منتقد توافق، تحریم‌های ایران را نقض کرده بود

نویسنده: جاش روگین

دیپلماسی ایرانی: در جریان کمپین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، کارلی فیورینا، کاندیدای جمهوری خواه از حامیان حفظ تحریم های شدید علیه ایران است، اما در زمان مدیریت وی در شرکت HP، این شرکت با وجود تحریم صادرات ایالات متحده، از طریق یک شرکت تابعه خارجی، صدها میلیون دلار از محصولاتش را به ایران فروخته بود.

فیورینا که در سال های 1999 تا 2005، مدیرعامل شرکت هیولت پاکارد (اچ پی) بود، از رئیس جمهور اوباما به خاطر توافق با ایران که موجب کاهش سریع تحریم های این کشور در ازای به دست آوردن امتیازات ناچیزی می شود، انتقاد کرده است. فیورینا در ماه آوریل گفته بود تحریم های ایران «به سرعت رفع می شود» و این «یک اقدام خطرناک» است.

فیورینا که اغلب از دوره مدیریتش در این شرکت به عنوان نمونه ای برای داشتن صلاحیت ریاست جمهوری یاد می کند، در ماه جولای گفته بود در صورتی که به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود، توافق با ایران را لغو می کند و مجدداً در این رابطه به مذاکره خواهد پرداخت. وی همچنین به کشورهای اروپایی به علاوه روسیه و چین هشدار داده است که برای «باز کردن اقتصاد ایران» در حال عجله هستند. فیورینا همچنین ایران را متهم به نقض توافق می کند.

موضوعی که فیورینا اصلاً به آن اشاره نمی کند، در حالی که در رابطه با آن متهم است، مسئله فروش شرکت HP به ایران از طریق یک شرکت تابعه اروپایی و خاورمیانه ای است که صدها میلیون دلار پرینتر و تجهیزات کامپیوتری به این کشور فروخته است.

این حضور غیرمعمول HP در ایران، اولین بار در سال 2008، توسط بوستون گلوب گزارش شد، این روزنامه متوجه شده بود که در سال 1997، این شرکت با همکاری یک شرکت هندی، شرکتی جدید به نام ردینگتون گالف، در دبی تاسیس کرده است. این همکاری بسیار موفق بود و موجب این شد که سهم پرینترهای HP در ایران -که محصول شماره 1 بودند- در سال 2007 به 47 درصد بازار برسد.

در سال 1995، هنگامی که رئیس جمهور بیل کلینتون به خاطر حمایت ایران از تروریسم بین المللی و دستیابی به تسلیحات کشتار جمعی، دو دستور اجرایی برای تحریم ایران صادر کرد، تمام شرکت های آمریکایی از صادرات به ایران منع شدند. اگر مدیران HP می دانستند که شرکت توزیع کننده در دبی، دست به چنین اقدامی زده است، قوانین ایالات متحده را نقض کرده اند.

پس از انتشار مقاله بوستون گلوب، کمیسیون بورس و اوراق بهادار که موارد نقض تحریم را بررسی می کرد، نامه ای به HP نوشت و درباره تجارت با ایران از آن سوال کرد. HP در پاسخ اعلام کرد که 120 میلیون دلار حاصل از فروش محصولاتش در ایران توسط شرکت ردینگتون گالف، به یک شرکت تابعه خارجی در هلند رسیده است و به دلیل این که این فروش توسط یک شرکت تابعه خارجی صورت گرفته، پس HP قانون تحریم را نقض نکرده است.

زمانی که فیورینا در سال 2010 در انتخابات سنای ایالات متحده از کالیفرنیا برای رقابت با سناتور باربارا باکسر (دموکرات) شرکت کرد، کمپین وی منکر اطلاع وی از تجارت HP در ایران شده بود. بث میلر، سخنگوی وی گفته بود: «تجارت با ایران برای شرکت های آمریکایی ممنوع است. فیورینا در زمان مدیریتش به هیچ وجه اجازه تجارت با ایران را نداد و به طور کامل از تحریم ها و قوانین ایالات متحده پیروی کرده است.»

اما در سال 1999، مدیرکل منطقه خاورمیانه HP گفته بود: «ایران بازار بسیار بزرگی برای پرینترهای HP است.» آن گونه که سن خوزه مرکوری نیوز در سال 2003 گزارش می دهد، خود فیورینا هم افزایش فروش پرینترهای HP در منطقه را مورد ستایش قرار داد، اما اشاره ای به ایران نکرده بود.

بعدها در کمپین انتخاباتی سال 2010، فیورینا تا حدی تجارت HP در ایران را تایید کرد و در مصاحبه ای گفته بود که تکنولوژی می تواند درهای ایران را به روی جهان باز کند و گفته بود تجارت با ایران شامل جوهرهای پرینتر می شود که براساس قانون صادرات، مجاز است.

مقامات سابقی که در حوزه تحریم ها کار کرده اند می گویند شرکت HP با استفاده از راه گریز یک شرکت تابعه خارجی تحریم ها را دور زده است. ریجارد نفیو، که تحریم های ایران را در کاخ سفید و وزارت خارجه مدیریت می کرد، در این رابطه می گوید: «در آن زمان برای بسیاری این مسئله مبهم بود که این کار غیرقانونی هست یا نیست.» نفیو درباره احتمال اطلاع نداشتن فیورینا از فروش محصولات شرکت به ایران می گوید: «این مسئله خنده دار است.»

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند