متکى حامل پيام همدردى ملت و دولت ايران با پاکستان

منوچهر متکى، وزير امور خارجه ايران که جمعه به پاکستان سفر کرده حامل نامه‌اى از محمود احمدى‌نژاد، رييس جمهور ايران براى پرويز مشرف، رييس جمهور پاکستان بوده است که در آن مساله همکارى دو کشور به منظور مبارزه با تروريسم مطرح شده است.

روزنامه داون چاپ پاکستان ضمن انتشار اين خبر اعلام کرد رييس جمهور ايران در اين نامه مشکل تروريسم را تهديدى براى تمام امت اسلام و منطقه عنوان کرده است.

اين روزنامه به نقل از يکى از اعضاى هيات ايرانى که همراه متکى به پاکستان سفر کرده‌اند نوشت از آن جا که ايران و پاکستان هر دو قربانى تروريسم هستند و تجربه‌هاى تلخ مشترکى در اين باره دارند، رييس جمهورى ايران زمينه را براى همکارى دو کشور در جهت مبارزه با تروريسم مناسب دانسته است.

متکى طى اين سفر يک روزه علاوه بر ديدار با رييس جمهور پاکستان با محمدميان سومرو، نخست وزير و وزير امور خارجه دولت انتقالى ديدار و گفتگو کرده است. او در ديدار با نخست وزير پاکستان مساله ترور بى‌نظير بوتو، نخست وزير سابق و رهبر حزب مردم پاکستان را محکوم کرده و گفت عاملان اين ترور نه فقط جان بوتو بلکه تماميت ارضى پاکستان و اتحاد اقوام و مردم اين کشور را نشانه گرفته بودند و به هيچ عنوان نمى‌توان اين افراد را دوستان ملت پاکستان و ملل منطقه دانست.

او همچنين هدف اصلى از سفرش به پاکستان را ابراز همدردى و تاسف دولت و ملت ايران با دولت و ملت پاکستان و همچنين خانواده رهبر ترور شده حزب مردم عنوان کرد. متکى گفت: «دولت و ملت ايران ضمن ابراز همدردى همبستگى خود را با ملت و دولت پاکستان اعلام مى‌کنند.» خبرگزارى ايرنا در اين باره نوشت متکى اولين وزير امور خارجه‌اى است که براى ابراز همدردى با واقعه ترور بى‌نظير بوتو به پاکستان سفر مى‌کند.

بى‌نظير بوتو، که پيش از اين در فاصله سال‌هاى 1988 تا 1990 و 1993 تا 1996 عهده‌دار مقام نخست وزيرى پاکستان بوده است، اکتبر سال 2007 به پاکستان بازگشت تا بار ديگر رهبرى حزب مردم را در تحولات پاکستان به عهده بگيرد اما پس از تجربه دوره کوتاهى از فراز و نشيب‌هاى سياسى که احتمال تشکيل ائتلاف با مشرف تا رهبرى بزرگ‌ترين اپوزيسيون در انتخابات عمومى آتى را شامل مى‌شد، 27 دسامبر 2007 در راولپندى، در محلى که فاتح على خان، اولين نخست وزير تاريخ پاکستان ترور شده بود، ابتدا مورد هدف سه گلوله قرار گرفت و سپس اتومبيل‌اش توسط يک عامل انتحارى منفجر شد.

دولت بلافاصله القاعده و طالبان را به دست داشتن در اين ترور متهم کرد؛ بيت‌الله مسعود که به فرماندهى اين ترور متهم شده اين مساله را تکذيب کرد؛ مخالفان دولت شخص مشرف را مقصر دانستند؛ شهرهاى پاکستان به آشوب کشانده شد و در نهايت تاريخ انتخابات عمومى که 8 ژانويه قرار بود برگزار شود به تعويق افتاد. هنوز به درستى مشخص نيست که عوامل اين ترور چه شخص يا اشخاصى بوده‌اند.

در همين زمينه بى‌بى‌سى شنبه از ورود بازرسان بريتانيايى براى تحقيق در پرونده ترور بوتو به پاکستان خبر داد. آصف زردارى، همسر بوتو، پيش از اين خواسته بود تا هياتى از سوى سازمان ملل مانند هياتى که مسئول تحقيق در پرونده قتل رفيق حريرى، نخست وزير سابق لبنان شده بود، براى بررسى ترور همسرش تشکيل و عازم پاکستان شوند.

در ديدار آقای متکى و نخست و وزير پاکستان، سومرو نيز تروريسم را خطرى جدى خواند که تمام منطقه را تهديد مى‌کند و تاکيد کرد مبارزه و مقابله با اين پديده شوم به همکارى تمام کشورهاى جهان نياز دارد. او گفت پاکستان در حال حاضر برهه سخت و دشوار از تاريخ خود را از سر مى‌گذراند و به همين خاطر از تمام کشورهايى که دوستانه حمايت خود را از پاکستان در اين مقطع خاص دريغ نکرده‌اند تشکر کرد.

او گفت مردم و دولت پاکستان مصمم هستند تا با روند رو به گسترش بنياد گرايى که آرامش و هماهنگى درونى جامعه پاکستان را در معرض خطر قرار داده، مبارزه کنند. سومرو همچنين با اشاره به مشترکات تاريخى، مذهبى، سياسى و روابط اقتصادى دو کشور اعلام کرد پاکستان آماده است تا با نظر به منافع مشترک و در جهت تقويت رونق اقتصادى در اين منطقه روابط برادرانه خود را با ايران تحکيم کند.

وزیر خارجه پاکستان همچنين پس از ديدار با همتاى ايرانى خود با تشکر از ابراز همدردی مقامات ایرانی، از جمله محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور، به مناسبت قتل بوتو، گفت این حادثه ملت و دولت پاکستان را تکان داده اما مانع از ادامه روند استقرار دموکراسى در این کشور نخواهد شد.

انعام الحق تخریب ستادهای انتخاباتی را از دلایل عمده تعویق انتخابات پارلمانی در پاکستان دانست و گفت بازداشت و مجازات عاملان ترور  بوتو، برگزاری انتخابات عادلانه و آزاد و مبارزه با افراط گرايى و تروریسم از جمله برنامه های آتی دولت پاکستان است.

وزیر خارجه پاکستان در عین حال عناصر فرصت طلب را متهم کرد که با بهره برداری از ماجرای ترور بی نظیر بوتو، به ایجاد نا‌آرامی دست زدند و گفت که این ناآرامی‌ها تا کنون پنج میلیارد دلار به اقتصاد پاکستان خسارت وارد کرده است.

به گفته منابع رسمی دو کشور، مسایل دو جانبه و منطقه از جمله تحولات افغانستان، عراق، فلسطین و لبنان از جمله موضوعاتی بود که در ملاقات های آقای متکی با پرویز مشرف، رئیس جمهور، و محمد میان سومرو، نخست وزیر دولت انتقالی مطرح شد.

پس از ترور بی‌نظیر بوتو جمهوری اسلامی با محکوم کردن عاملان این ترور، تاثر خود را نسبت به این حادثه ابراز داشت و سفارت ایران نیز با ارسال پیامی برای خانواده بوتو، با بستگان او ابراز همدردی کرد.

در آن زمان، سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرد که جمهوری اسلامی در نظر داشت هیاتی را برای شرکت در مراسم تدفین خانم بوتو به پاکستان اعزام دارد اما مقامات پاکستانی، به دلایل امنیتی، این درخواست را نپذیرفتند.

وزارت خارجه ایران همچنین گفته بود که در فرصت مناسب، هیاتی برای تسلیت به دولت و مردم پاکستان به آن کشور سفر می‌کند و ظاهرا دیدار آقای متکی به این منظور صورت می گیرد.

متکى طى اين سفر در دفتر مرکزى حزب مردم نيز حاضر شد و حلقه گلى پاى تصوير بى‌نظير بوتو که در اين دفتر نصب شده بود قرار داد. گفته مى‌شد که متکى در اين سفر قصد دارد از مقبره خانوادگى خانواده بوتو، جايى که بى‌نظير بوتو، کنار پدرش، ذوالفقارعلى بوتو، دفن شده  نيز ديدار کند اما اين خبر بعداً مورد تاييد مقامات رسمى قرار نگرفت و در برنامه سفر متکى نيز جايى نداشت. خانواده بوتو از شيعيان پاکستان هستند و مادر بى‌نظير بوتو، نصرت بيگم اسپاهانى (بوتو) ايرانى است.

پاکستان و ايران که از زمان استقلال پاکستان در سال 1947 تا امروز روابط دوستانه و همکارى‌هاى نزديکى ابتدا در قالب پيمان سنتو و پس از آن در قالب اتحاديه همکارى‌هاى اکو با يکديگر داشته‌اند، به رغم سردى روابط در دوره ديکتاتورى ضياءالحق در پاکستان، از سال 1988 همکارى‌هاى دو جانبه نزديک را از سر گرفته‌اند.

ثبات سياسى پاکستان به ويژه با نظر به طرحى که به موافقت سه کشور ايران، پاکستان، و هند رسيده است، براى ايران از اهميت ويژه‌اى برخوردار است. بر اساس اين طرح خط لوله صادرات گاز ايران به هند از خاک پاکستان مى‌گذرد که براى هر سه کشور سودمند خواهد بود. شايد به همين خاطر و به رغم اين که متکى اعلام کرده بود با هدف ابراز هم‌دردى با مردم و دولت پاکستان به مناسبت ترور بوتو به اين کشور سفر کرده است، مساله صادرات و تامين انرژى در ميان موضوعات مورد بحث متکى و مقامات پاکستانى قرار گرفت.

نخست وزير پاکستان در ديدار با متکى علاوه بر اظهار نظر درباره مسائل مربوط به ترور بوتو، به مساله انرژى نيز اشاراتى کرد و در اين باره گفت: «نياز به انرژى و تامين آن چالشى است که پيش روى تمام کشورها قرار دارد و براى تضمين رونق اقتصادى و تداوم توسعه لازم است به طور متمرکز به اين مساله رسيدگى شود.»

سومرو افزود تمام کشورهاى منطقه نيز به همين ترتيب به راه حلى همه جانبه براى تامين تقاضاى انرژى نياز دارند و پروژه خط لوله ايران – پاکستان – هند کمک بزرگى به کشورهاى منطقه در اين زمينه به شمار مى‌رود.