تلاش نتانیاهو برای استفاده از ظرفیت روسیه برای عدم حضور ایران در جولان

عبدالرحمن فتح الهی - فرودگاه تی-۴ واقع در ریف شرقی حمص ‌اکنون نقطه کانونی تنش نظامی تل آویو و دمشق است. این فرودگاه دارای ۵۴ آشیانه برای انواع جنگنده ها و بالگردهای نظامی و دو باند پرواز است که طول یکی از آنها به سه کیلومتر می رسد. بسیاری معتقدند که هدف اسرائیل از حملات مکرر به تی-۴ دور کردن ایران وحزب الله از جنوب سوریه و مرزهای شمال خود است. لذا به نظر می رسد تا زمانی که تل‌ آویو به تضمین مورد نظرش در این خصوص نرسد همچنان تی-۴ می تواند سیبل حملات مجدد اسرائیل باشد. دیپلماسی ایرانی تحلیل دقیق تر شرایط را در گفت وگویی با حسن هانی زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه در میان گذاشته است که در ادامه می خوانید:

حمله 9 ژوئیه اسرائیل به پایگاه تی – 4 دومین حمله به این پایگاه محسوب می شود. اساسا هدف اسرائیل از هدف قرار دادن این پایگاه چیست؟ به واقع اهمیت این پایگاه برای تل آویو در چه پارامترهایی خلاصه می شود؟

طی یک سال گذشته با از میان رفتن داعش و پیشرفت های ارتش در خاک سوریه که سبب قدرت گرفتن جریان مقاومت شده بود موجب شد تا آرایش سیاسی و نظامی ترکیه - آمریکا در خاک سوریه تغییر یابد. متعاقب این شرایط هم رژیم صهیونیستی به دنبال تغییر آرایش نظامی خود در مرزهای مشترکش با سوریه برآمد تا بتواند نگرانی خود را بعد از پاکسازی کامل تروریست ها در سوریه تا اندازه ای کاهش دهد. در این راستا قرار بود طرحی اجرا شود که طی آن برخی از گروه های تروریستی مانند جیش الاسلام، فیلق الرحمن، لواء التوحید، جبهه النصره و کتائب خالد بن ولید در قالب یک نیروی واحد 20 هزار نفری با یک سازماندهی مجدد در نزدیکی مرزهای جولان اشغالی به خصوص از قنیطره تا درعا به صورت یک کمربند امنیتی در مرزهای مشترک با اسرائیل یک نیروی محافظی را برای صهیونیست ها تشکیل دهند. چنان که گفته شد قرار بود این کمربند امنیتی به منظور حفظ امنیت اسرائیل در مقابل محور مقاومت شکل گیرد. به عبارت دیگر تروریست ها به دنبال حفظ امنیت اسرائیل در مقابل تهدیدات ارتش سوریه و محور مقاومت در مرزهای جولان بودند. لذا محور مقاومت برای از بین بردن این نیروها که تمرکز آنها در درعا بود از یک ماه پیش به پاکسازی این منطقه پرداخته اند که اکنون تقریبا منطقه از حضور این نیروهای تروریستی پاک شده است. از این رو با هوشمندی ایران و محور مقاومت نهایتا هم این طرح با شکست مواجه شد. به این دلیل اسرائیل با حملات موشکی به پایگاه های نظامی محور مقاومت درصدد حفظ موقعیت خود در نزدیکی مرزهایش با سوریه بعد از شکست این طرح برآمد. البته بیشتر این حملات با هدفمندی به پایگاه هایی صورت گرفته که نیروهای ایرانی در آن حضور دارند تا بتوانند ایران را در سوریه زمین گیر کنند. چون که بیشتر حملات برای نابودی گروه های تروریستی از همین پایگاه تی – 4 انجام گرفته است. نگرانی دیگر اسرائیل به حضور دائمی نیروهای مقاومت در سایه از بین رفتن کامل نیروهای تروریستی باز می گردد. لذا این حملات هم برای از بین بردن توان نیروهای مقاومت و هم فرصت سازی بیشتر برای بازسازی گروه های مسلح حاضر در سوریه است. مساله دیگر اهمیت پایگاه تی – 4 برای نیروی هوای سوریه است. صهیونست ها برای فلج کردن نیروی هوایی سوریه حملاتی به این پایگاه داشته است.

در سایه نکاتی که به آن اشاره داشتید آیا این دست از حملات مقطعی و کوتاه می تواند پاسخ گوی اهداف تل آویو باشد؟ با چنین حملات نیم بندی آیا باید منتظر حملات بعدی اسرائیل به تی – 4 در آینده  بود؟

بله. حملات صهیونیست ها تقریبا کامل نبوده است. لذا باز حمله های مجدد در دستور کار اسرئیل خواهد بود. از همین رو دولت دمشق مترصد است که در حملات بعدی جواب محکمی را به اسرائیل بدهد. اکنون سامانه های موشکی برای هدف گیری هواپیماهای اسرائیل در مرزهای جنوبی سوریه آماده ورود جنگنده های تل آویو است تا بتواند این بار حملات صهیونیست ها را ناکام بگذارد. اما مساله اینجا است که این حملات صهیونیست ها تغییری در معادلات و تحولات میدانی سوریه به نفع  گروهای تروریستی ایجاد نخواهد کرد. ضمن این که اکنون تلاش اسرائیل روی نقش و نفوذ روسیه برای عدم حضور ثابت نیروهای مقاومت در کنار مرزهای اسرائیل است.

در راستای نکات شما تا چه اندازه می توان مساله پایگاه تی – 4 و نیز مهمتر از آن منطقه جولان را در تحولات آتی سوریه مهم ارزیابی کرد؟

در حقیقت منطقه جولان نقطه ضعف اسرائیل است. منطقه ای اشغال شده که اکثر ساکنین آن را دروزی های سوریه تشکیل می دهد. از سال 1967 که جولان به اشغال اسرائیل درآمد تا کنون مردم این منطقه خود را جزء خاک و سرزمین سوریه می دانند. لذا با نزدیکی هر چه بیشتر نیروهای مقاومت در مرزهای جولان اشغالی احتمال وقوع خیزش هایی در خود جولان وجود دارد. به همین دلیل دامنه حساسیت اسرائیل از جولان تا قنیطره و درعا کماکان وجود خواهد داشت. به نظر می رسد با این ابعاد از اهمیت جولان برای رژیم صهیونیستی هم آمریکا و هم روسیه را وارد پروسه ایمن سازی مرزهای شمالی خود با سوریه به خصوص منطقه جولان بکند. چنان که اکنون سفرهای مکرری برای این مهم به روسیه از جانب سران و مقامات صهیونیستی انجام گرفته است. در این راستا نتانیاهو همواره به دنبال به کارگیری ظرفیت، پتانسل و نفوذ پوتین در میان دولت سوریه و ایران است تا بتواند محور مقاومت را از نزدیکی جولان دور کند.

آیا در سایه بازگشت تحریم ها و نیز احتمال افزایش فشارهای جهانی به منظور کاهش توان موشکی و نیز تعدیل دیپلماسی منطقه ای ایران ما باید شاهد تغییر رفتار تهران در آینده در خصوص پرونده سوریه باشیم؟

در واقع اکنون نگرانی آمریکا از دیپلماسی منطقه ای تنها در سوریه و یا منطقه نزدیک به منطقه جولان خلاصه نمی شود. اکنون دامنه نفوذ ایران از یمن تا لبنان، عراق و سوریه گسترده شده است که هر روز هم بر عمق آن افزوده می شود. لذا بازگشت تحریم ها و فشار بر ایران برای تعدیل در دیپلماسی منطقه ای به منظور کاهش همین نقش پررنگ ایران در تحولات منطقه است، نه فقط کاهش حساسیت اسرائیل از نزدیکی ایران به منطقه جولان. لذا امریکا سعی دارد که ایران دوباره به مساله جهانی و کانون توجهات صحنه بین الملل بدل شود. ضمن این که تحریم های جدی در صنعت نفت برای عدم دستیابی ایران به سرمایه و نیز محدود کردن قدرت عمل ایران در خاورمیانه به صورت جدی در دستور کار است. از این رو منطقه در آینده شاهد تنش های پررنگ تری خواهد بود. اما در مجموع این شرایط سبب تغییر استراتژی تهران در منطقه و یا پرونده سوریه نخواهد شد.