روابط تهران پاکستان در سایه ناآرامی‌های بحرین
با این حال با نگاهی بر روابط ایران و پاکستان در سال‌های اخیر می‌توان موضوعات حائز اهمیت در روابط دوجانبه را اولویت‌بندی کرد. در سال‌های گذشته همکاری‌های اقتصادی و امنیتی همواره در نشست‌های مقامات دو طرف در سطوح مختلف مطرح بوده است. اما در شرایط کنونی منطقه نمی‌‌توان موضوع مذاکرات را تنها به سرفصل‌های معمول محدود کرد.
آنچه فصلی تازه در روابط ایران و پاکستان پدید آورده است، ناآرامی‌ها در بحرین و موضع دو کشور در خصوص این چالش منطقه‌ای است. تهران به موازات بالا گرفتن درگیری‌ها در بحرین ضمن اعلام اتحاد با شیعیان این کشور از تلاش کشور‌های خارجی برای گسیل داشتن نیرو‌ها به بحرین به منظور مقابله با شیعیان انتقاد کرد. این در حالی است که پاکستان اخیرا تعدادی از مقامات نظامی بازنشسته خود را با هدف کمک به فرونشاندن ناآرامی‌ها در بحرین به این کشور فرستاده است.
تهران پس از این اقدام پاکستان، سفیر این کشور را فراخواند و ضمن ابراز نگرانی از این اقدام پاکستان در خصوص پیامد‌های دیپلماتیک ادامه این روند با مقامات پاکستانی هشدار داد. به نظر می‌رسد سفر اخیر وزیر کشور پاکستان به تهران نیز بی ارتباط با تنش‌های اخیر نباشد و وی تصمیم داشته در جریان این سفر به تعدیل اختلاف‌های سیاسی و جلوگیری از هرگونه تنش دیپلماتیک ایران با پاکستان کمک کند.
برخی تحلیلگران بر این عقیده‌اند بیانیه سفارت پاکستان در تهران در خصوص بحران‌های سیاسی اخیر در منطقه نیز حاکی از آن است که اسلام آباد قصد دارد به ایران اطمینان دهد که در مساله بحرین به دنبال جانبداری از گروهی نیست. در این بیانیه تاکید شده است که سیاست اسلام آباد در خصوص شرایط جاری در منطقه بر مبنای پرهیز از مداخله در امور سایر کشور‌ها از حمله بحرین استوار است.
با این حال اظهارات برخی مقامات ایرانی در زمینه روابط با پاکستان، نگرانی عمیقی را در اسلام‌آباد پدید آورده است. رسانه‌های دولتی پاکستان چندی پیش با وسواس خاصی اظهارات احمد وحیدی، وزیر دفاع ایران را در صدر اخبار خود قرار دادند. وی تاکید کرده بود که جمهوری اسلامی در صدد ایجاد سپر دفاعی در مرز مشترک خود با پاکستان است تا از این طریق از ورود تروریست‌ها و قاچاقچیان مواد مخدر جلوگیری کند.
این موضع‌گیری تهران به تعبیر رسانه‌های پاکستان عکس‌العملی واضح به اقدام اسلام‌آباد در جهت گسیل داشتن نیرو به بحرین است. هرچند ایجاد سپر دفاعی در مرز‌های مشترک با پاکستان در تعارض با همکاری امنیتی با اسلام‌آباد نیست اما به نظر نمی‌رسد که ریشه این اقدام استراتژیک و بلند‌مدت، تنها در تنش‌های کوتاه‌مدت اخیر در خاورمیانه قرار داشته باشد.
گزارش‌ها حالی از آن است که مسائل امنیتی در کانون رایزنی‌های اخیر وزرای کشور ایران و پاکستان قرار داشته و مصطفی محمد نجار به طور صریح از همتای پاکستانی خود خواسته اقدامات جدی در جهت مقابله با گروه تروریستی جندالله به عمل آورد. هرچند پاکستان تاکنون همکاری چندانی در این زمینه با تهران نداشته است اما اقدامات تروریستی اخیر جندالله در بلوچستان از اهمیت این همکاری‌ها حکایت دارد.
شماری از تحلیلگران بر این باورند که به اعتقاد مقامات اسلام‌آباد همکاری نزدیک با تهران در جهت مقابله با جندالله منافع پاکستان را تامین نمی‌کند. به گفته آنها در این صورت اسلام‌آباد یکی از مشوق‌های خود برای ترغیب تهران به همکاری با پاکستان در سایر زمینه‌ها از جمله بخش انرژی را از دست می‌دهد. به بیان دیگر پاکستان ترجیح می‌دهد منافع درازمدت خود در همکاری‌های اقتصادی و انرژی با ایران را حفظ کرده و این گزینه را برای همیشه باز بگذارد.
این در حالی است که اقدام ایران در جهت استقرار این سپر دفاعی می‌تواند تا حدود زیادی در مقابله با تروریست‌ها موثر باشد و در این صورت گزینه مورد علاقه پاکستان از روی میز مذاکرات دیپلماتیک با ایران کنار می‌رود. در حال حاضر پاکستان منافع زیادی در همکاری اقتصادی با ایران دارد که از جمله آنها می‌توان به تامین منابع گاز مورد نیاز از طریق خط لوله‌ای اشاره کرد که گاز ایران را از طریق پاکستان به هند می‌رساند. طبق برآورد‌ها این خط لوله تا سال 2014 به بهره‌برداری می رسد و پاکستان نیز سهم خود را از آن برداشت خواهد کرد.
تردیدی وجود ندارد که ایجاد روابط استراتژیک با ایران که دومین ذخایر بزرگ گاز جهان را در اختیار دارد، برای پاکستان که در گروه مصرف‌کنندگان انرژی جای می‌گیرد از اهمیت زیادی برخوردار است. به این ترتیب به نظر می رسد که با وجود برخی اظهارات و اقدامات اسلام آباد از جمله ارسال نیرو به بحرین، خط مشی پاکستان در تعامل با ایران بر مبنای حفظ و گسترش روابط دیپلماتیک استوار است.
Foreign Policy Journal
نظر شما :