت قبول کنند. اما نهایتا می توان گفت که تاثیرات اولیه کمبود تولید نفت سعودی در بازار جهانی کمتر از حدانتظار بوده است. سیاهه نفت خام تجاری 2.931 میلیارد بشکه نفت خام، نزدیک به میانگین 5 ساله در شرایط عادی، است. در ایالات متحده سیاهه نفت خام تجاری به 416.1 میلیون بشکه می رسد که آن هم متداول میانگین 5 ساله محسوب می شد. اما دلیل بالا بودن رقم سیاهه نفت خام ایالات متحده افزایش سطح تولید در سال های 2014 تا 2016 بوده که عربستان سعودی و متحدانش از تولیدات خود کاسته بودند. جدای از ذخایر نفت خام تجاری، بیشتر مصرف کنندگان بزرگ نفت همچنین می توانند به استفاده از ذخایر استراتژیک نفتی خود روی آورند. برای نمونه، ذخایر استراتژیک ایالات متحده به 645 میلیون بشکه می رسد و آژانس بین المللی انرژی می تواند در صورت نیاز خارج کردن نفت از ذخایر استراتژیک را مدیریت کند. اما نگرانی هایی درباره کیفیت و مکان ذخایر جهانی نفت خام وجود دارد. برای نمونه، دریافت نفت شیرین سبک که از ذخایر استراتژیک ایالات متحده خارج شده باشد، می تواند چندین هفته طول بکشد.

مشکلات آتی

به طور خلاصه، دست کم برای چندین ماه نفت کافی در بازار جهانی وجود خواهد داشت که بتواند افت تولید عربستان را جبران کند. با این حال، اگر تعمیرات و جبران آسیب ها در تاسیسات عبقیق طول بکشد یا اینکه دیگر پالایشگاه های سعودی مورد حملات مشابهی قرار بگیرند و بر صادرات نفت خام عربستان تاثیر بگذارند و سطح صادرات را برای مدت زمانی طولانی تری پایین بیاورند، ریاض دیگر توانایی جبران کاهش کنونی تولیدات را نخواهد داشت.

شاید مهمترین مساله برای عربستان سعودی این باشد که اگر قیمت ها افزایش یابد، می تواند اتحاد کنونی اوپک پلاس را از بین ببرد. اگر قیمت نفت در نتیجه ضرر عربستان بالا برود، روسیه، عراق، الجزایر، آنگولا و چندین تولید کننده دیگر نفت به مراتب کمتر به ادامه کاهش صادرات زیر سطح تولید کنونی تمایل خواهند داشت. و وقتی که این اتحاد در هم بشکند، احتمال اینکه عربستان بتواند پس از تولید مجدد در ظرفیت کامل این اتحاد را از نو برقرار سازد بسیار اندک است. بالعکس، ممکن است که عربستان و متحدانش در شورای همکاری خلیج فارس مجبور شوند هزینه حفظ سطح قیمت را بپردازند.

این حملات برنامه های عربستان سعودی را برای آغاز عرضه عمومی سهام آرامکو که پیش بینی می شد از اوایل ماه نوامبر آغاز شود، نقش بر آب کرده اند. طبق گزارش های منتشر شده، آسیب های وارد آمده پادشاهی سعودی را به تعویق عرضه عمومی وا داشته است. احتمال اینکه عربستان پیش از تعمیرات کل تاسیسات نفتی خود عرضه عمومی سهام آرامکو را آغاز کند، بسیار اندک است. اما حتی پس از تعمیرات ساختمان های آسیب دیده، آسیب به حسن شهرت شرکت آرامکو همچنان باقی خواهد ماند. سرمایه گذاران به طور قابل درکی نگران احتمال حملات دیگر خواهند بود. اما مساله دیگری که می تواند به کاهش اشتیاق در خرید سهام آرامکو منجر شود، عدم شفافیت درباره وقایع اخیر است. عربستان سعودی پس از حمله در انتشار اطلاعات آهسته عمل کرد. به علاوه، عربستان تقریبا همه رسانه های داخلی را درباره اتفاقات اخیر به خاموشی فراخواند و اطلاعات دقیقی درباره میزان خسارات وارده آمده به تاسیسات منتشر نکرد.

نهایتا اینکه این حملات میزان تاثیرگذاری واردات نفت خام از خاورمیانه بر بازار ایالات متحده به رغم افزایش تولید داخلی نفت و کاهش سطح واردات از این منطقه را آشکار ساخت. بسیاری در ایالات متحده امیدوار بودند که تولید فزاینده این کشور را از اختلالات شدید در خاورمیانه مصون کند و امکان اتخاذ رویکردی آزادانه تر را برای واشنگتن فراهم آورد. اما پس از این حمله، قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت که شاخص نفت ایالات متحده به شمار می رود، به دنبال نفت خام برنت به شدت افزایش یافت. این اتفاق واقعیت آسیب پذیری بازارهای نفتی و اقتصاد ایالات متحده در برابر بی ثباتی های خاورمیانه به رغم عدم استفاده از انرژی منطقه را به نمایش گذاشت.

منبع: استرتفور / مترجم: طلا تسلیمی